Ông Lê Mạnh Hùng, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, với phương pháp tính CPI mới, chỉ số này sẽ phản ánh giá sát với đời sống người dân hơn. Liệu chỉ số CPI mới cập nhật và những con số thống kê có chính xác hay không?

Báo giới đã trao đổi với ông Hùng về vấn đề này bên lề buổi họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2006.

Thưa ông, chỉ số CPI trong tháng 6 mà Tổng cục Thống kê vừa công bố là tăng 0,4% so với tháng trước. Liệu có chính xác không, khi giá cả tiêu dùng thực tế thời điểm này đã tăng mạnh?

Thật ra, CPI chỉ là một chỉ tiêu tương đối phản ánh sự biến động qua thời gian của giá tiêu dùng cho sinh hoạt của đời sống cá nhân và gia đình.

Do mức độ tiêu dùng mỗi loại hàng hoá và dịch vụ không giống nhau, vì vậy chỉ số giá tiêu dùng được tính bằng phương pháp bình quân gia quyền giữa biến động giá của mỗi nhóm hàng hóa với quyền số là tỷ trọng mức tiêu dùng của người dân. Tỷ trọng này dựa trên kết quả điều tra mức sống hộ gia đình do những điều tra viên của Tổng cục Thống kê thu thập và cập nhật thường xuyên, tiến hành trên 64 tỉnh thành của cả nước.

CPI được thu thập từ giá mà mỗi người tiêu dùng phải trả cho mặt hàng thiết yếu đó. Trước những biến động liên tục về giá trên thị trường, nên có những mặt hàng có mức tăng giá đột biến, nhưng nhìn chung mặt bằng giá cả vẫn ổn định.

Với phương pháp tính CPI mới, tôi cho rằng chỉ số CPI mà Tổng cục thống kê đưa ra là gần với thực tế và mặt bằng giá cả tiêu dùng hiện nay.

Phương pháp tính CPI mới có gì khác so với năm ngoái?

Để xây dựng danh mục các mặt hàng điều tra lần này, Tổng cục Thống kê đã khảo sát thị trường tại 20 tỉnh thành phố đại diện cho 8 vùng kinh tế trong cả nước.

Trên kết quả khảo sát, Tổng cục Thống kê đã loại bớt một số mặt hàng không còn phổ biến tiêu dùng và bổ sung thêm những mặt hàng mới phổ biến hơn trong đời sống. Điện thoại di động, máy xay sinh tố, máy in laser, lò vi sóng, truyền hình cáp, dịch vụ du lịch, dịch vụ y tế... là những mặt hàng trong 100 mặt hàng mà chúng tôi vừa bổ sung, nâng mặt hàng trong “rổ” tiêu dùng lên 494 mặt hàng.

Hiện các số liệu thống kê và phương pháp là ổn định. Riêng chỉ có chỉ số giá tiêu dùng thì 5 năm mới rà soát một lần để có rổ hàng hóa đại diện hơn và quyền số sát với mức tiêu dùng của người dân hơn. Cơ cấu tiêu dùng sẽ thay đổi ít nhiều so với thời kỳ trước.

Ví dụ như chỉ số hàng lương thực thực phẩm sẽ giảm so với trước khoảng 5%. Lúc trước, chỉ số hàng lương thực thực phẩm chiếm 47% trong tỷ lệ để tính CPI, năm nay chỉ còn lại 42%.

Liệu những thay đổi này có tăng độ chính xác của những con số thống kê nói chung và chỉ số CPI nói riêng?

Chắc chắn sẽ chính xác hơn, vì những mặt hàng đại diện hơn, cơ cấu các mặt hàng cũng sát với tiêu dùng thực tế của người dân. Ngoài ra, mức độ đại diện của các mặt hàng tốt hơn. Tuy nhiên, giống như những chỉ số trước đây, lần này chúng tôi cũng cố gắng bám vào tình hình thực tế và cũng đã điều chỉnh ít nhiều trong 5 năm qua.

Thực tế, trong giai đoạn 2000 - 2005, sai số mà chúng tôi tính thử chỉ ở độ 1/1000, đây là tỷ lệ sai số trong thống kê cho phép.

Nhưng hệ thống xử lý, thu thập thông tin của chúng ta vẫn còn yếu, điều này sẽ ảnh hưởng đến sai số trong tính toán và đưa ra những con số thống kê?

Với hệ thống thu thập và xử lý số liệu của chúng tôi đang làm hiện nay, nếu đánh giá như vậy cũng khó nói! Hệ thống thu thập và xử lý số liệu của chúng tôi có thể yếu ở chỗ này hay chỗ khác, nhưng nhìn tổng thể là những con số mà chúng tôi đưa ra là đảm bảo được.

Trong 5 năm qua, thống kê Việt Nam đã có nhiều cải tiến và củng cố, nên tôi tin rằng, những con số thống kê mà chúng tôi đưa ra sẽ ngày càng tốt hơn. Những con số thống kê mà chúng tôi đã công bố trong thời gian qua là tương đối sát với tình hình thực tế.

Đơn cử, về phương pháp thu thập số liệu giá cả cho các tỉnh, thành phố; chúng tôi đã có tổ chức đội ngũ điều tra viên trong cả nước. Tương ứng với những mặt hàng trên một địa bàn là một điều tra viên thường xuyên cập nhật thông tin về những biến động của giá cả định kỳ hàng tháng.

Trên cơ sở cơ cấu tiêu dùng và giá được thu thập từ địa phương của đội ngũ điều tra viên, Tổng cục sẽ đưa ra chỉ số giá tiêu dùng hàng tháng. Hệ thống thu thập thông tin này được Tổng cục Thống kê cải tiến liên tục để phù hợp với những thay đổi của tiêu dùng, thị trường.

Có ý kiến cho rằng, những con số thống kê của quận huyện, tỉnh, thành gởi về cho Tổng cục Thống kê có độ chính xác không cao. Những con số này có thể bị ảnh hưởng việc “chạy theo thành tích”, vậy Tổng cục Thống kê xử lý số liệu này như thế nào?

Tổng cục Thống kê có thu thập những con số từ quận huyện, tỉnh, thành phố gởi về nhưng không phải là tất cả. Những con số chúng tôi đưa ra dựa trên cơ sở điều tra của Tổng cục Thống kê tổ chức.

Ví dụ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mà chúng tôi đang tính hàng tháng dựa trên cơ sở của các khu vực điều tra do cán bộ của Tổng cục Thống kê trực tiếp thu thập. Tuy nhiên, cũng có những con số mà các địa phương gởi về chỉ có giá trị tham khảo. Những con số mà chúng tôi công bố ở đây là con số đã tính toán trực tiếp theo hệ thống tài khoản quốc gia, chứ không phải tài khoản tỉnh, tài khoản huyện. Điều này đã loại trừ được những yếu tố không gần với thực tế.

Đơn cử, nếu lấy số liệu của các tỉnh đưa lên để tính tốc độ tăng trưởng kinh tế trong 5 năm qua thì tỷ lệ này không phải là 7,5% mà phải trên 10%. Thống kê phải có sai số, nhưng tôi khẳng định rằng, những số liệu thống kê mà chúng tôi đưa ra ngày càng chính xác hơn.

Theo Sài Gòn tiếp thị

Nguồn: http://www.vneconomy.com.vn, ngày 10/7/2006