NH Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) và NH Xuất nhập khẩu VN (Eximbank) vừa quyết định tăng lãi suất huy động. Đây là hai NH lớn trong khối TMCP nên dự kiến tác động đến mặt bằng lãi suất trên thị trường sẽ rất lớn. Lý do là cầu vốn của DN hiện đang tăng cao. Trong khi đó, các NH khối quốc doanh lại vừa điều chỉnh lãi suất huy động theo hướng giảm trước việc NHNN quy định phải tăng mạnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc.

Hai dòng ngược chiều trên đang tạo những diễn biến phức tạp và sôi động nhất trên thị trường lãi suất kể từ đầu năm đến nay, và càng phức tạp hơn khi áp lực lạm phát đang tăng cao.

Tăng lãi suất: Có lý

Theo đánh giá của NHNN, vốn khả dụng tại hầu hết các NHTM đang thừa. Nhưng nguyên nhân mà những NH tăng lãi suất nói trên là cầu vốn lại đang rất lớn để phục vụ DN nhập khẩu hàng hóa, thiết bị từ nay đến cuối năm. Đặc biệt, khi NHNN tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc từ 5% - 10%, một lượng vốn lớn bị cất vào kho buộc NH phải huy động thêm vốn bù đắp.

Mặt khác, lạm phát 6 tháng đầu năm đã tăng mạnh với 5,2%. Với người gửi tiền kỳ hạn 6 tháng vừa qua, tiền lãi thu về không đủ bù trượt giá khi lãi suất chỉ ở khoảng 4,5%. Để giữ chân người gửi tiền, bảo đảm quyền lợi của họ, NH phải tăng lãi suất, chỉ ít cũng ở mức thực dương. Và khi các NH lớn như Sacombank, Eximbank điều chỉnh, các NH khác trong khối cổ phần, đặc biệt là những NH mới chuyển đổi sẽ khó ngồi yên, bởi dòng vốn sẽ chảy về vùng trũng. Cạnh tranh lãi suất sẽ mở rộng và đó là điều mà các NH khối quốc doanh lo ngại. Chính Hiệp hội NH cũng đã sốt ruột cách đây cả tháng khi lường trước diễn biến này. Và khi cạnh tranh lãi suất, các thỏa thuận giữa các NH thông qua hiệp hội khó vẹn toàn.

Ngoài ra, theo phản ánh từ các NHTM, tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng cuối năm vẫn còn khá thấp. Trong khi đó, để phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6 tháng còn lại của năm (phải đạt từ 8,9 - 9,1% để cả năm đạt từ 8,2 - 8,5%), cung vốn cho nền kinh tế là yêu cầu lớn, NH cần tăng huy động và lãi suất là một công cụ quen dùng.

Giảm lãi suất: Cũng có lý

Cuối tuần qua, các NH đã ngồi lại với nhau để tìm hướng tháo gỡ khó khăn từ tỷ lệ dự trữ bắt buộc mới. Đại diện các NH khối quốc doanh đều có chung quan điểm là sẽ diễn ra xu hướng giảm lãi suất huy động, tăng lãi suất cho vay để đảm bảo "nuôi" lượng vốn bị đẩy thêm vào kho theo tỷ lệ dự trữ bắt buộc mới và để giữ chênh lệch lợi nhuận. Thậm chí, một số đại diện khối này còn lo nếu không giảm lãi suất huy động, giảm chi phí đầu vào thì khó đảm bảo nguồn thu để trích dự phòng rủi ro theo Quyết định 493.

Trên thực tế, NH Công thương (Incombank) và NH Ngoại thương (Vietcombank) cũng đã có quyết định giảm lãi suất huy động. Vốn khả dụng tại những NH này còn nhiều nên ảnh hưởng từ quyết định đó không lớn như đối với các NHTMCP. Ông Nguyễn Văn Thạnh - Phó TGĐ Incombank, cho biết ngay sau khi giảm lãi suất nguồn vốn huy động của NH giảm khá mạnh, nhưng đó là một lựa chọn được Incombank xem là hợp lý trong hoàn cảnh hiện nay. Lựa chọn này cũng được ông Nguyễn Khắc Thân - Phó TGĐ NH Đầu tư và Phát triển (BIDV) xem là một cách để các NH đang thừa vốn thích ứng với chính sách mới của NHNN, bởi với BIDV, áp tỷ lệ dự trữ bắt buộc mới đồng nghĩa với chi phí đội lên khoảng 0,25%/năm. Nhưng ông Thân cũng tỏ ra lo ngại khi cạnh tranh tăng lãi suất diễn ra ở khối cổ phần, ở những NH thiếu vốn.

Quả thật còn có một thực tế khác cũng khiến các NH quốc doanh lo ngại là thị phần của họ qua mỗi năm đang phải chia sẽ cho khối cổ phần và những NH thiếu vốn đó.

Nguồn:  DDDN