Đây là vấn đề cần được xem xét lại, khi chỉ trong 2 tuần cuối tháng 8.2007, NH nước ngoài đã bán đi 32 tỉ USD và ngay Trung Quốc cũng đang rút dần khỏi thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ.

Đảo chiều

Nước Mỹ thiếu hụt trong cán cân thanh toán tiếp diễn từ năm 1983 đến nay và ngày càng ở mức trầm trọng hơn. Trước năm 1993, tỉ lệ thiếu hụt trên GDP dưới 1%, từ năm 2000, tỉ lệ này tăng lên trên 3% - ở mức mà các nhà kinh tế thường cho là có vấn đề nghiêm trọng. Nhưng thay vì được điều chỉnh, tỉ lệ thiếu hụt vào năm 2005 và 2006 vượt lên trên 5%.

Nếu tính theo giá trị tuyệt đối, năm 2006 cán cân thanh toán thiếu hụt lên tới 721 tỉ USD. Vì thế, các nước trên thế giới đã phải nắm giữ trong tay một số tiền USD khổng lồ, trên 5.000 tỉ USD từ nguồn thiếu hụt.

3.574 tỉ USD trong tổng số tiền trên nằm trong dự trữ của các nước và vùng lãnh thổ ở Á Châu, trong đó Trung Quốc nắm 1.340 tỉ, Nhật nắm 940 tỉ, phần lớn còn lại do Hàn Quốc, Đài Loan và các nước Đông Nam Á nắm. Trong đó, VN cũng có thể có khoảng dự trữ trên 20 tỉ USD. Số USD do các nước Trung Đông nắm có thể lên tới trên 3.000 tỉ.

Thiếu hụt cán cân thanh toán ở Mỹ 1983-2006

Nguồn: Bureau for Economic Analysis.

Trên hai chục năm nay, các nước sẵn sàng giữ USD và do đó, Mỹ có thể tiếp tục in tiền mua hàng hoá, dịch vụ trên thế giới để tiêu dùng mà không có vấn đề khủng hoảng. Dường như tình hình đã đổi chiều mạnh. Đồng USD nhanh chóng mất giá. Hàng hoá của Mỹ sẽ trở nên rẻ hơn so với Châu Âu và hàng nước khác ở Châu Âu sẽ trở nên đắt hơn.

Kinh tế Châu Âu do đó sẽ gặp khó khăn trong phát triển. Còn ở Châu Á, nhiều đồng tiền - đặc biệt như đồng nhân dân tệ của Trung Quốc - vẫn gắn chặt giá trị vào USD, do đó sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

Dự trữ USD trên thế giới đã giảm

Dự trữ của các NH trên thế giới hiện nay bằng đồng USD vào khoảng 65,7%, giảm xuống từ 71% khi đồng euro ra đời. Năm 2001, đồng USD có giá trị ở mức cao nhất so với euro, một euro chỉ bằng 0,89 USD, dù lúc đó thiếu hụt cán cân thanh toán ở Mỹ cũng đã rất lớn, vượt mức 3% GDP.

Năm 2006, đồng euro bằng 1,25 đồng USD. Nhưng vào tháng 10.2007, đồng USD mất giá nhanh chóng hơn, hơn 13% so với năm trước. Một đồng euro hiện nay bằng 1,415 USD. Điều này có nghĩa là người ta đang tẩy chay USD để dùng đồng tiền khác.

Có nhiều lý do khiến USD nhanh chóng mất giá. Điều thứ nhất là kinh tế Mỹ tiếp tục tiêu thụ hơn khả năng có, do đó xuất khẩu vượt quá xa nhập khẩu.

Thứ hai là thị trường nhà cửa không còn mạnh như nhiều người nghĩ, tức là giá nhà sẽ không tiếp tục lên mãi mãi, và do đó đầu tư gián tiếp của nước ngoài vào các trái phiếu loại này coi như suy sụp.

Thứ ba, tình hình kinh tế Mỹ cũng không mạnh như người ta tưởng và có thể đi đến suy thoái. Nếu các nước thật sự đang trong quá trình rút dự trữ khỏi đồng USD, để ít nhất là đa dạng hoá, thì tình hình đồng USD sẽ tiếp tục mất giá.

Thông tin mới nhất cho thấy trong 2 tuần cuối tháng 8.2007, NH nước ngoài đã bán đi 32 tỉ USD. Ngay Trung Quốc cũng đang rút dần khỏi thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ.

Tuy nhiên, thời gian qua NH Nhà nước VN và cả thị trường ở VN vẫn tiếp tục coi USD là đồng tiền chính và "bỏ quên" các đồng tiền khác, nhất là khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất đáng kể trên thị trường Mỹ, vì lo ngại sự suy thoái trong thị trường nhà đất.

Tiền ngoại tệ dự trữ nên được đa dạng hoá, do đó cần chuyển đổi ra các đồng tiền mạnh có khả năng lên giá trong thời gian sắp tới, kể cả đồng nhân dân tệ của Trung Quốc.
Nguồn: Lao Động