Hoàn toàn chịu trách nhiệm công trình, tự huy động vốn

Ông Nguyễn Thành Tài. (ảnh: PC)

Thưa ông, vấn đề cơ chế tài chính đặc thù cho TP.HCM đã được nhắc đến trong buổi làm việc với Thủ tướng, và từng được một số đại biểu Quốc hội TP đề cập trong kỳ họp Quốc họp vừa qua. Sắp tới, cơ chế đó sẽ ra sao?

- Trong đề án chính quyền đô thị, TP đã đề xuất thành lập công ty tài chính và được Thủ tướng chấp nhận. Công ty tài chính được quyền huy động vốn, hợp vốn, được quyền quyết định đầu tư, bởi nếu phụ thuộc Trung ương thì không thể tự quyết định được. TP là một nơi đông trường đại học, viện khoa học hàng đầu cả nước, tiềm lực về chất xám đủ sức thẩm định công trình.

Cầu Thủ Thiêm là một ví dụ. TP tự tổ chức thiết kế, mời các nhà tư vấn Cu - ba giám sát, thi công, đã bớt đi 50% thời gian xây dựng.

Nếu có được định chế chủ động trên một số lĩnh vực thì mọi việc sẽ nhanh hơn. Ngược lại, nếu TP cứ phải tích tắc điều tiết trong khuôn khổ 26% ngân sách được giữ lại thì không thể giải quyết công việc tốt. Trong năm tới, đầu tư toàn xã hội của TP cần cả trăm ngàn tỷ đồng, trong đó chỉ có hơn 15.000 tỷ đồng được huy động ngân sách.

TP phải có cơ chế huy động trái phiếu, gặp gỡ các đối tác nước ngoài, vay và trả. Theo cơ chế này, sẽ có nhiều công trình chất lượng cao và đưa vào sử dụng nhanh hơn.

Để giải quyết ách tắc giao thông, TP đã đề nghị với Thủ tướng và được chấp nhận tăng thêm cảnh sát giao thông, công tác huấn luyện thuộc trách nhiệm Bộ Công an nhưng trách nhiệm trả lương thuộc TP. Ùn tắc giao thông tại TP.HCM gây lãng phí gần 1 tỷ đô la mỗi năm. Chi phí cho cảnh sát giao thông kéo giảm ùn tắc, tai nạn còn ít hơn số tiền đó.

Trung ương phân cấp nhiều hơn cho TP.HCM?

Một mục đích quan trọng của việc xây dựng chính quyền đô thị là nêu cao trách nhiệm, quyền hạn cả nhân để giải quyết công việc hiệu quả hơn. TP từng có chuyện: Khi nổ ra vụ cháy Trung tâm thương mại quốc tế vào năm 2002, Chủ tịch TP không có quyền điều động lực lượng quân đội, công an cùng vào cuộc. Tồn tại này sẽ được khắc phục thế nào?

- Đề cao tránh nhiệm cá nhân đòi hỏi người đứng đầu phải đôn đốc, kiểm tra, sử dụng tốt bộ máy của mình. Trong một số vụ việc cụ thể, do cơ chế quản lý của chúng ta, trách nhiệm cụ thể chưa được xác lập. Chẳng hạn, việc điều động máy bay cứu hoả, cứu nạn thuộc quyền hạn Bộ Quốc phòng, lãnh đạo TP không có quyền. Không xác lập được cơ chế trách nhiệm cá nhân gắn liền quyền hạn sẽ khó điều động giải quyết công việc hiệu quả.

Nhằm nâng quyền hạn của người đứng đầu, TP đã có Ban chỉ đạo gồm người đứng đầu và nhiều Bộ, ngành Trung ương, như quân khu 7, các quân đoàn. Thủ tướng chính phủ cho phép khi có khiếu kiện đông người, Chủ tịch UBND TP có quyền mời các Chủ tịch UBND các tỉnh, thành liên quan về TP họp để bàn cách giải quyết.

Trong tương lai TP có thị trưởng không? Nếu có, mối quan hệ giữa thị trưởng và cấp uỷ sẽ như thế nào để làm rành mạch quyền hạn của người đứng đầu chính quyền và cấp uỷ?

- Vấn đề không phải là tên gọi thị trưởng hay chủ tịch UBND TP. Đích ngắm trong cải cách bộ máy là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu địa phương phải đi đôi với quyền hạn, để người đứng đầu chủ động hơn. Quyền hạn không có thì không thể thực hiện trách nhiệm. Không thể như hiện nay việc nào cũng mang ra bàn.

Chính quyền đô thị là tạo sự phân cấp nhiều hơn của Trung ương đối với TP, để TP chủ động hơn trong quyết sách.

Nhiều đô thị trên thế giới áp dụng cơ chế cảnh sát đô thị đa năng hiệu quả và tiết kiệm được biên chế. TP.HCM có áp dụng cơ chế này?

- Xây dựng cảnh sát đa năng, có nhiều nhiệm vụ cũng đúng. Ở nhiều nước, cảnh sát giao thông, cảnh sát cứu hoả, y tế có cơ chế phối hợp để giải quyết kịp thời các vụ việc. Nhưng muốn làm được điều này phải có cơ chế huy động vốn. Có thể tham khảo cách làm của một số nước: huy động vốn phòng cháy, chữa cháy tính theo diện tích nhà dân, nhà càng lớn thì càng đóng phí nhiều.

Chính quyền đô thị: Không thể kéo dài

Theo ông, bao nhiêu năm nữa TP.HCM có mô hình chính quyền đô thị? 

- Việc xây dựng mô hình này không thể kéo dài vì nghị quyết Trung ương 5 đã cho phép cải cách hành chính theo hướng này. Chính quyền đô thị sẽ động chạm nhiều quy định đã có, vấn đề là sửa thế nào cho phù hợp, đảm bảo đúng trình tự, thủ tục.

Làm việc với TP.HCM vào ngày 3/12, Thủ tướng chỉ rõ: chưa xác định được sản phẩm công nghệ cao có tính đại diện. Theo ông, sản phẩm, ngành kinh tế mũi nhọn của TP.HCM sẽ là gì?

- Đó là các ngành cơ khí chế tạo, điện tử, tin học, hoá chất cơ bản,  tinh chế. TP gắn với đồng bằng sông Cửu Long, Nam Tây Nguyên, nên có thể đẩy mạnh ngành tinh chế nông sản. Ngoài ra, TP hiện là trung tâm tài chính của cả nước (huy động vốn trong 11 tháng đạt trên 400.000 tỷ đồng, chiếm 64% cả nước), có thị trường bất động sản, chợ công nghệ, sôi động nhất. TP sẽ là trung tâm y tế, giáo dục.
Nguồn: Vietnamnet