Cơ quan nhà nước xếp hạng môi trường đầu tư

Khác với những báo cáo về môi trường đầu tư trước đây mà "nổi tiếng" nhất là bản xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tiến hành 2 năm gần đây, điều tra về môi trường đầu tư lần này sẽ là báo cáo, xếp hạng đầu tiên của một cơ quan nhà nước về môi trường đầu tư ở các tỉnh.

Báo cáo này được thực hiện khá công phu qua việc lấy ý kiến của trên 9.500 doanh nghiệp bằng khoảng 8,3% tổng số doanh nghiệp tại 63 tỉnh thành cả nước.

Các tiêu chí được tập trung khảo sát để xây dựng báo cáo bao gồm: Các trở ngại trong môi trường đầu tư; Cơ sở hạ tầng và dịch vụ; Tiêu chí về đất đai mà chủ yếu là việc chi phí và thời gian để DN có thể sử dụng đất cho mục đích kinh doanh của mình; tiêu chí về quan hệ lao động; Tiêu chí về môi trường pháp lý và xử lý tranh chấp...

Trong tiêu chí đầu tiên (các trở ngại trong môi trường đầu tư), Tổng cục thống kê tập trung vào tìm hiểu những khó khăn cản trở trong quá trình thưc hiện các thủ tục, dịch vụ về thuế, viễn thông, đất đai, lao động. Các nhà điều tra cũng rất chú ý tới thời gian để DN hoàn tất các thủ tục giấy phép để đi vào kinh doanh; cũng như đánh giá về chất lượng và hiệu quả các dịch vụ do các cơ quan chính quyền địa phương cung cấp.

Tiêu chí về môi trường pháp lý và xử lý tranh chấp được nhấn mạnh vào yếu tố thay đổi chính sách pháp luật của chính quyền có ảnh hưởng gì đến hoạt động của DN; đặc biệt, các nhà điều tra đã đưa vào đây một số câu hỏi về độ tin tưởng được luật pháp bảo vệ trong các trường hợp tranh chấp kinh doanh.

Một tiêu chí điều tra với nhiều câu hỏi nhạy cảm đã được đặt ra. Đó là Quan hệ giữa DN với nhà nước. Hàng loạt câu hỏi liên quan đến việc biếu xén quà cáp cho các cơ quan nhà nước khi thực hiện hợp đồng, vai trò quan hệ với quan chức trong kinh doanh, việc trả thêm các khoản chi phí không chính thức đã được đặt ra.

Các tỉnh thành lớn vẫn xếp cuối

Tổng cục Thống kê cho biết, đến nay báo cáo chưa hoàn thiện tuy nhiên những công bố ban đầu đã cho thấy, trong 10 tỉnh xếp hạng đầu tiên về thuận lợi môi trường pháp lý kinh doanh đa số không phải là các trung tâm kinh doanh lớn. Trong đó có các tỉnh thành như: Bạc Liêu, Sóc Trăng, Vĩnh Phúc, Tây Ninh, Phú Yên, Tiền Giang, Lào Cai, Quảng Trị, Cần Thơ, Bình Thuận.

Ngược lại, trong danh sách 10 tỉnh xếp cuối lại xuất hiện những địa phương lớn như: Quảng Ninh, Tp Hồ Chí Minh, Thái Nguyên, Nam Định và cả Hà Tây. Ngoài ra còn có Bắc Kạn, Phú Thọ, Hà Giang, Điện Biên, Ninh Bình.

Hà Nội không nằm trong nhóm kém nhất nhưng cũng tạm đứng thứ 50/63 tỉnh thành trong xếp hạng sơ bộ. Một thành phố lớn khác là Hải Phòng đứng thứ 53.

Điều đáng lưu ý là câu hỏi nhạy cảm đã được DN trả lời khá đầy đủ và cho một cái nhìn thực tế đáng lo ngại. Trong khi chúng ta đang kêu gọi cải cách hành chính và chống tham nhũng thì có tới 38% cho biết họ đã phải chi không chính thức cho công việc kinh doanh mà chủ yếu là để lo lót hợp đồng kinh doanh và bồi dưỡng cho các đoàn thanh tra - kiểm tra.

Bên cạnh đó, niềm tin của DN vào việc được được pháp luật bảo vệ khi có tranh chấp thương mại là khá thấp chỉ 18%. Trong khi đó tình trạng khó tiếp cận với các văn bản pháp luật vẫn được rất nhiều DN phản ánh dù yêu cầu công khai minh bạch đã được nói rất nhiều.

Phước Hà

Nguồn: vietnammet.vn, ngày 6/12/2006