Theo báo cáo thường niên này, thứ hạng của bốn trong sáu chỉ dẫn tổng hợp đo lường chất lượng quản lý - điều hành năm 2005 của Việt Nam cao hơn so với năm 2004. Nhưng so với các nền kinh tế khác trong khu vực Đông Á, Việt Nam vẫn phải nỗ lực hơn nữa.

Thành công ban đầu từ cải cách

Theo WGI, chất lượng quản lý - điều hành của chính phủ được đo lường thông qua sáu thành phần: (1) ổn định chính trị/không có bạo lực, (2) hiệu quả hoạt động của chính phủ, (3) chất lượng của luật pháp, (4) thực thi pháp luật, (5) kiểm soát tham nhũng, và (6) tiếng nói và trách nhiệm. Nó không dựa trên một thành phần đơn lẻ nào đó do có sai số, do đó sử dụng tất cả các thành phần trên sẽ giúp giảm sai số.

Aart Kraay, chuyên viên kinh tế trưởng của WB, nói: “Đo lường quản lý - điều hành là một công việc khó và không có một chỉ dẫn nào hoàn toàn xác thực về tính chính xác của thông tin”. Sáu chỉ dẫn trên được tập hợp từ hơn 120.000 câu trả lời của dân chúng, chuyên gia và doanh nghiệp trên toàn cầu, chắt lọc từ 31 nguồn dữ liệu của 25 tổ chức khác nhau trên thế giới.

Trong sáu chỉ dẫn dùng để đo lường chất lượng quản lý - điều hành của chính phủ, năm ngoái Việt Nam đạt được những thành tựu khả quan hơn trong các mặt như ổn định chính trị, hiệu quả hoạt động của chính phủ, thực thi pháp luật và kiểm soát tham nhũng.

Chẳng hạn, thứ hạng phân vị (percentile rank) về ổn định chính trị của Việt Nam năm 2004 là 55,2, tức 55,2% số nước trên thế giới thua kém Việt Nam, nhưng năm ngoái thứ hạng này đã tăng lên 59. Còn cách đây 10 năm, thứ hạng này chỉ là 49,5.

Nhìn chung thứ hạng này cải thiện theo thời gian và cho thấy ổn định chính trị là điểm son của Việt Nam. Trong số 10 quốc gia và vùng lãnh thổ có GDP cao nhất khu vực Đông Á, Việt Nam xếp thứ sáu về ổn định chính trị, sau Hồng Kông, Singapore, Đài Loan, Malaysia và Hàn Quốc, nhưng trước Trung Quốc, Thái Lan, Philippine và Indonesia.

Hiệu quả hoạt động của chính phủ cũng được cải thiện, với thứ hạng tăng từ 42,6 năm 2004 lên 45 năm 2005. Thứ hạng này sụt giảm đáng kể so với năm 1996 (51) nhưng xu hướng thì đang tốt dần lên. Tuy nhiên, trong số 10 quốc gia và vùng lãnh thổ Đông Á có GDP cao nhất, Việt Nam chỉ đứng trên Indonesia. Đặc biệt, thứ hạng về thực thi pháp luật năm 2005 đạt 42, mức cao nhất trong vòng 10 năm qua. Năm 1998, Việt Nam chỉ đạt 17,3...
 

Còn thứ hạng về kiểm soát tham nhũng thì gần như không thay đổi so với 10 năm trước. Thứ hạng năm 2005 là 26,6, tăng so với mức của năm 2004 là 23 nhưng thấp hơn mức năm 1996 là 26,8. Trong 10 nền kinh tế lớn nhất khu vực Đông Á, Việt Nam vẫn xếp thứ chín trước Indonesia về chống tham nhũng.

Tuy nhiên, có hai thứ hạng bị sụt giảm so với năm 2004 là chất lượng của các quy định, và tiếng nói và trách nhiệm.

Xét về mặt tổng thể thì đa số các thứ hạng trên đang đi theo hướng tích cực và điều này minh chứng rằng chính phủ Việt Nam đang dần cải thiện chất lượng quản lý - điều hành mà phần lớn nhờ vào quá trình cải cách. Mặc dù vậy, so với các nền kinh tế khác trong khu vực, Việt Nam cần phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách.

Nói như ông Daniel Kaufmann, giám đốc phụ trách quản lý - điều hành toàn cầu thuộc Ngân hàng Thế giới và đồng tác giả bản báo cáo thì “cải cách sẽ giúp cải thiện thứ hạng, hiệu quả sử dụng tài trợ và giảm nghèo.”

Cải cách tạo điều kiện cho phát triển

Ông Daniel Kaufmann khẳng định ngày nay người ta có thể đo lường chất lượng quản lý - điều hành của chính phủ bởi dữ liệu ngày càng phong phú.

Là nguồn dữ liệu về quản lý - điều hành lớn nhất thế giới bao trùm hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, báo cáo WGI cho rằng cải cách có thể giúp cải thiện quản lý - điều hành và chống tham nhũng một cách hiệu quả chỉ trong một thời gian ngắn. Chẳng hạn, từ năm 2002, Georgia đã cải thiện đáng kể thứ hạng về ổn định chính trị, còn Slovakia đạt thứ hạng cao hơn nhiều về hiệu quả hoạt động của chính phủ.

Các nước thực hiện cải cách quản lý - điều hành của chính phủ có thể đạt mức tăng trưởng cao và về lâu dài bất cứ sự cải thiện nào về quản lý - điều hành sẽ làm tăng thu nhập đầu người gấp ba lần. Nghiên cứu cho thấy mức sống của người dân có được cải thiện hay không phụ thuộc vào chất lượng quản lý - điều hành của chính phủ, chứ không phải ngược lại.

“Trên thế giới, các nhà cải cách, công dân, doanh nghiệp điạ phương, nhà tài trợ và nhà đầu tư nước ngoài thừa nhận rằng quản lý - điều hành hiệu quả ngày càng có vài trò quyết định đối với việc cải thiện mức sống,” ông Kaufmann nói. Hiện chính phủ một số nước đang thực hiện cải cách minh bạch, chẳng hạn trong việc mua sắm, công khai tài sản và quản lý tài chính. Theo ông, những cải cách này sẽ giúp cải thiện thứ hạng, hiệu quả sử dụng tài trợ và giảm nghèo của các nước đó.

Trong giai đoạn 1996-2004, báo cáo WGI được ấn hành hai năm một lần nhưng nay nó trở thành báo cáo thường niên. Riêng năm 2003, số liệu được bổ sung để tiện cho việc so sánh mặc dù năm đó không có phát hành báo cáo.

Anh Khôi

Nguồn: vietnamnet, ngày 8/10/2006