Với chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung”, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương, APEC 2017 không chỉ hiện thực hoá các tuyên bố chung mà còn là cơ hội phát huy các tiềm năng lợi thế kinh tế riêng của nước chủ nhà Việt Nam.

“Được vay vốn với chi phí thấp, chúng tôi đã tiết giảm được chi phí kinh doanh, tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, từ đó, bình ổn lãi suất hợp lý, giúp DN tăng trưởng trên 65% chỉ tiêu đặt ra”.

Thực tế quá trình cải cách DNNN ở nhiều quốc gia trong những năm vừa qua cho thấy, mặc dù tư nhân hoá và cổ phần hoá DNNN là một xu thế đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới nhưng khu vực DNNN vẫn đang giữ vai trò nhất định, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng, thiết yếu của nền kinh tế quốc dân ở nhiều quốc gia như công nghiệp quốc phòng, cơ sở hạ tầng, cung cấp dịch vụ công cộng, khoa học kỹ thuật cao có ý nghĩa chiến lược trong phát triển lâu dài của quốc gia và những lĩnh vực khác mà khu vực tư nhân không muốn đầu tư, những lĩnh vực thông tin bất cân xứng,… Đồng thời kinh nghiệm cải cách DNNN ở các quốc gia này cũng cho thấy, tùy theo mức độ hoàn thiện của thể chế kinh tế thị trường, của thể chế chính trị cũng như mức độ biểu lộ các khuyết tật khách quan của cả phía thị trường lẫn phía Nhà nước của từng quốc gia mà vai trò của DNNN có khác nhau.

Để phân tích và đánh giá mức độ định hướng thị trường của một hệ thống doanh nghiệp, chúng ta cần dựa trên 4 nhóm tiêu chí sau đây: (1) Quyền sở hữu tài sản của sở hữu tư nhân; (2) Hệ thống giá cả tự do; (3) Hệ thống cạnh tranh bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực; và (4) Tinh thần nghiệp chủ. Trên cơ sở tham khảo các báo cáo đánh giá, xếp hạng các quốc gia liên quan đến hệ thống doanh nghiệp và một số báo cáo tương tự tại Việt Nam, điển hình là Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (từ năm 2005) và Chỉ số kinh doanh Việt Nam (từ năm 2013) của VCCI, chúng tôi xây dựng chi tiết các tiêu chí thành phần như trong Bảng 1 để đánh giá mức độ định hướng thị trường của hệ thống doanh nghiệp của Việt Nam. 

Định chế tài chính HSBC vừa công bố báo cáo kinh tế vĩ mô “triển vọng thị trường”. Theo báo cáo này, HSBC dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể đạt mức 6,3% nhưng Chính phủ vẫn khẳng định mục tiêu tăng trưởng sẽ đạt 6,7% và điều này dẫn đến e ngại chính sách tiền tệ sẽ được nới lỏng hơn mức nền kinh tế đang kỳ vọng.

Những năm qua, chính sách tiền tệ được điều hành linh hoạt, chủ động dẫn dắt thị trường, đồng thời có sự phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa đã mang lại nhiều kết quả tích cực đối với kinh tế vĩ mô nói chung và thị trường tiền tệ nói riêng.

Do định chế Cụm liên kết ngành mới xuất hiện ở Việt Nam, cơ chế chính sách và quy chế hoạt động cũng đang trong quá trình xây dựng. Những vấn đề đặt ra hiện nay là Cụm liên kết ngành sẽ vận hành như thế nào? Cơ chế quản trị của nó là gì? Sự tham gia của các doanh nghiệp và nhà nước theo hình thức nào? V.v... những câu hỏi này đòi hỏi phải được nghiên cứu kỹ lưỡng và nghiêm túc để hỗ trợ thí điểm thực hiện Cụm liên kết ngành trong thời gian tới.

Chuyên đề này nhằm đánh giá quá trình hội nhập ASEAN và hình thành AEC, kinh nghiệm hội nhập của Việt Nam, những thách thức Việt Nam phải đối mặt khi tham gia AEC và một số hàm ý chính sách. Trong đó tập trung làm rõ một số kết quả các quốc gia ASEAN đã đạt được trong quá trình thực hiện Tầm nhìn 2020. Nêu ra một số nhận định về thực trạng và những thách thức các nước ASEAN phải đối mặt. Đồng thời trình bày quá trình hội nhập ASEAN và thực hiện AEC của Việt Nam, đi kèm là một số hàm ý chính sách.