Mới đây, khi một số cuộc bàn giao vốn nhà nước tại DN nhà nước đã CPH từ bộ chủ quản sang TCty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (viết tắt là SCIC) thuộc Bộ Tài chính vừa kết thúc thì cũng là lúc những bức xúc mới lại nảy sinh đối với các nhà đầu tư. Đó là việc một số bộ tiếp tục thể hiện quyền lực của mình bằng cách chi phối nhân sự chủ chốt của các DN .

Việc CPH gắn liền với thị trường chứng khoán và ở một mặt nào đó như lẽ tự nhiên cơ chế chủ quản đối với DN sẽ không còn do DN không bị can thiệp sâu với những quyết định hành chính mà không mang tính thị trường của bộ. Theo logic thì SCIC không chỉ là một cổ đông lớn, có nơi vốn chiếm tỉ lệ chi phối ( đại diện vốn nhà nước trong DN) mà còn là một cơ quan chức năng quản lý vốn nhà nước.

Vì vậy, SCIC có quyền cử đại diện có đủ phẩm chất và năng lực tham gia nhân sự chủ chốt của DN để quản lý, bảo tồn và phát triển số vốn đó. Mặt khác, khi CPH, DN lựa chọn nhà đầu tư các chiến lược và bán cổ phần cho các nhà đầu tư, trong đó có cả nhà đầu tư nước ngoài.

DN sau khi đã CPH thì hoạt động độc lập theo Luật DN nên việc phát triển DN phải do các nhà đầu tư quyết định thông qua hoạt động của HĐQT chứ không phải do các quyết định của bộ chủ quản trước khi CPH.

Như đã nói ở trên, khi DN nhà nước đã CPH thì DN đó hoạt động độc lập theo Luật DN. Và cơ chế giám sát phải thay đổi để vốn nhà nước được bảo tồn và phát triển . Vì vậy cần có cơ quan chức năng quản lý số vốn nhà nước, và SCIC đã ra đời. Thực tế và hợp lẽ nhất thì nhân sự chủ chốt của DN đã CPH phải do HĐQT DN đó và SCIC quyết định chứ không phải là bộ chuyên ngành.

Hiện tại, các nhân sự chủ chốt của DN đã được bàn giao vốn cho SCIC đương nhiên là người đại diện của SCIC. Như vậy, đúng ra bộ chủ quản không còn phải băn khoăn gì nữa- nói một cách khác là đã ... "nhẹ gánh". Thế nhưng cái sự cố can thiệp của các bộ chuyên ngành vào việc sắp xếp nhân sự của DN mà vốn nhà nước trong DN đó đã được chuyển về SCIC thực ra là thái độ cố níu kéo quyền lực chủ quản (còn có một cách gọi khác là "níu kéo quyền lực... chủ quan") mà thôi.

Xin nhớ cho rằng kiểu CPH khép kín đã không còn lý do để tồn tại, mà CPH đa sở hữu đang chiếm ưu thế . Như vậy mới phù hợp với thực tế phát triển kinh tế. Do đó, trước các bức xúc của các nhà đầu tư, trong đó có nhà đầu tư lớn (SCIC) đại diện sở hữu vốn nhà nước tại các DN đã CPH, Bộ Nội vụ cần trình Chính phủ ban hành quy định rõ ràng về nhân sự đại diện sở hữu vốn nhà nước.

Quy định đó phải dựa trên cơ sở tôn trọng Luật DN và quyền lợi của các nhà đầu tư, đồng thời bảo đảm việc quản lý vốn nhà nước một cách chặt chẽ nhưng thông thoáng. Nếu kéo dài tình trạng níu kéo quyền lực trong công tác nhân sự của các bộ chuyên ngành hiện nay thì sẽ tiếp tục làm gia tăng lực cản tiến trình phát triển kinh tế.

Nguồn:  Lao Động