Ngày 21.8, gần 100 nhà nghiên cứu và tham vấn chính sách đã dự hội thảo diễn biến giá cả; bàn biện pháp chống lạm phát những tháng cuối năm 2007. Tuy nhiên, tổng thể nhìn nhận thì chưa ai dám chắc những biện pháp kiềm chế lạm phát sẽ thành công.

Bên cạnh đó, hàng loạt vấn đề cho thấy VN thiếu chiến lược dài hạn. TS. Võ Trí Thành (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ) cho rằng: Với vòng luẩn quẩn này thì năm nay, năm sau, năm sau nữa VN vẫn cứ phải chạy theo để "níu chân" lạm phát và chặn đà tăng giá.

Nhiều "thang" đặc trị
Cùng với sức nóng thị trường, hội thảo cũng nóng với khá nhiều luồng ý kiến, tranh luận thậm chí là cả những tư duy trái chiều. Điều khá thống nhất giữa các chuyên gia chính là những nguyên nhân rất... "cổ điển" như: Diễn biến thiên tai, dịch bệnh, thiếu nguồn cung, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao... Đã có chuyên gia nhận định: Lạm phát cao sẽ là điều kiện để buộc các nhà quản lý điều chỉnh chính sách cho phù hợp thị trường; buộc DN phải ứng dụng công nghệ, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành. Thậm chí, chuyên gia này còn cho rằng sự quan tâm và can thiệp sâu vào thị trường chưa chắc đã tốt, bởi cơ quan quản lý đã làm thay một số việc của DN; việc thông tin quá mức cần thiết cũng tác động xấu đến thị trường...

Tổng quan cho thấy, hầu hết tham luận và ý kiến đều tập trung vào 3 nhóm giải pháp chính là chính sách tiền tệ; tài chính - giá cả; và đặc biệt là khâu kiểm soát thị trường. Đây thực chất cũng vẫn là "chính sách muôn thuở". Cụ thể, với nhóm giải pháp tiền tệ, các chuyên gia cho rằng phải kiểm soát được mức tăng trưởng tổng phương tiện thanh toán. Đặc biệt, những tháng cuối năm phải tháo gỡ và giải ngân mạnh đối với xây dựng cơ bản; tăng dự trữ ngoại tệ (qua kênh thị trường mở và trái phiếu). Bên cạnh đó là việc đảm bảo bình ổn tỉ giá hối đoái...

Đối với nhóm chính sách tài chính - giá cả, các chuyên gia lưu tâm đến việc đảm bảo việc giảm thuế để giảm giá; sử dụng công cụ tài chính để kiềm chế tăng giá. Ngoài ra, biện pháp này còn nhằm cân bằng cung - cầu (các mặt hàng thiết yếu như sắt thép, ximăng, phân bón, thực phẩm... Cuối cùng, khâu kiểm soát thị trường để đảm bảo lưu thông, tránh mất cân đối phân phối sản phẩm; chống độc quyền, mua bán vòng vèo đẩy giá (đã và tiếp tục thực hiện kiểm tra giá gas, thép, tân dược, sữa...).

Với các nhóm giải pháp trên, theo TS Trần Đình Thiên (Viện Kinh tế VN) thì đúng là toàn những "thang thuốc" đặc trị. Tuy nhiên, vấn đề là "bốc thuốc" như thế nào cho đúng để chữa được "cơn sốt giá", kiềm chế lạm phát lại quá khó.

Thiếu chiến lược dài hạn
TS Võ Trí Thành thẳng thắn nói: Chính sách lương bất cập còn đó; chính sách tài khoá chưa phù hợp; luồng vốn vào VN sẽ vẫn còn rất nhiều; các yếu tố thị trường chưa được tính dài hạn... Với tất cả những lý do trên thì năm nay, năm sau và năm sau nữa tình hình lạm phát của VN sẽ vẫn rất khó kiểm soát. TS Thành nói: Nhìn lại gần 1 năm VN gia nhập WTO, thay vì kỳ vọng giảm thuế, giảm giá thì người tiêu dùng lại phải đối đầu với cơn bão tăng giá.

Tương tự là bài học về điều hành, quản lý thị trường xăng. Cơ quan quản lý đã chưa thiết lập được chế tài để điều hành thị trường theo hướng cạnh tranh - giám sát - xử lý tranh chấp. TS Trần Đình Thiên cũng cho rằng: Trong khi đề ra những biện pháp nóng trên, các nhà quản lý cần tính đến việc làm sao để không phải "đánh đổi" tốc độ tăng trưởng kinh tế. Đây mới thực sự là bài toán khó và cần những biện pháp dài hạn.

Tuy nhiên, ngay cả những biện pháp tình thế trước mắt thì cũng có ý kiến lo ngại rằng khó đạt như mong muốn. Thực tế, bằng biện pháp thuế thì hiện chỉ có số ít mặt hàng đã có dấu hiệu giảm giá là thép, hàng điện tử; trong khi đó, một số mặt hàng ít phụ thuộc vào nhập khẩu như lương thực, thực phẩm lại vẫn giữ giá hoặc tăng nhẹ. Ngoài ra, nhiều chuyên gia nhận định biện pháp giảm thuế là khá chậm khi cơn sốt giá kéo dài và lên đỉnh điểm. Tương tự, việc giảm giá xăng cũng chậm và còn ít (giá xăng hiện tại cao 800đ/lít so với đầu năm); giá thép đã giảm nhưng không nhiều (vẫn cao hơn cuối năm 2006 hơn 1,5 triệu đồng/tấn...).

Điều đáng lưu ý khác là trong khi vừa phải chống tăng giá, vừa đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế thì những tháng cuối năm VN sẽ còn đối mặt với hàng loạt nguy cơ: Dịch bệnh, thiên tai có xu hướng gia tăng; nhu cầu tiêu dùng cũng tăng vào dịp cuối năm... Từ những lo ngại trên, các chuyên gia cho rằng: Nếu không có quyết tâm và biện pháp mạnh hơn nữa thì nguy cơ lạm phát cao hơn tăng trưởng; thậm chí lạm phát tăng lên 2 con số là có thể xảy ra.

Nguồn: Lao Động