Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến hết tháng 11/2006, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã xuất được 739 nghìn tấn thủy sản các loại, đạt giá trị 3,056 tỷ USD, tăng 29,2% khối lượng và 23,4% giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Đây là những con số tốt hơn cả dự báo do VASEP đưa ra từ đầu năm. Và cho dù mức 3 tỷ USD đưa ra từ đầu năm vốn vẫn bị coi là lạc quan, nhất là khi so với chỉ tiêu đặt ra cho toàn ngành, nhưng thực tế thì thủy sản đã cán đích 3 tỷ ngay trong tháng 11.

Sự tăng trưởng của nhóm mặt hàng cá đông lạnh nói chung và cá tra, basa nói riêng và là nhân tố quyết định đẩy giá trị xuất khẩu thủy sản của toàn ngành vượt ngưỡng 3 tỷ USD. 11 tháng đầu năm, cá đông lạnh xuất khẩu tăng mạnh cả về khối lượng, trong đó riêng nhóm mặt hàng cá tra, basa, theo thống kê đã tăng hơn gấp đôi cả về khối lượng và giá trị.

Thực tế này cũng môt lần nữa đặt ra câu hỏi về tốc độ mở rộng quy mô sản xuất nhưng chưa có sự phát triển tương xứng về nhận thức và môi trường kinh doanh, mà những tranh chấp giữa người nuôi và nhà chế biến, cũng như việc thủy sản Việt Nam liên tục bị phát hiện nhiễm kháng sinh trong thời gian gần đây cho thấy câu hỏi này vẫn chưa được giải đáp thỏa đáng.

Thị trường

Thị trường hàng đầu của thủy sản Việt Nam vẫn là Nhật Bản. Theo thống kê của VASEP, 11 tháng đầu năm, tổng giá trị thủy sản xuất sang Nhật Bản đạt 775 triệu USD, song đáng chú ý là tỉ lệ tăng trưởng chỉ có 2,8%. Hiện nay, thị trường EU có bước nhảy vọt mạnh mẽ, tăng trưởng 66.6%, vượt qua Mỹ trở thành khu vực tiêu thụ thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam. 

Tuy nhiên, cần lưu ý đến việc đồng đôla Mỹ giảm giá có thể cũng là một trong những nguyên nhân cần tính đến. Tình từ năm 2001 đến nay, sau 5 năm, đồng đôla Mỹ đã mất giá gần 30% so với đồng euro.
 
Trong khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng trưởng chậm chạp, thì thị trường Nga có bước nhảy vọt mạnh mẽ, tăng 274,6%, trong đó chủ yếu là các sản phẩm cá đông lạnh. Các thị trường Đông Âu như đã được dự báo, đang trở thành khu vực tăng trưởng mạnh mẽ của cá nước ngọt Việt Nam.

Một điều đáng chú ý là sự tăng trưởng mạnh mẽ của nhóm các thị trường khác ngoài hai thị trường truyền thống là Mỹ và Nhật Bản. Điều này cho thấy sự tích cực trong việc mở rộng và đa dạng hóa thị trường của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam và cũng cho thấy ảnh hưởng tích cực của công tác xúc tiến thị trường trong năm qua.

Những dự báo cho năm 2007

Giá thủy sản tiêu dùng thế giới được dự báo là sẽ tăng do nhu cầu tăng, nhất là trong bối cảnh người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang ăn thủy sản do dịch cúm gà và nỗi e sợ về bệnh bò điên.

Nhưng một điều cần lưu ý là các dự báo trên đưa ra cho thị trường bán lẻ, trong đó tỉ lệ tăng giá phần lớn nằm trong các giá trị từ khu vực dịch vụ, cung ứng và gia tăng giá trị. Còn với thị trường thủy sản nguyên liệu, đặc biệt thủy sản nuôi, xu hướng giá rẻ vẫn sẽ là một xu hướng mà các nhà sản xuất cần phải chuẩn bị đối mặt, nhất là khi lượng cung thủy sản nuôi vẫn tiếp tục tăng..
 
Một điều cần lưu ý là sự mất giá của đồng đôla cũng làm cho giá thủy sản bị “giảm tương đối”, đặc biệt tại thị truờng Mỹ, do giá thực sẽ phải tính trên giá giao dịch trừ đi tỉ lệ mất giá. Đây có thể cũng là một nhân tố kích cầu trong ngắn hạn.

Trong năm 2007, đồng đôla được dự báo sẽ còn tiếp tục bất ổn. Bất chấp việc FED tuyên bố sẽ đẩy giá đồng đôla lên, chính sách lãi suất thực tế của FED cho thấy việc duy trì chính sách đồng đôla yếu nhằm cân bằng lại thâm hụt thương mại và đối phó với suy thoái có thể vẫn là ưu tiên của Mỹ.

Về mặt dài hạn, việc đồng đôla tiếp tục bất ổn kéo dài có thể ảnh hưởng không tốt trong kinh doanh quốc tế, nhất là khi các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa có thói quen sử dụng các công cụ bảo hiểm tỉ giá trong khi USD vẫn được sử dụng như công cụ thanh toán chính.

Trương Trí Vĩnh

Nguồn: vneconomy.com.vn, ngày 20/12/2006