Xin ông cho biết những nét cơ bản về tình hình huy động vốn đầu tư gián tiếp qua thị trường tài chính trong năm 2006?

Năm 2006, dự kiến huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ là 64.000 tỷ đồng; trong đó: huy động cho ngân sách nhà nước 33.000 tỷ đồng, cho các công trình giao thông thuỷ lợi 15.500 tỷ đồng, cho đầu tư phát triển 15.500 tỷ đồng. Dư nợ trái phiếu Chính phủ đến cuối năm 2006 là khoảng gần 10,5% GDP.

Năm nay có 2 địa phương tiếp tục huy động vốn đầu tư phát triển thông qua phát hành trái phiếu là Tp.HCM huy động 2.000 tỷ đồng và Hà Nội là 500 tỷ đồng, nâng tổng số dư nợ trái phiếu chính quyền địa phương lên gần 10.000 tỷ đồng.

Đến nay, một số tổng công ty lớn cũng đã huy động được khoảng 6.000 tỷ đồng cho các dự án đầu tư thông qua phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Cụ thể như Tổng công ty Điện lực Việt Nam huy động được 5.000 tỷ đồng, Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy là 800 tỷ đồng, và Tổng công ty Xây dựng Sông Đà là 260 tỷ đồng. Dư nợ trái phiếu doanh nghiệp hiện tại khoảng 8.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, cũng trong năm 2006, một số ngân hàng thương mại lớn đã phát hành trái phiếu như Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) phát hành 2.200 tỷ đồng trái phiếu tăng vốn, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu phát hành 1.650 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi.

Năm nay, đã có trên 90 doanh nghiệp huy động vốn qua thị trường chứng khoán thông qua việc chào bán và chào bán thêm cổ phần. Tổng giá trị cổ phần chào bán được trên 6.800 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với giá trị đưa ra chào bán.

Như vậy, tính đến nay đã có 52 cổ phiếu niêm yết, tăng gần gấp đôi so với 32 cổ phiếu tại thời điểm cuối năm 2005. Giá trị vốn hoá trên thị trường là 52.000 tỷ đồng tăng gấp gần 10 lần so với cuối năm 2005 và đạt khoảng 8,1% GDP. Tổng giá trị giao dịch trên thị trường tăng gấp gần 1,7 lần, đạt trên 60.000 tỷ đồng.

Có những ý kiến cho rằng thị trường dịch vụ tài chính như chứng khoán, bảo hiểm... vẫn còn hạn chế cả về quy mô, số lượng cũng như năng lực của chính các chủ thể tham gia, ông có đánh giá như thế nào về điều này?

Thị trường dịch vụ tài chính đã có sự thay đổi lớn, song quy mô hoạt động của thị trường chứng khoán còn khá nhỏ; sản phẩm dịch vụ trên thị trường chưa nhiều, tính đa dạng không cao.

Hệ thống các định chế tài chính trên thị trường chưa đầy đủ, cả về số lượng, quy mô và chất lượng cung cấp dịch vụ; hạn chế về năng lực tài chính, về đội ngũ nhân viên hành nghề và cả cơ sở vật chất.

Các công ty niêm yết vẫn chưa phải là những công ty lớn trong nền kinh tế. Tỷ trọng các nhà đầu tư có tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm, công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư chứng khoán... tham gia trên thị trường chưa nhiều.

Bên cạnh đó, hoạt động của thị trường tự do còn khá rộng, tính minh bạch chưa cao, thiếu sự quản lý, giám sát nên tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, bất ổn cho cả thị trường chính thức và thị trường không chính thức.

Đi sâu vào thị trường dịch vụ bảo hiểm có thể nhận thấy rằng: năng lực của các công ty bảo hiểm trong nước, gồm cả về tài chính, nguồn nhân lực, trình độ khoa học công nghệ...  còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường về sản phẩm và chất lượng sản phẩm dịch vụ bảo hiểm.

Đối với hoạt động cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán cũng vậy: nhiều công ty dịch vụ kế toán, kiểm toán quy mô còn nhỏ; số lượng, chất lượng nguồn nhân lực lành nghề trong lĩnh vực còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của thị trường.

Tình trạng cạnh tranh không lành mạnh vẫn diễn ra giữa các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ, dẫn đến suy giảm về chất lượng dịch vụ.

Đứng trước những tồn tại trên, Bộ Tài chính có những giải pháp gì để thúc đẩy thị trường này phát triển, nhất là khi chúng ta chuẩn bị thực hiện các cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)?

Các cam kết gia nhập WTO của Việt Nam trong lĩnh vực dịch vụ tài chính khá rộng. Ngay sau khi gia nhập WTO, nhà đầu tư nước ngoài sẽ được phép tham gia đến 49% vào các công ty cung cấp dịch vụ chứng khoán của Việt Nam.

Trong lĩnh vực bảo hiểm, các rào cản kỹ thuật cũng được dỡ bỏ để đảm bảo đối xử bình đẳng giữa các doanh nghiệp bảo hiểm (trừ lĩnh vực bảo hiểm bắt buộc). Sau 5 năm kể từ khi gia nhập, thị trường dịch vụ tài chính hầu như hoàn toàn mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Bộ Tài chính đã đề ra các chính sách và giải pháp đối với thị trường vốn mà trước hết là xây dựng và triển khai định hướng phát triển thị trường vốn đến năm 2010 với mục tiêu phát triển thị trường này thành một kênh huy động vốn dài hạn, an toàn, có hiệu quả cho đầu tư phát triển và từng bước hội nhập với thị trường tài chính khu vực và thế giới.

Bên cạnh đó cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động của thị trường trên các lĩnh vực chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, quỹ đầu tư... cũng như hoàn thiện cơ chế giám sát thị trường này.

Bộ Tài chính sẽ công khai kế hoạch phát hành trái phiếu Chính phủ; giảm dần phát hành riêng lẻ, mở rộng phát hành trái phiếu Chính phủ theo lô lớn và từng bước tái cơ cấu lại thị trường trái phiếu Chính phủ, phát triển hệ thống các nhà tạo lập thị trường, xây dựng đường cong lợi tức chuẩn đối với trái phiếu Chính phủ làm nền tảng để định hướng và phát triển các cấu phần khác của thị trường tài chính, thị trường vốn.

Chỉ đạo tiếp tục sắp xếp lại các doanh nghiệp bảo hiểm trong nước để nâng cao năng lực cạnh tranh; mở rộng thị trường, mở rộng phạm vi hoạt động ra thị trường bảo hiểm khu vực và quốc tế; phát triển sản phẩm và đa dạng hoá kênh phân phối sản phẩm bảo hiểm; đổi mới công nghệ quản trị kinh doanh... đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp bảo hiểm từng bước tham gia thị trường tài chính thông qua việc thành lập quỹ đầu tư, quỹ tín thác và công ty quản lý quỹ để đầu tư hiệu quả hơn nguồn vốn huy động được.

Đối với thị trường dịch vụ kế toán, kiểm toán: mở rộng thị trường; mở rộng dịch vụ tư vấn kế toán, kiểm toán sang các lĩnh vực khác như kiểm toán soát xét, tư vấn tái cơ cấu doanh nghiệp, quy trình quản trị kinh doanh và hệ thống kiểm soát nội bộ...

Quang Phúc thực hiện

Nguồn: vneconomy.com.vn, ngày 23/11/2006