Tại buổi thảo luận ngày 27/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tập trung vào các vấn đề phạm vi điều chỉnh, mô hình thị trường, hoạt động quản lý Nhà nước về chứng khoán, thị trường chứng khoán, cải cách hành chính cũng như thanh tra hoạt động chứng khoán.

Nhìn chung, đã có nhiều vấn đề mới được điều chỉnh, bổ sung khá căn bản. Một số đại biểu đã đề nghị Luật chứng khoán cần điều chỉnh cả hoạt động phát hành riêng lẻ, vì nếu Nhà nước không quản lý, người phát hành có thể lợi dụng, gây thiết hại cho nhà đầu tư. Thậm chí, do tính chất quan trọng này, cần bổ sung quy định về phát hành đối với các loại chứng khoán như trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu chính quyền địa phương.

Tương tự, nhiều đại biểu đề nghị Ban soạn thảo lưu ý một thực tế là hoạt động chứng khoán là hoạt động kinh doanh có điều kiện nên phải có quy định cụ thể các điều kiện để được cấp phép hoạt động. Cơ bản phải có các điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm nghiệp vụ, vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề...

Mặt khác, về thủ tục thành lập mới, nội dung giấy phép, nội dung điều lệ cần tránh trùng lắp các quy định trong Luật doanh nghiệp.

Sau nhiều lần bàn thảo, các nhà làm luật vẫn tiếp tục bày tỏ nhiều quan điểm khác nhau về mô hình và địa vị pháp lý của cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán. Hiện đang có 3 sự chọn lựa và đa số đang nghiêng về phương án Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước là cơ quan trong Bộ Tài chính, nhưng Luật cần giao trực tiếp cho Uỷ ban một số chức năng và thẩm quyền, bảo đảm sự hoạt động độc lập cần thiết của cơ quan này.

Mô hình này cũng tương đối phù hợp với đa số các nước phát triển, có ưu điểm là nâng cao khả năng giám sát việc tuân thủ pháp luật, các quyết định kịp thời hơn, tránh được sự chậm trễ và tệ quan liêu, làm tăng được sự tin tưởng của công chúng và các thành viên tham gia thị trường.

Theo đánh giá chung, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn bị liệt vào loại "quy mô nhỏ" chưa thể trở thành 1 kênh huy động vốn dài hạn có hiệu quả cho đầu tư phát triển. Tổng giá trị vốn hoá thị trường chứng khoán mới đạt 6,9% GDP. Vì vậy, những biện pháp cải cách thể chế, hành chính là hết sức cần thiết để đưa thị trường lên quy mô và tầm ảnh hưởng tương xứng.

Trước mắt, đó là việc loại bỏ các thủ tục hành chính, các loại giấy phép không cần thiết, nhưng đồng thời cũng phải bảo đảm yêu cầu quản lý của Nhà nước để phát triển thị trường an toàn, ổn định. Dự thảo đã có sự thay đổi lớn về vấn đề này như: giấy phép thành lập và hoạt động cũng đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, thay cho 2 giấy như hiện nay. Chỉ quy định giấy phép liên quan đến việc cấp giấy phép hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký của các ngân hàng.

Chứng chỉ hành nghề đã quy định theo hướng cấp cho cá nhân có đủ điều kiện và chỉ có giá trị khi cá nhân đó làm việc trong 1 công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ để giảm thiểu các thủ tục cấp lại, gia hạn, đổi chứng chỉ hành nghề như hiện nay.

Chế định quy định về thị trường giao dịch chứng khoán nhận được nhiều ý kiến phản hồi về mô hình công ty TNHH hoặc công ty cổ phần của Sở giao dịch chứng khoán, trung tâm giao dịch chứng khoán. Có đại biểu cho rằng, theo thông lệ quốc tế, mô hình và tổ chức của sở giao dịch không hoàn toàn giống như mô hình doanh nghiệp nên cần phải có một số quy định riêng, khác với các quy định trong pháp luật về công ty.

Nhằm giải quyết các vấn đề đảm bảo sự lành mạnh, tuân thủ pháp luật trên thị trường chứng khoán, nhiều ý kiến đã đề nghị bổ sung các quy định, các chế tài xử lý nghiêm khắc, kịp thời, có tác dụng răn đe mạnh đối với các đối tượng có hành vi vi phạm, trao quyền cụ thể cho Uỷ ban Chứng khoán trong việc xử lý, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của cơ quan này trong việc thực hiện chức năng của mình.

Theo đó, Dự thảo cần bổ sung các quyền hạn của cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các biện pháp thanh tra thị trường và xử lý các hành vi vi phạm, các quyền và nghĩa vụ cụ thể của đối tượng chịu sự thanh tra.

Tổng kết lại, với 11 chương, 136 điều, tăng đáng kể so với Dự thảo cũ, các nhà soạn thảo đã đặt ra phạm vi điều chỉnh rộng hơn cả về thị trường phát hành lẫn thị trường giao dịch, đồng thời quy định cả hoạt động của các thành viên thị trường nhằm tạo ra sự đầy đủ, đồng bộ các biện pháp bảo vệ sự phát triển của thị trường, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Dự luật đã được xây dựng chi tiết nhằm đảm bảo tính thực thi, giảm bớt các văn bản hướng dẫn dưới Luật. Các chế định để đảm bảo thị trường hoạt động công khai, trật tự và minh bạch như giám sát, cưỡng chế, cấp phép, quyền và nghĩa vụ nhà đầu tư, tổ chức cá nhân liên quan được quy định rõ ràng.

Linh Nguyên

Nguồn: http://www.vneconomy.com.vn, ngày 28/4/2006