Cầu kéo

Thứ nhất, “tập quán” của nền kinh tế nước ta là đầu năm “đủng đỉnh”, cuối năm “vắt giò lên cổ” để hoàn thành kế hoạch. Còn trong tiêu dùng của dân thì “dốc túi” chi tiêu khi “năm hết, tết đến”. Do đó, sẽ tạo ra áp lực tăng giá rất lớn trong những tháng cuối năm.

Trước hết, năm nay là năm đầu tiên nước ta gia nhập “ngôi nhà chung” WTO hứa hẹn triển vọng phát triển sáng sủa hiếm có. Trong bối cảnh như vậy, cho dù nền kinh tế đã đạt được tốc độ tăng trưởng kỷ lục so với cùng kỳ nhiều năm trở lại đây, nhưng để đạt được mục tiêu tăng 8,5%, tốc độ tăng những tháng cuối năm sẽ phải đẩy lên trên 9%. Thực tế này tất yếu dẫn đến nhu cầu nguyên vật liệu của nền kinh tế tăng mạnh, tạo ra sức ép tăng giá.

Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế cao đồng nghĩa với thu nhập và sức mua xã hội tăng cao. Cộng với việc tết Nguyên đán năm nay đến sớm khiến một bộ phận rất đông đảo dân cư dốc túi chi tiêu cũng tạo ra áp lực tăng giá ngay từ tháng 12 tới.

Các số liệu thống kê của nước ta từ năm 2000 trở lại đây cho thấy, giá tiêu dùng trong quý 4-2002 và năm 2004 tăng thấp nhất cũng là 0,8 - 0,9%, trung bình là 1,1 - 1,3% (các năm 2000; 2001; 2003; 2006), còn quý 4-2005 giữ kỷ lục tăng 1,6%.

Những điều nói trên có nghĩa là, những tháng cuối năm bao giờ cũng là những tháng xuất hiện lạm phát do cầu kéo.

Có thể nói, “kịch bản” này rất giống như những tháng cuối năm 2005. Bởi ở thời điểm đó, để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7,5%/năm trong nửa đầu thập kỷ này, chúng ta đã làm tất cả những gì có thể và tốc độ tăng GDP đã đạt kỷ lục 8,43% trong vòng 10 năm trở lại đây.

Với “kịch bản” này, tổng mức tốc độ tăng giá tiêu dùng trong 4 tháng cuối năm đã tăng 2,4%, cộng với mức tăng giá hiện cao kỷ lục trong vòng ba năm trở lại đây (6,78%; cùng kỳ năm 2005 tăng 6,04%; cùng kỳ năm 2006 tăng 4,8%), giá tiêu dùng cả năm nay sẽ tăng 9,35%.

Và chi phí đẩy

Thứ hai, tuy nhiên, việc giá tiêu dùng trong những tháng tới có tăng theo “kịch bản” này hay tăng thấp hơn còn tuỳ thuộc rất lớn vào sự biến động của thị trường nguyên liệu thế giới.

Bởi lẽ, với đặc thù của một nền kinh tế phụ thuộc khoảng 80% vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ thị trường thế giới như nước ta, việc thị trường nguyên liệu thế giới sốt nóng như thế nào chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự biến động của giá cả trong nước.

Điều rất đáng mừng là đã xuất hiện một căn cứ để tin rằng, lạm phát trong năm nay sẽ không ở mức hai chữ số như một số dự báo trong thời gian qua. Đó là, các số liệu thống kê do Ngân hàng Thế giới vừa mới công bố cuối tuần qua cho thấy, sốt giá nguyên liệu thế giới đã có dấu hiệu hạ nhiệt khá rõ ràng.

Thay vì đứng ở mức cao kỷ lục “mọi thời đại” với 321,7 điểm trong tháng 7, giá của nhóm hàng năng lượng tháng 8 vừa qua đã giảm xuống chỉ còn 306,5 điểm, tức là đã giảm 4,73%. Giá của nhóm hàng nguyên liệu phi dầu mỏ cũng từ mức cao kỷ lục 177,5 điểm giảm xuống 173,3 điểm.

Trong đó, bên cạnh giá một số mặt hàng vẫn tăng nhẹ, như gỗ, ngũ cốc, mỡ và dầu ăn, nông sản thô khác, giá của những mặt hàng còn lại đã chững lại, thí dụ như phân bón, hoặc giảm rất mạnh, thí dụ như khoáng sản và kim loại.

Việc giá nguyên liệu thế giới hạ nhiệt sẽ tác động rất tích cực đến những nỗ lực kiềm chế không để cho giá tiêu dùng tăng cao hơn tốc độ tăng GDP của chúng ta hiện nay.

Những điều nói trên có nghĩa là, trong trường hợp thị trường nguyên liệu thế giới sớm hạ nhiệt, chúng ta sẽ tránh được tình trạng tác động “kép” của lạm phát do chi phí đẩy từ thị trường thế giới và lạm phát do cầu kéo phát sinh trong nước.

Và trong trường hợp này, với xuất phát điểm 6,78% hiện nay, có khả năng chúng ta sẽ giữ được tổng mức tăng của giá tiêu dùng trong 4 tháng cuối năm là 1,6% giống như cuối năm 2006, cho nên cả năm sẽ tăng khoảng 8,5%, tức là sẽ thấp hơn chút ít hoặc bằng tốc độ tăng GDP.

Với việc giá nguyên vật liệu trên thị trường thế giới hạ nhiệt ngay từ tháng 8 vừa qua, chúng ta có thể hy vọng sẽ diễn ra “kịch bản” giống như năm 2006. Đó là xu thế giảm dần sẽ được tiếp tục trong những tháng cuối năm.

Nguồn:  SGTT.