Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, trong 6 tháng đầu năm, tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt gần 116 nghìn tỷ, bằng 48,8% dự toán. Trong khi đó, trong 3 năm gần đây, tiến độ thu ngân sách cùng kỳ luôn vượt trên 50% (năm 2003 là 51,6%, năm 2004 là 54,6% và năm 2005 là 53,3%).

Vì chất lượng tăng trưởng có vấn đề?

Theo ông Nguyễn Văn Ninh, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, thu ngân sách giảm trước hết là do nguồn thu thuế đang ngày một khó khăn. Khó khăn lớn nhất trong 6 tháng qua là nền kinh tế chưa đạt được mục tiêu tăng trưởng, và quan trọng hơn là chất lượng tăng trưởng đang có vấn đề.

“Ví dụ như ngành ôtô, sản xuất mà không bán được, mức độ bán chỉ bằng được khoảng 60% so với năm trước, giá thì hạ, cơ cấu xe thì thay đổi; thị trường bất động sản thì đóng băng; cạnh tranh trên thị trường ngày càng quyết liệt, như cuộc cạnh tranh liên tục giảm giá cước của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông… Vì vậy, có thể nói kinh tế xét về số lượng thì đạt tăng trưởng nhưng hiệu quả đem lại từ kinh tế lại không tương xứng. Đó là nguyên nhân chính khiến thu ngân sách giảm”, ông Ninh nói.

Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng khác, theo ông Ninh, là giá dầu đã thế giới đã tăng 25% so với cùng kỳ. “Chúng ta được tăng thu từ dầu thô nhưng đương nhiên nền kinh tế phải chấp nhận tăng chi phí đầu vào. Và tăng chi phí đầu vào khiến cho hiệu quả kinh doanh của các ngành sử dụng xăng dầu giảm đi, theo đó thuế thu nhập doanh nghiệp năm nay cũng giảm hẳn, chỉ bằng khoảng 50% so với năm trước. Đây cũng là một nguyên nhân quan trọng”.

“Giảm thuế là xu hướng tất yếu”

Giải thích về nguyên nhân thu ngân sách giảm, một số ý kiến từ Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng là do các dòng thuế đã và đang trong xu hướng giảm. Đây cũng là một áp lực đối với mục tiêu thu ngân sách trong thời gian tới, đặc biệt là sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) (VnEconomy sẽ có bài giới thiệu về vấn đề này).

Tân bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh cho rằng giảm thuế là một xu hướng tất yếu khi phải thực hiện các cam kết hội nhập. Vấn đề đặt ra là tìm các biện pháp tăng thu để bù lại xu hướng giảm đó.

“Hiện nay ngành tài chính cũng đã đưa ra chương trình để hoàn thiện cải cách thuế, sẽ ban hành một số luật thuế mới, bổ sung hoàn thiện các luật thuế cũ để làm thế nào bao quát được nguồn thuế. Mức thu có thể giảm nhưng diện thu và khả năng quản lý sẽ được tăng”, Bộ trưởng Ninh cho biết.

Trao đổi với báo giới, Bộ trưởng Ninh đề cao đến giải pháp quản lý các nguồn thu, cách thu và đối tượng “bị” thu thuế để đảm bảo thu ngân sách. Bởi theo ông, “quản lý chặt chẽ cũng chính là gián tiếp tăng nguồn thu”.

Trong năm 2006, mặc dù tiến độ thu ngân sách đang chậm lại so với những năm gần đây nhưng Bộ Tài chính vẫn đề ra mục tiêu vượt dự toán Thủ tướng Chính phủ giao tối thiểu là 5%. Bộ cũng đang lên kế hoạch mục tiêu cho giai đoạn 2007 – 2010. Đây là giai đoạn Việt Nam hội nhập lớn, gia nhập WTO, hàng loạt dòng thuế bị cắt giảm, hiệu quả kinh doanh của phần lớn doanh nghiệp trong nước chưa thể khẳng định. Theo đó, thất thu ngân sách vẫn còn nhiều e ngại.

Trịnh Minh Đức

Nguồn: http://www.vneconomy.com.vn, Ngày 3/7/2006