Tỷ lệ động viên tài chính được tính bằng cách chia số thu ngân sách cho GDP tính theo giá thực tế. Tỷ lệ trên được nói một cách hình tượng là thể hiện quan hệ giữa "mẹ" và "con": mẫu số là mẹ - là GDP, tử số là con - là thu ngân sách. Từ hình tượng này có thể hình dung ra: mẹ có khỏe mạnh mới đẻ được ra đứa con khỏe mạnh; đứa con khỏe mạnh mới làm cho người mẹ khỏe mạnh.

Còn có một cách nói hình tượng khác, đó là: GDP giống như một chiếc bánh. Chiếc bánh có to ra thì việc phân chia chiếc bánh thành các phần (người lao động, doanh nghiệp, nhà nước) mới dễ dàng, các phần mới lớn hơn. Chẳng hạn, với chiếc bánh GDP chỉ có 500 nghìn tỉ đồng, phần của người lao động được chia 60% sẽ được 300 nghìn tỉ đồng, phần của doanh nghiệp được chia 20% được 100 nghìn tỉ đồng, phần của nhà nước được chia 20% được 100 nghìn tỉ đồng. Nếu chiếc bánh to gấp đôi, nếu việc phân chia cũng theo các tỷ lệ như cũ thì cả 3 thành viên cũng được chia với số tiền gấp đôi.

Vấn đề đặt ra là làm sao để cho "chiếc bánh GDP" to ra nhanh? Ngoài sự nỗ lực của tất cả các ngành, lĩnh vực, thì riêng về lĩnh vực tài chính, trước hết phải "khoan sức dân". Muốn "khoan sức dân" cần phải tránh chạy theo tăng thu, hoặc là làm cho nguồn thu bị cạn kiệt, như đã từng xảy ra trong thời kỳ bao cấp (đối với nông dân thì "mua như cướp", đối với người hưởng tem phiếu thì "bán như cho"). Hay như có thời, thu cả thuế vốn đối với doanh nghiệp nhà nước; thu thuế doanh thu nên thuế chồng lên thuế...

Theo tính toán của các chuyên gia, trong điều kiện GDP của Việt Nam còn đạt dưới 1 triệu tỉ đồng (tương đương với trên 60 tỉ USD) như hiện nay, thì tỷ lệ động viên GDP vào ngân sách nhà nước chỉ nên vào khoảng 20% là hợp lý. Nhà nước cần nghiên cứu để giảm mức động viên tài chính, trong đó đáng lưu ý miễn hoặc giảm một số khoản thu, như thuế sử dụng đất trên mức hạn điền (vì mấy năm nay chăn nuôi tập trung bị dịch cúm gà, dịch lở mồm long móng gia súc hoành hành), thủy lợi phí (một số nơi đã làm), tiền học phí phổ thông của con em nông dân (như Trung Quốc đã thực hiện)..., giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp...

Đồng thời phải "nuôi dưỡng nguồn thu" trên cơ sở thực hiện tiết kiệm chi, giảm lãng phí, thất thoát, tăng tỷ trọng đầu tư cho kết cấu hạ tầng (nhất là "điện, đường, trường, trạm, chợ" ở nông thôn), tăng đầu tư cho giáo dục (nhất là dạy nghề), cho các cơ sở y tế... Và đặc biệt là triệt để xóa bỏ những cản trở hành chính, tạo môi trường làm ăn thông thoáng nhất cho dân, cho doanh nghiệp. Có như vậy chiếc "bánh GDP" mới to ra để có nguồn thu cao hơn.

Nguồn: Thanh Niên