Giới kinh doanh xuất nhập khẩu và cơ quan quản lý còn nhớ, vào những năm 1997-1998, khi hàng loạt vụ buôn lậu như Tân Trường Sanh, Anh Lâm, Mỹ Phượng... bùng nổ, cùng với việc thắt chặt kiểm soát buôn lậu, việc dán tem nhập khẩu được đặt ra như một "barie" nhằm kiểm soát hàng nhập khẩu, xác nhận hàng hóa đã qua kiểm tra xuất xứ.

Con tem đồng thời giúp cơ quan hải quan, công an và người tiêu dùng kiểm soát và phân biệt được với hàng hóa nhập lậu. Đầu tiên là 3 mặt hàng rượu, xe đạp nguyên chiếc, quạt điện (dán tem từ 1.12.1997), sau đó mở rộng ra máy thu hình, đầu video, tủ lạnh, máy điều hòa, động cơ nổ, sứ vệ sinh (dán tem từ 1.4.1998), bếp ga, nồi cơm điện...

Việc dán tem làm "nguội" tình hình buôn lậu lúc bấy giờ một thời gian. Nhưng sau đó, buôn lậu chuyển hướng sang mặt hàng khác, thậm chí còn phát sinh các loại tem giả, tem bóc ra dán lại nhiều lần... Sự phiền phức trong dán tem ngày càng bộc lộ rõ. Đầu tiên là công chức hải quan có thêm "nhiệm vụ" ngồi dán tem. Sau đó thấy kham không nổi, việc dán tem được giao lại cho doanh nghiệp (DN).

Nhân viên xuất nhập khẩu một công ty kinh doanh ngành điện ở quận 11 (TP.HCM) than, mặt hàng quạt điện mà công ty nhập về trước khi được kiểm hóa phải lôi xuống dán tem, rồi lại bốc xếp vào container. Thuê công nhân dán tem, container 20 feet tốn 200.000 đồng, 40 feet tốn 300.000 đồng, rồi còn thêm chi phí bốc dỡ hàng, thời gian lấy hàng có khi phải mất thêm 1 ngày... Ông Nguyễn Hữu Nghiệp, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 đánh giá: "Dán tem thể hiện sự yếu kém trong công tác quản lý, bởi trên nguyên tắc, kinh doanh hàng nhập khẩu phải có chứng từ. Cục Hải quan TP.HCM từng kiến nghị bỏ dán tem từ năm 2004".

Tem nhập khẩu ra đời đến nay đã tròn 10 năm. Nhiều nhà nhập khẩu, kinh doanh hàng hóa coi con tem nhỏ này như một rào cản lớn trong thương mại. Điều đó được xem chưa phù hợp với chuẩn mực quốc tế, nhất là khi VN đã trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Tất nhiên, bỏ dán tem nhập khẩu cùng với việc từng bước cắt giảm thuế sẽ tạo điều kiện để hàng nhập khẩu tràn vào VN, chắc chắn ảnh hưởng ít nhiều đến các DN, nhất là DN vừa và nhỏ sản xuất và kinh doanh các sản phẩm liên quan.

Tuy nhiên trong bối cảnh kinh tế VN đang hội nhập, các DN cần phải cọ xát nhiều hơn mới phát triển vững vàng. Ông Võ Quốc Thắng, Tổng giám đốc Công ty gạch Đồng Tâm cho biết: "Tôi chỉ ngại hàng kém chất lượng, hàng nhập lậu qua đường tiểu ngạch gây rối loạn thị trường. Chứ bỏ dán tem và theo lộ trình cắt giảm thuế thì Đồng Tâm đã có chuẩn bị từ trước,  không có gì phải e ngại".

Hàng loạt mặt hàng diện phải dán tem, thực tế vài năm gần đây đã bão hòa trên thị trường. Người tiêu dùng giờ đây còn khá thờ ơ trước hàng loạt "cơn bão" giảm giá hàng điện tử, điện máy. Thực sự, khá đông người tiêu dùng Việt Nam có tâm lý chuộng dùng hàng ngoại, nhưng cuộc cạnh tranh giữa sản phẩm trong nước và nhập khẩu khiến người tiêu dùng càng có nhiều cơ hội lựa chọn sản phẩm chất lượng, chứ không hẳn cứ "chọn cái nào có dán tem".