Từ 1.5, các DN kinh doanh xăng dầu được quyền tự định giá. Về nguyên tắc, đây là cơ chế thả nổi giá xăng dầu cho thị trường điều tiết.

Chiều qua, trả lời phỏng vấn của PV Lao Động về "Chiến lược năng lượng quốc gia (CLNLQG) tới năm 2020 và tầm nhìn tới năm 2050" vừa được Bộ Công nghiệp trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Hoàng Trung Hải cũng khẳng định: "Sẽ xoá bỏ độc quyền, bao cấp về năng lượng (NL)".

Thả nổi giá xăng dầu: Hồi hộp chờ "tự quyết"

Đã 2 ngày trôi qua kể từ khi quyền "tự quyết" đối với các DN kinh doanh xăng dầu có hiệu lực, vẫn chưa có DN nào chính thức đệ đơn xin phép liên bộ Thương mại - Tài chính cho tăng giá bán lẻ xăng dầu. Chiều 1.5, Sài Gòn Gas đã chính thức tăng giá bán lẻ gas lên 7.000đ/bình. Thị trường và NTD càng hồi hộp trước mối lo xăng dầu tăng giá.

Giảm 5% thuế, giá vốn mỗi lít xăng giảm 600 đồng

Bản thân Bộ Tài chính cũng tiên liệu được lo ngại này, nên ngày 28.4 đã cho áp dụng việc giảm thuế NK từ 10% xuống còn 5%. Song theo các DN, các chuyên gia về giá thì động thái này chỉ giảm chút ít sức ép; trong khi đó sức nóng về một đợt tăng giá gần như chưa hề giảm đi.

Theo tính toán của chuyên gia về giá thuộc Bộ Tài chính thì dù giảm thuế, DN kinh doanh xăng dầu vẫn chịu lỗ khoảng 500đ/lít xăng, nghĩa là, giá vốn của mỗi lít xăng sau khi giảm thuế sẽ giảm đi 500-600đ.

Nói về khả năng có tăng giá xăng trong những ngày sắp tới, Phó TGĐ TCty Xăng dầu VN (Petrolimex) Bùi Ngọc Bảo cho biết: Giá dầu thế giới tăng mạnh trong những ngày vừa qua, nhưng Petrolimex chưa vội tăng giá bán lẻ trong nước mà tiếp tục theo dõi động thái này để có những quyết định phù hợp đối với giá bán lẻ xăng dầu, nhằm duy trì được vấn đề bình ổn giá.

Tuy nhiên, ông Bảo cũng khẳng định: Việc duy trì giá bán lẻ hiện nay sẽ làm cho các DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu lỗ nặng.
 
Trong khi đó, ông Vương Đình Dung - GĐ Cty xăng dầu quân đội - cũng cho biết, DN này đang phải cân nhắc, tính toán thận trọng để tăng giá vào thời điểm thích hợp. Ông Dung cho rằng, các DN lúc này khó có thể "manh động" vì rất có thể thị trường sẽ có những phản ứng như găm hàng, chờ bán giá cao.

Với những diễn biến hiện nay, các chuyên gia kinh tế cho rằng việc tăng giá hiện nay chỉ là vấn đề thời điểm. Bên cạnh đó, các DN sẽ phải thăm dò nhau; đồng thời chờ đợi sự cho phép của các bộ quản lý để ấn định mức giá. Tuy vậy, trong khi chưa DN nào dám "xuất đầu lộ diện" tiên phong trong việc tăng giá xăng thì gas đã được các DN quyết định cho tăng giá.

Ai lợi - ai thiệt?

Về lý thuyết, nếu quyền "tự quyết" được các DN thực thi thì quyền lợi đầu tiên thuộc về Nhà nước. Theo ông Nguyễn Tiến Thoả - Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), rõ ràng Nhà nước sẽ không phải bù lỗ hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm cho các DN.

Bên cạnh đó, các bộ cũng sẽ được lỏng tay hơn trong cơ chế quản lý. Tiếp đến, DN cũng sẽ được lợi khi nắm quyền chủ động trong kinh doanh, từ đó cầm chắc khả năng có lãi; đồng thời "thoát" khỏi thủ tục kiểm soát từ cơ chế quản lý.
 
Cuối cùng, NTD cũng sẽ được hưởng lợi từ cơ chế giá cả cạnh tranh, chất lượng dịch vụ do cạnh tranh mang lại.

Tuy nhiên trên thực tế, theo nghị định mới này thì quyền "tự quyết" của DN mới chỉ dừng lại ở mặt hàng xăng. Bên cạnh đó, quyền "tự quyết" này vẫn trong tầm kiểm soát và DN chỉ có thể tăng giá khi được sự đồng ý từ cơ quan quản lý nhà nước.

Ông Nguyễn Xuân Thắng - GĐ Cty thương mại dầu khí (Petechim) - nói: Cơ chế này mới chỉ gỡ một phần sự phụ thuộc, lúng túng của các DN khi giá dầu lên-xuống. Nhưng rõ ràng DN vẫn chưa thực sự tự chủ khi phụ thuộc vào cơ chế "xin ý kiến" của liên bộ Tài chính - Thương mại khi áp dụng giá bán.

Còn đối với NTD, chắc chắn một mức giá cao hơn so với cơ chế bù lỗ là lẽ đương nhiên. Bên cạnh đó, một lo ngại khác lại xuất hiện, vì rất có thể từng khu vực, NTD phải chấp nhận những mức giá khác nhau, tuỳ thuộc vào thị phần của từng DN.