Mỹ tương đối căng thẳng trong các vòng đàm phán cuối cùng vì kinh nghiệm của Mỹ với TQ cho thấy TQ đã lách cam kết để trì hoãn việc tuân thủ một số luật lệ của WTO. Vì thế, Mỹ yêu cầu VN thực hiện nhiều cam kết chặt chẽ hơn và tức thời hơn, ví dụ như yêu cầu VN chấm dứt tài trợ cho ngành dệt may.

Với năng lực và tinh thần kinh doanh còn hạn chế, các DN trong nước nên “tự thân vận động” bằng cách nắm bắt những luật lệ của WTO nói chung và của từng nền kinh tế thành viên nói riêng, đồng thời nâng cao năng lực quản trị DN.

Đối với DN nhà nước, phải nhanh chóng chấm dứt phụ thuộc vào bao cấp của nhà nước bằng cách cổ phần hóa, điều quan trọng là phải đảm bảo chất lượng của cổ phần hóa. Việc cổ phần hóa phải bao gồm cả các DN nhà nước làm ăn hiệu quả, kể cả tổng công ty chứ không nên đơn thuần nhằm vào các DN làm ăn thua lỗ.

Các DN tư nhân vốn đã quen “chiến đấu" trên thương trường, song phần lớn là DN vừa và nhỏ với tính tự phát, manh mún, trong hoạt động kinh doanh có thói quen “đánh quả” và vẫn có hiện tượng dựa dẫm vào các mối quan hệ thân quen với cán bộ cơ quan nhà nước.

Tất cả những điều đó có thể làm họ không chống được sự cạnh tranh của các công ty nước ngoài khi điều kiện cạnh tranh là bình đẳng. Nhà nước đang xây dựng chiến lược phát triển DN và một trong những điểm mấu chốt phải quan tâm, đó là phải làm sao để một bộ phận DN tư nhân VN trở thành DN lớn và có thương hiệu riêng.

Về đầu tư nước ngoài, sẽ có làn sóng đầu tư lớn, nhưng phải kéo DN VN cùng phát triển mà cụ thể là phát triển ngành công nghiệp phụ trợ.

Đối với người tiêu dùng (NTD), về cơ bản, các cam kết với Mỹ sẽ đưa lại nhiều lợi ích cho NTD: giá cả thấp hơn, tình trạng độc quyền giảm dần..., song NTD cũng sẽ bị ảnh hưởng khi việc mở cửa có thể khiến tính ổn định của thị trường trở nên bấp bênh.

NTD sẽ phải làm quen với việc thay đổi giá theo mặt bằng giá cả của thế giới. Đó là điều khó tránh khỏi và buộc NTD phải nâng cao thu nhập, mặt khác phải quan tâm hơn tới các luật lệ để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình trong các tranh chấp có thể xảy ra.

Tất cả các thỏa thuận gia nhập WTO của VN là bước đệm để VN cất cánh và có những điều kiện đầy đủ để thúc đẩy công nghiệp hóa - hiện đại hóa “rút ngắn” và mở cửa thị trường trong nước.

Quá trình VN gia nhập WTO có thể coi như lần đổi mới thứ hai với những nguyên lý phát triển đã thay đổi so với thời kỳ trước. Điều này đặt ra những bước chuyển phải được giải quyết đồng thời. Cơ hội là vô vàn, song cơ hội không thể trở thành hiện thực nếu chưa vượt qua thách thức.

PGS.TS TRẦN ĐỊNH THIỆN (phó viện trưởng Viện Kinh tế VN)

HƯƠNG GIANG ghi

Nguồn : www.tuoitre.com.vn, 2/6/2006