Hiện có rất nhiều dự án hỗ trợ VN trong tiến trình gia nhập WTO. Đâu là điều làm nên sự khác biệt cho dự án của ông?

- Dự án của Chính phủ Italia chủ yếu trợ giúp VN trong lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu về WTO, đặc biệt là vấn đề trợ cấp. Sau gần một năm làm việc tại dự án, tôi cho rằng nền kinh tế VN đang đi đúng hướng và sẽ cất cánh mạnh mẽ. Tuy nhiên, VN cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để vượt qua giai đoạn đầu gia nhập khó khăn và nhiều lúng túng. 

*  Một trong những quan ngại trước mắt là VN sẽ phải đối mặt với ngày càng nhiều vụ kiện bán phá giá, mà gần đây nhất là việc Uỷ ban Châu Âu (EC) áp thuế phá giá giày da với VN. Nhận định của ông?

- Câu trả lời duy nhất là nền kinh tế VN cần vận hành minh bạch, tự do và cạnh tranh hơn. Lý do chính khiến EC áp mức thuế trên là vì hàng giá rẻ từ VN và Trung Quốc khiến các công ty giày da tại Châu Âu - đặc biệt tại Italia - lao đao. Nhiều nhân công trong ngành này đối mặt với nguy cơ thất nghiệp nếu EC không đưa ra biện pháp bảo hộ cần thiết. Bên cạnh đó, VN bị thua thiệt do chưa được công nhận là nền kinh tế thị trường. EC cho rằng giá bán mà VN đưa ra tại thị trường Châu Âu - dù tương đương giá bán trong nước - không phản ánh chi phí thực tế nên đã tìm nước thứ ba để quy chiếu giá cả. Nước được chọn là Brazil, dẫu quy mô của hai nền kinh tế hoàn toàn khác nhau. Đó là điều không công bằng, nhưng lại hợp pháp. 

* Kể cả khi có tới 14 quốc gia Châu Âu phản đối việc áp mức thuế trên với VN?

- Theo tôi biết, mức thuế suất cuối cùng mà EC đưa ra đối với mặt hàng giày da VN có thể chỉ vào khoảng 10%, mức khá phải chăng. EC cần phải áp dụng mức thuế này là để các doanh nghiệp giày da tại Châu Âu có thời gian thay đổi để cạnh tranh hơn với hàng giá rẻ từ Châu Á. 

*  Nên hiểu thế nào khi các nước phát triển luôn áp buộc nước nghèo phải từ bỏ trợ cấp, trong lúc sẵn sàng áp đặt bảo hộ nếu nền kinh tế của họ gặp rủi ro?

- Tôi muốn nhấn mạnh vấn đề không phải là công bằng hay không, mà là việc thực hiện đó hợp pháp hay không hợp pháp. WTO có những quy định cụ thể để các nước được quyền áp thuế bán phá giá với những mặt hàng nhập khẩu mà họ cho là nhận trợ cấp từ chính phủ. VN cũng sẽ phải hội nhập WTO theo luật và quy tắc chung này. WTO là thương trường, nơi người nhanh chân và hiểu luật sẽ thắng cuộc. VN có thể đàm phán để hạ mức thuế phá giá, nhưng không thể mãi tìm kiếm sự cảm thông. Điều quan trọng là phải kích hoạt và mở cửa nền kinh tế, để chất lượng hàng hoá trở nên cạnh tranh hơn.

*  Theo ông, VN nên chọn hướng phát triển nào để hội nhập WTO thành công?

- Hãy lấy Trung Quốc làm ví dụ. Sau khi gia nhập WTO, nền kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh mẽ và trở thành đối thủ cạnh tranh sừng sỏ nhất không chỉ với các quốc gia đang phát triển như VN, mà còn cả với các nước phương Tây. Ưu thế của hàng hoá Trung Quốc là sản xuất hàng loạt, chất lượng tầm trung nhưng giá rất rẻ. Theo tôi, VN sẽ khó có thể cạnh tranh nếu làm theo mô hình này, mà nên tập trung vào sản xuất hàng hoá có chất lượng tốt và hướng tới những khách hàng khắt khe hơn.

* Xin cảm ơn ông!

 Phương Thuỷ thực hiện

Nguồn: http://www.laodong.com.vn, ngày 28/8/2006