Đó là một cảnh báo đáng lưu ý cho những quý còn lại của năm 2007, bởi trong quý I, tốc độ tăng của nhập khẩu cao gần gấp đôi tốc độ tăng của xuất khẩu (33,6% so với 17,9%) và nhập siêu mới chỉ trong một quý đã lên đến 1.315 triệu USD.

Lý giải tình hình trên, các chuyên gia đã đưa ra hai nhóm nguyên nhân về xuất khẩu và về nhập khẩu.

Về xuất khẩu, mặc dù tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu của khu vực kinh tế trong nước và kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng khác của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng khá, nhưng nhìn chung tốc độ tăng của tổng kim ngạch xuất khẩu vẫn còn thấp. Tốc độ tăng thấp do nhiều nguyên nhân. Có nguyên nhân do kim ngạch một số mặt hàng quan trọng tăng thấp, thậm chí còn bị giảm so với cùng kỳ năm trước; một số mặt hàng giảm về lượng, một số mặt hàng giảm về giá, thậm chí có mặt hàng giảm cả về lượng, cả về giá. Dầu thô là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất (cùng kỳ chiếm 22,8% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước) thì kỳ này đã giảm cả về giá xuất khẩu, giảm cả về lượng xuất khẩu, nên kim ngạch đã giảm mạnh (giảm 14,6% hay giảm tới 296 triệu USD). Gạo là mặt hàng năm trước nằm trong "câu lạc bộ 1 tỉ USD", quý I năm nay mới đạt 229 triệu USD (giảm tới 33,2%, hay giảm tới 114 triệu USD), do lượng xuất khẩu mới bằng trên một nửa cùng kỳ. Cao su năm trước nằm trong "câu lạc bộ 1 tỉ USD", quý I này đã giảm mạnh về lượng xuất khẩu, nên kim ngạch cũng bị giảm 19 triệu USD. Xe đạp và phụ tùng xe đạp tiếp tục đã sút giảm -  quý I giảm tới 39,4% hay giảm 18 triệu USD. Một số mặt hàng kim ngạch xuất khẩu cũng tăng thấp hơn tốc độ chung, như hạt tiêu, chè, hạt điều, thủy sản, giày dép, rau quả, than đá…

Có nguyên nhân về thị trường, bên cạnh một số thị trường tăng khá (như EU, Mỹ), nhưng thị trường Nhật Bản chỉ tăng 1,9%, thị trường Trung Quốc giảm 9,8%…

Về nhập khẩu tăng cao, ngoài mặt tích cực là nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng và một số nguyên, nhiên vật liệu (như xăng dầu, sắt thép, phân bón, chất dẻo, hoá chất, thuốc trừ sâu, sợi dệt, bông, gỗ và nguyên phụ liệu gỗ…) để phục vụ đổi mới thiết bị, kỹ thuật - công nghệ và sản xuất ở trong nước, nhưng cũng có một số hạn chế và đứng trước một số thách thức không nhỏ. Một số mặt hàng do sản xuất trong nước còn yếu kém, nên nhập khẩu lớn, như phôi thép, phân bón, thức ăn gia súc và nguyên phụ liệu… Một số mặt hàng do giá nhập khẩu tăng cao làm cho kim ngạch tăng cao, như sắt thép, phôi thép, chất dẻo, sợi dệt, bông,… Một số mặt hàng liên quan đến tiêu dùng, như vải, xe máy nguyên chiếc, tân dược… tăng cao. Với mức nhập siêu mới qua một quý mà đã lớn như trên thì khả năng cả năm sẽ còn lớn hơn cả năm trước, bởi nhập siêu là "kẻ thù" của nhiều doanh nghiệp.

Một nguyên nhân tổng quát và rất cần cảnh báo, đó là nhập siêu của khu vực kinh tế trong nước rất cao (2.937 triệu USD). Điều chứng tỏ hiệu quả và sức cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước còn thấp, nên chưa tận dụng được cơ hội các nước cắt giảm thuế suất thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Việt Nam; đồng thời ngay trên thị trường nội địa, hàng hóa sản xuất trong nước lại bị giảm thị phần do phải cạnh tranh gay gắt hơn khi Việt Nam cũng phải cắt giảm thuế suất thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của các nước. Điều đó cũng chứng tỏ việc phát triển công nghiệp phụ trợ, giảm bớt tính gia công của sản xuất ở nước ta vẫn còn lớn.

Nguồn: Thanh Niên