Đặc biệt, đôla đã giảm giá kỷ lục so với euro trong vòng 20 tháng qua và so với bảng Anh trong vòng 14 năm qua.

Các chỉ số kinh tế cơ bản của Mỹ liên tục cung cấp cho thị trường một cái nhìn bi quan về tăng trưởng chậm chạp đang ngày càng rõ ràng hơn đối với nền kinh tế Mỹ. Vì vậy, có khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ buộc phải cắt giảm lãi suất trong thời gian tới nhằm vực dậy đà suy thoái này. Điều này có nghĩa là đồng đôla còn tiếp tục giảm giá hơn nữa.

Vì sao đồng đôla giảm giá?

Tăng trưởng kinh tế Mỹ trong năm 2006 và dự báo cho năm 2007 liên tiếp được điều chỉnh xuống dưới mức thấp hơn các dự báo trước đó. Lãi suất đồng euro dường như chắc chắn điều chỉnh theo hướng tăng lên nhằm kiềm chế tình trạng lạm phát đang vượt ngưỡng giới hạn của nền kinh tế châu Âu.

Mặt khác, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc lại đang có động thái có thể chuyển hóa một phần kho dự trữ ngoại hối của mình từ đồng đôla và trái phiếu Chính phủ Mỹ sang các tài sản khác và điều này cũng gây áp lực rất lớn lên đồng đôla. Các chuyên gia nhận định rằng đồng đôla còn có xu hướng giảm giá trong thời gian sắp đến.

Sự suy yếu của đồng đôla trong năm 2006 là do những nhân tố sau:

- Đầu tiên là do thâm hụt kép của Mỹ: thâm hụt mậu dịch kết hợp với thâm hụt ngân sách liên tục đạt mức kỷ lục trong nhiều năm qua khiến đồng đôla được dự báo là cần phải tiếp tục giảm giá hơn nữa, từ 30-40% trong thời gian tới. Chỉ có giảm “kỷ lục” như thế mới cải thiện được tình trạng thâm hụt kép diễn ra triền miên cho nền kinh tế Mỹ.

- Do tăng trưởng chập chờn của nền kinh tế Mỹ, tương phản với tăng trưởng kinh tế khá ổn định ở châu Âu. Tốc độ tăng trưởng kinh tế chập chờn này đã làm giảm sút phần nào niềm tin của các nhà đầu tư khi đầu tư vào thị trường Mỹ.

- Viễn cảnh chính sách tiền tệ khác nhau ở hai khu vực: nới lỏng ở Mỹ và thắt chặt ở châu Âu. Chính sách nới lỏng tiền tệ ở Mỹ càng làm cho lãi suất đồng đôla tiếp tục có khả năng giảm đi, làm đôla giảm giá. Trong khi đó, chính sách tiền tệ thắt chặt của khối EU lại làm cho lãi suất đồng euro có khả năng tăng lên, khiến đồng euro lên giá.

- Do sắp tới đây hàng loạt các nền kinh tế tuyên bố chuyển dịch dự trữ ngoại hối vốn chủ yếu là đồng đôla sang các ngoại tệ mạnh khác như đồng euro. Xu hướng này càng khuếch đại thêm việc mất giá của đồng đôla.

Nếu các yếu tố này không được cải thiện thì việc đồng đôla còn tiếp tục suy yếu trong tương lai là điều không tránh khỏi.

Lãi suất rồi đây sẽ như thế nào?

Những cuộc thăm dò mới đây nhất cho thấy trong tương lai gần có khả năng lãi suất đồng đôla giảm trở lại từ mức 5,25% hiện tại xuống còn 5%. Điều này có nghĩa là đồng đôla giảm giá tiếp tục.

Còn ở châu Âu, các dự báo cho thấy Ngân hàng Trung ương châu Âu tiếp tục tăng lãi suất thêm hai lần nữa, lần thứ nhất trong tháng 12/2006 và lần thứ hai vào quí 1/2007, đẩy chuẩn lãi suất đồng euro tăng từ 3,25% lên 3,75%. Tất nhiên, đồng eruo tiếp tục tăng giá từ động thái này.

Hãng PNC Financial Group của Anh còn nhận định đồng đôla sẽ còn trải qua một giai đoạn ảm đạm trong vòng 2-3 năm nữa với mức sụt giá bình quân 10%/năm so với các đồng tiền mạnh khác, do Mỹ không thể tiếp tục tăng lãi suất để cứu vãn giá trị của đồng đôla vì điều đó sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế Mỹ.

Như vậy, triển vọng đồng đôla yếu trong năm 2007 là điều gần như có khả năng xảy ra cao nhất... Tuy nhiên, những bài học lịch sử lại cho thấy không hoàn toàn như thế.

Kể từ khi ra đời cho đến thời điểm cuối năm 2006, lãi suất của đồng đôla và euro luôn có xu hướng song hành cùng nhau. Nhưng giờ đây các dự báo về lãi suất của hai đồng tiền này trong năm 2007 lại trái ngược nhau: lãi suất đồng euro tăng lên, còn lãi suất của Mỹ đang có xu hướng giảm.

Theo các dự báo, đồng đôla mất giá hầu như là điều chắc chắn. Mặc dù vậy, không loại trừ khả năng đảo ngược. Có hai sự kiện mang tính cảnh báo về sự đảo ngược như thế đã từng xảy ra khiến thị trường tài chính thế giới hoàn toàn bất ngờ.

1. Vào tháng 10/1990, FED thực hiện một loạt cắt giảm lãi suất, làm cho lãi suất đồng đôla giảm 2,25% điểm trong sáu tháng. Cùng thời gian đó, Ngân hàng Trung ương Đức giảm lãi suất 1,3% điểm. Đáng lý trong trường hợp này đồng đôla yếu hơn nhưng thực tế vẫn mạnh lên, từ $1,37 lên $1,20/ecu (ecu là đơn vị tiền tệ châu Âu lúc bấy giờ).

2. Tình trạng tương tự đã xảy ra trong bốn tháng đầu năm 1995. Lãi suất đồng đôla tăng lên mức 6% vào tháng 4/1995, từ 4,75% trong tháng 11/1994, trong khi lãi suất của đồng tiền Đức sụt giảm từ 4,85% xuống còn 4,5%. Đáng lý đồng đôla mạnh lên thì thực tế nó lại yếu đi, từ $1,22/ecu xuống còn $1,33/ecu.

Những bài học kinh nghiệm trên cho thấy đồng đôla vẫn còn có khả năng hồi phục trong thời gian tới, cho dù xác xuất xảy ra là không cao.

Tác động của đồng đôla đối với Việt Nam ra sao?

Do thói quen nắm giữ vàng và đôla, những thăng trầm trong giá vàng và đôla càng thu hút sự chú ý của người dân và các nhà đầu tư Việt Nam. Tuy giá vàng trong năm qua có nhiều thời điểm tăng cao kỷ lục, có lúc lên đến 732 đôla/ounce, nhưng có khả năng đây chưa phải là đỉnh điểm.

Nếu đồng đôla tiếp tục mất giá thì giá vàng còn có cơ hội chực chờ bùng nổ - kỷ lục của giá vàng trong lịch sử là 850 đôla/ounce được thiết lập vào năm 1980 do kinh tế thế giới lâm vào khủng hoảng năng lượng và áp lực lạm phát như đám mây đen che phủ bầu trời kinh tế toàn cầu.

Có một điều cần chú ý: cho dù đồng đôla mất giá mạnh so với nhiều đồng tiền khác trên thế giới nhưng tỉ giá đôla/VND vẫn có chiều hướng tăng nhẹ: VND mất giá khoảng 1% trong năm 2006. VND mất giá trong thời gian qua làm cho giá hàng xuất khẩu Việt Nam rẻ đi và từ đó làm tăng sức cạnh tranh trên thị trường thế giới, đồng thời làm giảm đi đáng kể tình trạng nhập siêu.

Đây có thể được xem là một chủ ý của Chính phủ trong điều hành chính sách tỉ giá. Những công bố từ phía Ngân hàng Nhà nước cho thấy đôla không còn là yếu tố mang tính quyết định trong điều hành tỉ giá mà tuân theo một rổ tiền tệ gồm có euro, yen... VND, vì vậy, sắp tới đây sẽ không còn neo chặt hoàn toàn vào đồng đôla như trước đây nữa.

Những tín hiệu phát đi từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy năm 2007 tỉ giá đôla/VND vẫn không dao động đáng kể, và đồng Việt Nam mất giá chỉ ở mức 1-2%. Đây là tín hiệu mà các doanh nghiệp (nhất là các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu) cần đặc biệt lưu ý khi xây dựng kế hoạch kinh doanh và đầu tư.