Thị trường bảo hiểm của Việt Nam được mở cửa từ năm 1996 và các doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài có thể hoạt động tại thị trường này kể từ thời điểm đó, tuy nhiên, chủ yếu dưới dạng liên doanh với một đối tác trong nước.

Các nhà đầu tư đến từ châu Á, Mỹ và châu Âu đã và đang vận động Chính phủ Việt Nam để được tiếp cận hơn nữa với thị trường bảo hiểm tại đây. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, các công ty bảo hiểm nước ngoài hy vọng sẽ được phép thành lập các công ty 100% vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và được mở rộng lĩnh vực hoạt động tại thị trường này.

Một thị trường nhiều hứa hẹn

Trong bối cảnh các tập đoàn bảo hiểm nước ngoài muốn chuyển một phần hoạt động ra khỏi hai thị trường khổng lồ là Trung Quốc và Ấn Độ, Việt Nam nằm trong danh sách những điểm đến đáng chú ý.

Nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng ở tốc độ cao, mức tăng trưởng mà trước đây người ta nghĩ rằng Trung Quốc và Ấn Độ mới có thể đạt được. Năm ngoái, GDP của Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng 8,4%, tăng gấp rưỡi so với năm 2001.

Dân số của Việt Nam hiện là 82 triệu người, trong đó, số dân ở độ tuổi dưới 30 chiếm tới 60%. Chính thói quen tiết kiệm của người dân đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn của thị trường này.

Năm 1993, doanh thu từ lĩnh vực bảo hiểm chiếm 0,4% GDP của Việt Nam và vào năm 2005, con số này tăng lên 1%. Bộ Tài chính Việt Nam hy vọng doanh thu của ngành này sẽ chiếm 4,2% GDP của đất nước vào năm 2010.

Theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, ở Việt Nam hiện có 120.000 đại lý bảo hiểm và 10.000 nhân viên làm việc trong lĩnh vực này. Hiện tại, có 16 công ty bảo hiểm phi nhân thọ, 8 công ty bảo hiểm nhân thọ và 7 công ty môi giới bảo hiểm.

Các công ty bảo hiểm nhân thọ của Việt Nam cung cấp khoảng 100 sản phẩm và đạt doanh thu khoảng 8,100 tỷ VND (tương đương 511 triệu USD) vào năm ngoái, tăng 5,3% so với năm 2004. Có 15 công ty bảo hiểm nước ngoài đã hoạt động ở Việt Nam và 30 công ty khác đã thành lập văn phòng đại diện tại đây.

Các đại lý bảo hiểm, hiện ở con số 92.000, đang là lực lượng phân phối dịch vụ bảo hiểm chính ở Việt Nam. Chỉ có 12% hợp đồng bảo hiểm được thương lượng bởi các nhà môi giới bảo hiểm. Tuy nhiên, con số các công ty môi giới bảo hiểm sẽ còn gia tăng. Công ty môi giới bảo hiểm Aon Vietnam, hiện đang chiếm thị phần lớn nhất, khoảng 46% doanh thu từ môi giới bảo hiểm tại thị trường này.

Các công ty bảo hiểm nước ngoài hoạt động sớm tại Việt Nam đang thu được nhiều lợi nhuận. Năm 2002, Manulife Vietnam, công ty bảo hiểm nhân thọ 100% vốn nước ngoài đầu tiên ở Việt Nam, cho biết sau 3 năm hoạt động đã trở thành công ty bảo hiểm đầu tiên thu được lợi nhuận tại thị trường này. Năm 2004, Prudential Vietnam cũng thông báo đã thu được lợi nhuận ở mức 3,8 triệu USD sau 5 năm hoạt động.

Các công ty bảo hiểm của Nhật Bản, vốn đang muốn giảm sự phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc, coi Việt Nam là một thị trường hấp dẫn. Dai-ichi Mutual Life đã thành lập văn phòng đại diện ở Việt Nam hồi đầu năm nay và Nipponkoa cũng đã liên minh với Bảo Việt để bán sản phẩm của mình.

Việt Nam đã trở thành địa điểm đầu tư phổ biến thứ 4 của các nhà đầu tư Nhật Bản vào năm 2005, chỉ sau Trung Quốc, Ấn Độ và Thái Lan sau khi đứng ở vị trí thứ 8 vào năm 2000.

Theo một báo cáo do công ty tư vấn của Mỹ Towers Perrin về thị trường bảo hiểm Việt Nam, với chưa đầy 10% dân số có sử dụng dịch vụ bảo hiểm nhân thọ, đây là một trong những thị trường bảo hiểm có tiềm năng tăng trưởng hàng đầu ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Sự thiếu nhân sự có kinh nghiệm và kỹ năng cũng như nhu cầu về vốn ở thị trường này đem lại cho các nhà đầu tư nước ngoài những cơ hội hấp dẫn.

Một vài thách thức

Rõ ràng, Việt Nam là một thị trường bảo hiểm đầy tiềm năng nhưng các nhà đầu tư nước ngoài mới đến đây có thể sẽ gặp một số khó khăn nhất định.

Có thể nói, luật pháp đối với lĩnh vực bảo hiểm của Việt Nam còn chưa hoàn thiện và vẫn còn có những hạn chế pháp lý đối với việc đa dạng hóa lĩnh vực đầu tư của các công ty bảo hiểm. Ví dụ, theo quy định hiện hành, các công ty bảo hiểm chỉ có thể đầu tư vào trái phiếu chính phủ và tiền gửi ngân hàng.

Mặt khác, cho tới nay, các công ty bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam vẫn chưa được phép cung cấp một cách đầy đủ các dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ. Mặc dù chiếm vị trí chủ đạo trên thị trường bảo hiểm nhân thọ nhưng các công ty nước ngoài chỉ nắm một thị phần khiêm tốn 7% trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ do thị trường này thuộc về các công ty trong nước.

Sau 6 năm hoạt động ở Việt Nam, tập đoàn Prudential của Anh chiếm tới hơn 40% thị trường bảo hiểm nhân thọ tại đây. Trong khi đó, tập đoàn Tài chính - Bảo hiểm Bảo Việt, một doanh nghiệp nhà nước của Việt Nam, đang chiếm vị trí số 1 trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ với thị phần 39% đạt được vào năm ngoái.

Các nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm tại Việt Nam cũng đang phải đối mặt với việc các ngân hàng tăng lãi suất để thu hút người dân gửi tiết kiệm thay vì mua bảo hiểm. Hiện nay, lãi suất tiền gửi tiết kiệm hàng năm đã ở mức 10% trong khi mức lãi bảo hiểm chỉ là 2%.

Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho biết, số lượng hợp đồng bảo hiểm mới được ký trong quý đầu năm 2006 giảm tới 27% so với cùng kỳ năm 2005. Số lượng hợp đồng mà Manulife ký được trong thời kỳ này giảm tới 56%, Bảo hiểm Quốc tế Mỹ giảm 44%, Prudential giảm 30% và Bảo Minh CMG giảm 31%.

Những nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm sắp tới Việt Nam nên nghe lời khuyên của Adil Ahmad, Tổng giám đốc ANZ Việt Nam, để thành công ở thị trường này, cách tốt nhất là biết cách hợp tác với các đối tác trong nước.

Các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nước ngoài đã và đang tiến hành nhiều hoạt động hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam trong việc trao đổi chuyên môn. Công ty bảo hiểm lớn nhất của Singapore, Great Eastern đang có chương trình tài trợ đoàn cán bộ của Bộ Tài chính Việt Nam sang học tập về công nghiệp bảo hiểm ở Singapore và Malaysia. Cathay Life của Hồng Kông cũng đã tiến hành tổ chức các cuộc hội thảo về thành lập công ty bảo hiểm tại Việt Nam.

Kiều Oanh

Nguồn: http://www.vneconomy.com.vn, ngày 19/9/2006