Tuy nhiên trao đổi tại hội thảo bàn các biện pháp kích cầu ngày 22.1, ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (Vafi) cho rằng có thể tính tới những hình thức hấp thu ngoại tệ khác hay tìm các "bể chứa" khác để vừa giảm áp lực cung tiền đồng, vừa tạo điều kiện cho NĐT và DN.

Ông đánh giá thế nào về việc NĐTNN mới tham gia thị trường gặp khó khăn trong việc chuyển đổi USD sang VND và một số biện pháp khắc phục gần đây của NHNN như tăng biên độ giao dịch ngoại tệ?

- Thực tế tình trạng khan hiếm VND không xảy ra một cách thường xuyên. Nếu lượng mua CP trên sàn của NĐTNN hàng ngày khoảng dưới 20 triệu USD thì các NH lưu ký vẫn có thể thu xếp được. Với những giao dịch lớn từ 50 triệu USD trở lên thì việc bán USD để mua VND gặp trở ngại về thời gian thu xếp. Vì vậy đã có tình trạng phải lo VND trước, sau đó mới tính đến phương án mua cổ phần nhưng lại dẫn đến việc ứ đọng vốn. Vấn đề khan hiếm VND đã được Vafi thông báo đến UBCKNN cách đây 4 tháng.

Tuy nhiên, những giải pháp mới đây NHNN công bố chưa phải là cơ bản và chưa khắc phục được tình trạng này. Việc nâng biên độ giao dịch ngoại tệ từ +-0,5% lên +-7% tuy có cải thiện phần nào tỉ giá thực của VND nhưng qua thăm dò từ các NHTM thì cũng chưa ăn thua. Việc NHNN có động thái mua vào USD cũng có tác động nhưng nhìn chung khả năng này cũng có hạn khi tình trạng VND tăng giá so với USD mâu thuẫn với chủ trương khuyến khích xuất khẩu. Mặt khác, nếu mua ngoại tệ nhiều sẽ bị lỗ hoặc xảy ra tình trạng bao cấp giá. Rõ ràng "bể chứa" ngoại tệ của NHNN là có hạn và cần phải đi tìm những "bể chứa" khác.

Mới đây có khá nhiều ý kiến cho rằng nên để DN bán cổ phần thu về ngoại tệ nhưng lại lo ngại tình trạng USD hóa. Vậy những "bể chứa" như vậy có khả thi không?

- Đây là một trong những giải pháp có thể cải thiện tình trạng khan hiếm tiền đồng. Khi NĐTNN tham dự đấu giá thành công các đợt IPO thì khoản tiền bán cổ phần nhà nước thu được sẽ được thanh toán bằng ngoại tệ theo tỉ giá bình quân liên NH tại ngày thanh toán. Nếu thực hiện được thì những đợt IPO lớn có thể dễ dàng thu hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỉ USD về ngân sách mà không làm ảnh hưởng đến thị trường tiền đồng. Tuy nhiên để thực hiện được phải sửa đổi Nghị định 109 vì quy định chỉ cho phép thanh toán tiền mua cổ phần với NĐTNN bằng VND.

Thêm vào đó cũng có thể cho phép các CTCP, kể cả khối NHTMCP khi tăng vốn và có bán cho NĐTNN được phép thu về bằng ngoại tệ mạnh, tức là cho phép DN có quyền lựa chọn tiền thanh toán là USD hoặc VND. Hiện nay các DN xuất khẩu hay không xuất khẩu đều được phép nắm giữ ngoại tệ ở mức không hạn chế mà không ảnh hưởng đến thị trường tiền tệ. Khi xảy ra tình trạng khan hiếm tiền đồng ở thời điểm huy động vốn thì DN phát hành sẵn sàng thu bằng ngoại tệ và có thể gửi NH mà không chịu áp lực bán USD ngay trong các khâu thanh toán.

Với hệ thống NH có chút khác biệt do bị khống chế trạng thái ngoại hối ở mức 30% so với vốn chủ sở hữu. Do đó nếu NHTMCP huy động vốn từ NĐTNN bằng ngoại tệ cần có kế hoạch điều chỉnh trạng thái ngoại tệ trước hoặc giải pháp khác là nâng trạng thái ngoại hối của các NHTM lên mức hợp lý nhằm giảm áp lực mua ngoại tệ từ NHNN. Ngoài ra một số biện pháp khác cũng có thể thực hiện như cho phép giao dịch thỏa thuận cổ phần hay trái phiếu giữa các NĐTNN với nhau thì không cần thiết phải thanh toán bằng VND. Chính phủ trong giai đoạn hiện nay nên phát hành trái phiếu bằng ngoại tệ tại thị trường trong nước, vừa giải quyết tình trạng dư thừa ngoại tệ, vừa tạo đầu ra cho NHTM.

Vậy vấn đề USD hóa nên được nhìn nhận như thế nào khi cho phép DN huy động vốn bằng ngoại tệ, thưa ông?

- "Bể chứa" ngoại tệ của hệ thống DN sản xuất khác biệt nhiều so với "bể chứa" ngoại tệ của NHNN và NHTM. Nếu quy định cấm DN không được kinh doanh ngoại tệ thì "bể chứa" này sẽ rất ổn định. DN không chịu áp lực lớn trong việc chuyển USD sang VND; có thể gửi NH trong một thời gian dài; có thể dùng ngoại tệ để chủ động trong việc nhập khẩu nguyên liệu, máy móc...

Theo ông liệu những giải pháp như vậy có thể cải thiện tình trạng khan hiếm tiền đồng hay không khi thời gian tới dự báo dòng ngoại tệ vào VN sẽ có lớn hơn nữa?

- "Bể chứa" chủ đạo hiện tại là hệ thống NH là có giới hạn vì hầu hết chỉ mua ngoại tệ phù hợp với nhu cầu bán ngoại tệ. NH lại bị khống chế hạn mức 30%, dù vốn điều lệ có tăng. Vafi tin rằng nếu những giải pháp trên được thực hiện thì tình trạng khan hiếm VND sẽ được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, có lẽ UBCKNN nên tổ chức một hội thảo về vấn đề này, tham vấn ý kiến từ các NHTM trong và ngoài nước, từ NH Thế giới và IMF.

- Xin cảm ơn ông!
Nguồn: Lao ĐỘng