Tuy nhiên, hiện nguồn tiền gửi dân cư vẫn tăng, trong khi một số NH đã hạ lãi suất tiết kiệm VND.

Lãi suất thực bằng 0

Lãi suất thực bằng 0 nếu gửi tiết kiệm tại các NHTMNN và dương khoảng từ 0,12% đến gần 1%/năm nếu gửi tại các NHTM cổ phần. Tuy vậy, không phải vì thế mà lượng tiền tiết kiệm giảm. Dù tốc độ tăng có xu hướng chậm lại (bằng khoảng 1/3 tốc độ tăng tiền gửi thanh toán), nhưng nguồn vốn tiền gửi dân cư qua quỹ NH vẫn tăng đều đặn.

Hiện nay, tổng số dư tiền gửi dân cư đạt khoảng 460 nghìn tỉ đồng, trong đó 25% là tiền gửi ngoại tệ. Hai TPHCM và Hà Nội chiếm gần 45% tổng nguồn tiết kiệm toàn quốc.

Có thể tạm chia những người gửi tiết kiệm thành các nhóm sau: Nhóm những người có thu nhập thấp và trung bình, trong số này có những người già, công chức, viên chức, quân nhân... số tiền gửi khoảng trăm triệu đồng trở xuống.

Đây là khoản tiền chủ yếu được tiết kiệm từ thu nhập; những người có vài tỉ đồng, thường là tiền bán bất động sản, thân nhân ở nước ngoài gửi về hoặc thừa kế; nhóm người có những khoản tiền rất lớn (hàng chục tỉ đồng hoặc một vài triệu USD).

Phần lớn những người gửi tiền tiết kiệm là để giữ tiền ở nơi an toàn và có thêm lãi chi tiêu. Nguồn tiền gửi này tương đối ổn định trong mọi thời điểm. Một số người gửi món lớn (chủ yếu dân ở đô thị), coi NH là quỹ giữ tiền tạm thời để khi có cơ hội, họ sẽ chuyển thành các khoản đầu tư khác. Đó là lý do tại sao những khi TTCK và BĐS sôi động thì tiền tiết kiệm sụt giảm tương đối.

Tuy nhiên, mấy năm gần đây, thị trường BĐS gần như vẫn trong trạng thái "đóng băng", giá CK thì sụt giảm liên tục từ tháng 3 đến nay, nên người gửi tiền tiết kiệm không dám mạo hiểm để rút tiền ra đầu tư. Tuy không có lợi nhuận cao nhưng tiền được giữ an toàn, bảo toàn vốn và có lãi chút đỉnh trong bối cảnh hiện nay là điều mà nhiều người chấp nhận.

Ông Thịnh (HN) nói: "Biết gần như không có lãi nhưng đa phần mọi người vẫn tiếp tục gửi tiết kiệm vì không biết đầu tư vào cái gì. Nếu tỉ lệ lạm phát vẫn lớn, có thể người dân sẽ chọn cách gửi tiền tiết kiệm đảm bảo bằng vàng để mong cơ hội vàng lên giá, hoặc chuyển VND sang ngoại tệ gửi để đảm bảo giá gốc".

Ngân hàng lớn hạ lãi suất

Những tháng đầu năm khi NHNN chưa ra quyết định nâng tỉ lệ dự trữ bắt buộc (DTBB) và khống chế cho vay kinh doanh CK, nhiều NH đã tính đến việc tiếp tục điều chỉnh tăng lãi suất để thu hút thêm vốn. Nhưng hiện nay, hầu hết các NHTM nhà nước trong tháng 7 đều giảm nhẹ lãi suất tiết kiệm VND.

Ví dụ, đối với tiền gửi kỳ hạn 12 tháng giảm khoảng từ 0,12%/năm - 0,13%/năm. Có hai lý do được đề cập: Thứ nhất, quy định nâng tỉ lệ DTBB của NHNN đã phát huy tác dụng làm giảm lãi suất huy động. Hai là, các NH đang thừa một lượng vốn VND không kỳ hạn và ngắn hạn khá lớn chưa cho vay và đầu tư được.

Trưởng phòng nguồn vốn của một sở giao dịch NHTMNN, nói: "Cho vay không mở rộng được, bán buôn cho các tổ chức tín dụng khác chẳng ai mua, nên chúng tôi cũng không phải tăng lãi suất để hút thêm vốn làm gì".

Đã huy động một lượng vốn khá lớn trước đây, giờ nhiều NH phải tìm đầu ra. Được biết, NHNo&PTNT VN đang hạ lãi suất sàn cho vay VND ngắn hạn từ 1,03%/năm xuống 0,8%/năm để có điều kiện giải ngân vốn.

Đáng chú ý là nếu như các NHTMNN đồng loạt hạ lãi suất tiết kiệm, thì một số NH cổ phần khác vẫn điều chỉnh tăng. Nhìn chung, mặt bằng lãi tiết kiệm của các NH cổ phần hiện cao hơn hẳn các NHTMNN. Điều này gây nên sự lo lắng của các chi nhánh NHTMNN.

Phó GĐ một chi nhánh NHNo&PTNT, nói: "Tháng 7 vừa rồi, NH chúng tôi bị giảm 30 tỉ đồng tiền tiết kiệm, dân rút ra gửi sang NH cổ phần lãi suất cao hơn. Đang thừa vốn nên không lo thiếu nguồn, nhưng điều mà chúng tôi lo nhất là mất khách hàng vì ngoài quan hệ tiền gửi, chúng tôi còn nhằm phát triển các quan hệ dịch vụ khác".