Theo các thông tin công bố chưa chính thức, khi gia nhập WTO, đối với lĩnh vực phân phối, Việt Nam cam kết từ 2008 doanh nghiệp nước ngoài được liên doanh không hạn chế, từ 2009 được thành lập doanh nghiệp phân phối 100% vốn nước ngoài.

Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện nhiều tập đoàn phân phối lớn của thế giới như: Metro Cash&Carry (Đức) với 6 siêu thị hoạt động tại TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ. BigC có 3 siêu thị đang hoạt động (2 ở TP.HCM, Hà Nội và sắp mở thêm ở Hải Phòng). Tập đoàn bán lẻ Parkson (Malaysia) ở TP.HCM. Bên cạnh đó, Tập đoàn Dairy Farm (Singapore) cũng nộp đơn xin thành lập công ty 100% vốn nước ngoài, Lotte (Hàn Quốc) cũng vào VN thông qua hình thức liên doanh…

Mở cửa thị trường bán lẻ là một trong những vấn đề được đàm phán căng thẳng nhất. Và việc mở cửa thi trường bán lẻ cũng được nhiều chuyên gia kinh tế đánh giá là sẽ tác động rất lớn đến hệ thống phân phối trong nước và chi phối đến quá trình sản xuất hàng hoá của các DN. Điều lo lắng nhất của các DN Việt Nam là sẽ có một làn sóng các tập đoàn bán lẻ nước ngoài đến Việt Nam thiết lập các mạng lưới phân phối hiện đại, "tiêu diệt" các hệ thống phân phối trong nước và giành quyền kiểm soát thị trường bán lẻ Việt Nam.

Thị trường bán lẻ Việt Nam xếp thứ 3 thế giới về thu hút các tập đoàn bán lẻ với những lý do như dân số đông, trong đó một nửa dân số VN dưới tuổi 30; chi tiêu của người tiêu dùng tăng 16% và doanh số bán lẻ tăng 20% trong giai đoạn 2004 - 2005. Doanh số bán lẻ thi trường Việt Nam được dự tính khoảng trên 20 tỷ USD mỗi năm.

Theo đánh giá của Bộ Thương mại, trong giai đoạn 2001 - 2005 doanh thu bán lẻ thị trường Việt Nam tăng bình quân 18%/năm, cao gấp khoảng 2 lần so với mức tăng trưởng bình quân của GDP cùng kỳ.

Tuy nhiên, hiện nay hàng hoá đến người tiêu dùng chủ yếu vẫn qua hệ thống chợ (khoảng 40%) và qua hệ thống các cửa hàng bán lẻ độc lập, cửa hàng truyền thống (khoảng 44%), qua hệ thống phân phối hiện đại (trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tự chọn...) mới chỉ chiếm khoảng 10%, 6% là do nhà sản xuất trực tiếp bán thẳng.

Bộ Thương mại đã nhiều lần cảnh báo với hệ thống phân phối phát triển còn mang nặng tính tự phát, thiếu ổn định và chưa bền vững như hiện nay, các nhà phân phối Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn khi gia nhập WTO, và nếu không có sự liên kết để nhanh chóng đổi mới sẽ có nguy cơ bị thất bại ngay trên sân nhà.

Phước Hà

Nguồn: http://vietnamnet.vn, ngày 18/8/2006