Thị phần tăng trở lại

Trong giai đoạn đầu thâm nhập thị trường VN, ngay lập tức các NHNg đã chiếm một thị phần khá lớn. Năm 1999, khối NH này chiếm đến 16,9% tổng dư nợ cho vay toàn hệ thống. Tuy nhiên, tỉ lệ này cho đến năm 2006 đã giảm dần chỉ còn 9,3%.

Nguyên nhân chính của sự suy giảm thị phần là do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở một số nơi trên thế giới khiến đầu tư vào VN (đối tượng đầu tư chủ yếu của các NHNg) bị giảm sút.

Bên cạnh đó có nguyên nhân là cùng thời gian, các NHTM nội địa đã phát triển với tốc độ cao hơn nhiều khiến cơ cấu thị phần ngân hàng có sự thay đổi.

Tuy nhiên, tình hình đã có sự thay đổi sau khi VN gia nhập WTO. Các NHNg đã mở rộng mạng lưới và phạm vi hoạt động, xu hướng tăng trưởng đã trở nên mạnh mẽ. Tính đến đầu năm 2008, Việt Nam có 26 chi nhánh NHNg hoạt động.

Các chi nhánh NHNg chiếm ưu thế tuyệt đối về nguồn vốn ngoại tệ, nhất là trong năm 2007 khi tình hình kinh tế VN tăng trưởng mạnh nhiều NĐTNN bắt đầu tham gia hoạt động kinh doanh, đưa vốn vào VN và một số công ty tăng vốn đầu tư để mở rộng SX-KD.

Về hoạt động tín dụng, khối NHNg hiện chiếm 3,3% dư nợ cho vay VND và chiếm 21,7% dư nợ cho vay bằng ngoại tệ của các TCTD ở Việt Nam. Năm 2007 cũng là năm các NHNg đạt kết quả kinh doanh khá tốt. Hầu hết các chỉ tiêu hoạt động đứng thứ nhì trong hệ thống, chỉ sau khối NHTMCP. Chênh lệch thu chi của các NHNg đạt trên 50%, hệ số ROA đạt khoảng 1,4%, hệ số ROE gần 18%.

Cho đến nay, ngoài các DN FDI, các NHNg vẫn giành sự quan tâm đặc biệt đến các Cty lớn, các tập đoàn của VN với những món vay tài trợ để nhập khẩu và mua các phương tiện kỹ thuật hiện đại như máy bay, tàu thuỷ v.v...

Chính vì vậy, NHNg hoặc cạnh tranh/hoặc quan hệ đối tác với các NHTMNN như Vietcombank, BIDV, Vietinbank trong lĩnh vực thuê mua tài chính và tài trợ các hợp đồng lớn cho các tập đoàn kinh tế (thuộc sở hữu Nhà nước) của VN.

Với thế mạnh về nguồn vốn ngoại tệ những hợp đồng từ hàng trăm triệu đến hàng tỉ USD của các DN VN ít khi thiếu sự có mặt của các NHNg trong vai trò người cho vay hoặc đồng tài trợ.

Trước đây, hoạt động của đa phần các NHNg ở VN là phục vụ cho khách hàng của họ (khách hàng chính quốc sang đầu tư tại VN, khách hàng trong nước có các hoạt động đầu tư và kinh doanh sang nước của NH đó). Vì vậy quy mô hoạt động của họ tùy thuộc nhiều vào chính sách về FDI.
 
Tuy nhiên, với việc VN là thành viên WTO và sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường 85 triệu dân đã và đang thúc đẩy các NHNg có tham vọng can dự mạnh mẽ vào thị trường bán lẻ.
 
Trong số các NHNg tại VN, Citi Bank, ABN-Amro Bank, ANZ Bank, HSBC... là những NH toàn cầu nhưng có tham vọng địa phương đều đã có chiến lược bán lẻ ở Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay hoạt động bán lẻ của các chi nhánh NHNg chưa rõ nét, chỉ một số dịch vụ được HSBC, ANZ triển khai như cho vay mua nhà ở, xe ô tô, thẻ tín dụng...

Nguyên nhân chính mà các NHNg chưa triển khai mạnh được hoạt động bán lẻ là: Khả năng huy động VND của các chi nhánh NHNg còn hạn chế, trong khi đó các hộ gia đình và cá nhân không thuộc đối tượng được phép vay bằng ngoại tệ. Khung pháp lý cho hoạt động bán lẻ ở VN chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập, nhất là các văn bản pháp lý về sở hữu tài sản, xử lý tài sản đảm bảo...

Đối thủ là NHTMCP?

Cách đây 3 năm, trong một cuộc điều tra về các đối thủ cạnh tranh, nhiều NHNg đã trả lời là những đối thủ cạnh tranh hiện tại và trong tương lai của họ vẫn là các NHNg khác vì các NH này vẫn tiếp tục cạnh tranh vào cùng một phân đoạn thị trường (khu vực FDI và công ty lớn).

Tuy nhiên, hiện nay với xu hướng hoạt động đa năng và xâm nhập tất cả những phân đoạn có thể, nhất là hoạt động bán lẻ, cùng với sự phát triển nhanh chóng của các NHTM nội địa thì có thể câu trả lời các NHNg sẽ khác.

Theo cựu giám đốc một chi nhánh NHNg thì đối thủ cạnh tranh chính của các NHNg trong tương lai có thể lại là các NHTMCP. Bởi vì một số NHTMCP VN như ACB, Techcombank, STB... đã có quy mô tài sản có lớn, mạng lưới rộng, đang nhanh chóng phát triển các sản phẩm dịch vụ hiện đại.

Những NH này cũng tiếp cận khá nhanh với công nghệ và kinh nghiệm quản trị của các NH tiên tiến. Vì vậy, sức cạnh tranh của các NHTMCP sẽ được nâng lên rất mạnh trong thời gian tới. Họ sẽ là đối thủ trong lĩnh vực NH bán lẻ mà các NHNg cũng không dễ gì cạnh tranh nổi.

Tuy nhiên cũng theo vị cựu giám đốc này thì điểm mấu chốt nhất mà các NH Việt phải khắc phục hiện nay là phải có chiến lược kinh doanh rõ ràng, biết mục tiêu của mình là gì và có những giải pháp rõ ràng để đạt mục tiêu. Nhanh chóng tận dụng được kinh nghiệm, công nghệ, quản trị của các NHNg. Nếu đạt được điều đó thì các NHTMCP VN có thể vững vàng trong cuộc cạnh tranh với các NHNg trên sân nhà.
Nguồn: Lao Động