Cơ hội cho người tiêu dùng vì sẽ có nhiều sự lựa chọn về hàng hóa, giá cả, cơ hội cho doanh nghiệp được tiếp cận và được đối xử bình đẳng tại các thị trường lớn trên thế giới, được tiếp cận với các công nghệ tiên tiến…

Còn thách thức chủ yếu tập trung vào các nhà sản xuất trong nước khi phải đối mặt với các “đại gia” trên toàn thế giới, các công ty đa quốc gia. Thực tế hiện nay cho thấy, người tiêu dùng, các doanh nghiệp  Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức trong khi chưa nắm bắt được bao nhiêu cơ hội.

Theo những chuyên gia phân tích thị trường, do nền sản xuất trong nước quá phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nên luôn bị tác động mạnh từ thị trường nguyên liệu thế giới. Theo thống kê của Bộ Thương mại (cũ), trong 6 tháng đầu năm 2007 kim ngạch nhập khẩu của cả nước đạt đã vượt lên trên con số 27 tỷ USD và bước qua ngưỡng 32,2 tỷ USD tính đến hết tháng 7, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2006 trong đó chủ yếu là nhập nguyên liệu.

Đặc biệt là sự mất cân đối trầm trọng giữa nhập và xuất trên cùng một nhóm mặt hàng. Cụ thể, hàng dệt may xuất khẩu được 2.584 triệu USD, thì nhập khẩu vải đã là 1.499 triệu USD, sợi dệt 271 triệu USD, bông 106 triệu USD (tổng cộng là 2.752 triệu USD); hàng điện tử, máy tính xuất khẩu đạt 744 triệu USD, thì nhập khẩu máy tính, linh kiện điện tử... đã là 1.018 triệu USD. Sản phẩm gỗ xuất khẩu đạt 947 triệu USD, chỉ tăng 22,7%, nhưng nhập khẩu gỗ và nguyên phụ liệu gỗ 370 triệu USD, tăng 42,4% (ngoài việc sản xuất còn phục vụ cho tiêu dùng trong nước).

Tình trạng nhập siêu cho thấy xuất khẩu đã chưa tận dụng được thời cơ, còn nhập khẩu lại chưa khắc phục được thách thức khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO. Đồng thời nhập siêu chứng tỏ tính gia công của công nghiệp và xuất khẩu còn lớn, nên phụ thuộc nhiều vào nước ngoài, thực thu và hiệu quả xuất khẩu thấp và việc phát triển công nghiệp phụ trợ, công tác nội địa hoá - một chủ trương đề ra từ lâu, nhưng chuyển biến chậm.

Trong khi đó, người tiêu dùng cũng chưa được hưởng lợi nhiều từ những cơ hội như các chuyên gia kinh tế đã đưa ra. Mặc dù siêu nhập nhưng chủ yếu là nguyên liệu nên sự đa đạng hàng hóa vẫn chưa nhiều. Đồng thời người tiêu dùng lại là đối tượng đang phải gánh chịu những biến động leo thang của thị trường nguyên liệu thế giới vì khi đó giá thành phẩm trong nước cũng được nâng lên “cho phù hợp” mà minh chứng là sự tăng giá đồng loạt và liên tục hàng loạt mặt hàng từ sữa, phân bón, xăng dầu, sắt thép… từ đầu năm đến nay.

Động thái giảm thuế suất hàng loạt mặt hàng vừa qua của chính phủ lại càng thể hiện rõ những thách thức mà nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt. Nhiều mặt hàng đã được giảm thuế trước thời hạn so với lộ trình mà đoàn đàm phán phía Việt Nam đã phải kiên trì thuyết phục các nước cùng cam kết khi Việt Nam gia nhập WTO. Không ít người cho rằng, việc giảm thuế suất nhập khẩu chỉ nhằm kềm tốc độ tăng giá, chứ chưa thể kéo giảm giá các mặt hàng trên thị trường Việt Nam.

Đồng thời với lộ trình giảm thuế theo cam kết gia nhập WTO tiếp theo sẽ là “cơ hội” để hàng hóa và nguyên liệu các nước “tiếp tục đổ vào Việt Nam. Theo một chuyên gia kinh tế của Bộ Kế hoạch-Đầu tư thì phát triển mạnh công nghiệp phụ trợ, tăng cường chủ động nguồn nguyên liệu từ trong nước, xây dựng mối liên kết giữa các doanh nghiệp trong cùng nhóm hàng để tăng sức cạnh tranh của hàng hóa, từ đó cân đối lại chỉ số giữa xuất và nhập cho hợp lý… sẽ góp phần làm hạ nhiệt cơn sốt giá và giảm chỉ số lạm phát là giải pháp căn cơ cho nền kinh tế Việt Nam hậu WTO. Những giải pháp trên chỉ có thể thực hiện từ những điều chỉnh trong chính sách vĩ mô của chính phủ.

Nguồn:  SGGP.