Nghị định 55 của Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép các doanh nghiệp (DN) đầu mối xăng dầu tự định giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng đã có hiệu lực từ hơn 2 tuần qua và nảy sinh nhiều vấn đề cần xem xét.

Ông Đặng Vinh Sang, Tổng Giám đốc Công ty Dầu khí TPHCM (Saigon Petro), cho rằng, việc định giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng theo Nghị định 55 cũng không có gì khác biệt so với trước đây. Mọi vấn đề liên quan đến giá đều được công khai, minh bạch, người tiêu dùng cũng có thể tham gia kiểm soát việc định giá của các DN. Cụ thể, giá nhập khẩu sẽ được cộng với các khoản thuế và phí như thuế nhập khẩu, thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, chi phí kho bãi, lợi nhuận định mức, chi phí vận chuyển và lệ phí giao thông là 500 đồng/lít, sẽ ra giá bán lẻ. Theo ông Sang, công thức chung để tính giá bán lẻ chỉ đơn giản là vậy nhưng lại tạo sự khác biệt rất lớn, đó là bản thân các DN phải thật sự năng động, có sự tính toán chặt chẽ, chi tiết, nhập bao nhiêu, vào thời điểm nào, nhập từ đâu… để DN có được nhiều lợi thế nhất. Và trong cuộc đua này, DN nào “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” chắc chắn sẽ thắng.

Liên quan đến việc điều chỉnh giá xăng vừa qua, tổng giám đốc một DN thẳng thắn cho biết, DN mang tiếng là được tự định giá nhưng vẫn phải đi xin Nhà nước, còn Nhà nước dựa trên nguyên tắc bảo vệ người tiêu dùng lại không cho phép các DN định giá theo sát giá thị trường thế giới. Theo đúng văn bản đề nghị, họ sẽ tăng giá 1.000 đồng/lít, nhưng các bộ chức năng chỉ cho phép tăng giá 800 đồng/lít. Điều này không có cơ sở và đang làm mất đi ý nghĩa của việc tự định giá!

Một vấn đề khác cũng được đặt ra, theo đề án quy hoạch các cửa hàng xăng dầu, để có thể mở được một cửa hàng kinh doanh không phải dễ dàng vì những quy định khá khắt khe về diện tích, khoảng cách, khả năng về tài chính… Trong khi đó, “ông lớn” Petrolimex và một số DN khác từ trước đến nay đang có sẵn một hệ thống kinh doanh khá bài bản. Các DN này đã được thuê lại mặt bằng của nhà nước hoặc mua hóa giá với giá chỉ bằng 1/10, thậm chí 1/20 so với giá thị trường. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc định giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng vì đương nhiên, khi chi phí ít thì việc định giá sẽ rẻ hơn nhiều. Khi đó, các DN cạnh tranh kiểu gì cũng thua!
Xăng là mặt hàng thiết yếu. Mọi động tĩnh từ mặt hàng này đều có thể gây tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến giá cả hàng hóa trên thị trường. Theo chúng tôi, việc Nhà nước cho các DN tự định giá cũng đồng nghĩa với việc bản thân các DN cần phải nâng tầm một cách toàn diện để đảm đương tốt nhiệm vụ làm vai trò đầu mối của mình. Đó là, khả năng nhanh nhạy trong việc tìm nguồn cung cấp có giá rẻ nhất; khả năng về tài chính để dự trữ nguồn hàng, có đủ sức chịu đựng nhằm bình ổn giá cả trong một thời gian nhất định; khả năng về phân tích, dự báo diễn biến giá cả thế giới… Điều này hoàn toàn khác biệt với cách hiểu đơn thuần việc tự định giá có nghĩa là giá thế giới lên thì giá trong nước cũng lên theo và ngược lại!

Bảo đảm quyền điều chỉnh giá xăng dầu cho các DN không có nghĩa là coi nhẹ vai trò quản lý của Nhà nước. Tuy vậy, Nhà nước cũng đừng can thiệp quá mạnh vào việc định giá của DN như lần điều chỉnh giá xăng vừa qua. Theo đó, việc xây dựng một đề án phát triển chiến lược cho mặt hàng này nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và khi cần thiết có thể can thiệp kịp thời về cung – cầu, cũng như góp phần bình ổn giá cả cũng là một vấn đề cần được các bộ, ngành chức năng tính đến.

Nguồn: SGGP