Theo các chuyên gia, việc tăng giá xăng dầu vào thời điểm này lợi không ít, nhưng tác động tiêu cực cũng quá nhiều.

Hoàn toàn theo cơ chế thị trường

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh và Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú cùng khẳng định một quan điểm nhất quán và đổi mới là: Đây không chỉ là đợt điều chỉnh giá xăng dầu; mà còn là sự thay đổi trong chính sách điều hành.

Cụ thể, từ nay trở đi cơ quan điều hành sẽ không áp đặt mức giá xăng khống chế; thay vào đó, các DN chủ động tính toán và quyết định mức giá trên nguyên tắc không lỗ, liên bộ sẽ chỉ giám sát việc thực hiện cơ chế giá này. Nếu DN bán vượt giá thì sẽ bị tuýt còi thậm chí là bị xử phạt; nếu cố tình vi phạm thì có thể bị xử lý hình sự.

Đối với giá dầu, việc điều chỉnh lần này là bước đi thực hiện lộ trình tiến tới hoàn toàn tuân thủ quy luật CCTT như đối với mặt hàng xăng. Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Lao Động là khi nào sẽ hoàn tất lộ trình này, Bộ trưởng Ninh cho biết chỉ trong thời gian ngắn và còn "một bước điều chỉnh nữa".

Trên thực tế, có quá nhiều lý do để tăng giá xăng dầu và việc "cầm chân" giá các mặt hàng này đã là bất khả kháng. Theo Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú, các DN thời gian qua đã lỗ nặng đến hàng ngàn tỉ đồng; nếu không cho tăng giá thì nguy cơ thiếu tiền dẫn tới thiếu nguồn cung là rất lớn.

Bên cạnh đó có thể nói, VN đã đi quá chậm trong việc đưa kinh doanh xăng dầu tuân theo quy luật của CCTT; điều đó gây khó khăn trong điều hành, bất lợi cho nền kinh tế, tạo những bất bình đẳng về lợi ích không đáng có. Chính vì thế, việc tăng giá xăng dầu cũng như đưa việc kinh doanh mặt hàng này về đúng quy luật chính là sự tất yếu.

Trước câu hỏi: Liệu có xảy ra tình trạng DN bắt tay nhau để áp dụng cùng mức giá hoặc liên kết để đẩy giá lên cao? Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú cho rằng kiểm soát vấn đề này đúng là không dễ, tuy nhiên các DN sẽ rất khó thực hiện điều này.

Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú phân tích: Việc đẩy giá lên quá cao là không thể bởi liên bộ đã kiểm soát. Nếu bán giá thấp thì DN cũng không chịu nổi. Còn việc 2 DN bắt tay nhau thì cũng khó xảy ra vì 1 DN có mức chi phí cao, bắt tay với 1 DN có chi phí thấp hơn thì sẽ xảy ra tình trạng mâu thuẫn hoặc mất cân bằng lợi ích. Khi mối lợi không hài hoà thì sự hợp tác là không thể.

Lợi nhiều - bất lợi không ít

Về mặt vĩ mô, Nhà nước từ nay sẽ không phải đau đầu với con số hàng chục ngàn tỉ đồng mỗi năm bù lỗ hay hỗ trợ DN. Nguồn tiền lớn này thay vì hỗ trợ gián tiếp cho DN thì từ nay sẽ hỗ trợ trực tiếp đến người dân chịu sức ép của tăng giá xăng dầu.

Bên cạnh đó, hàng loạt "thành quả" được tạo ra khi Nhà nước không phải mất công, mất sức chống buôn lậu, ngăn ngừa tình trạng "bao cấp ngược" cho thị trường khu vực và các DN nước ngoài hưởng lợi từ bao cấp giá.

Đặc biệt, từ nay DN cũng toàn quyền chủ động trong kinh doanh mà không phải chạy theo chính sách; ngược lại, cơ quan quản lý không phải can thiệp vào DN bằng những mệnh lệnh hành chính.

Bên cạnh đó, thị trường cơ bản có được môi trường cạnh tranh mà ở đó DN buộc phải đổi mới quản lý, tiết kiệm chi phí; còn NTD thì phải tiết kiệm tiêu dùng, được chọn lựa mức giá cạnh tranh...

Tuy nhiên, những lợi ích vĩ mô trên trong thời gian tới vẫn mang dấu hiệu gián tiếp; trong khi đó có thể nói: Ngay từ 11 giờ ngày 25.2, NTD đã phải gánh chịu hậu quả trực tiếp từ đợt tăng giá này.

Cụ thể với các DN vận tải, với hàng ngàn lít xăng tiêu thụ mỗi ngày, số tiền bội chi nhân với 1.500đ/lít đã là con số rất lớn. Chưa hết, phần đông đối tượng là nông dân, ngư dân đang sử dụng số lượng lớn dầu cho sản xuất, đánh bắt cá xa bờ... cũng sẽ phải oằn vai với số bội chi tới 3.700đ/lít dầu.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng đưa ra cảnh báo bởi gần như chắc chắn, hàng loạt các lĩnh vực kinh doanh khác có sử dụng xăng dầu cũng sẽ tăng giá trong tương lai gần. Với câu hỏi, việc tăng giá trên sẽ tác động như thế nào đối với nền kinh tế, Bộ trưởng Ninh cho biết, con số dự đoán là có thể tác động tăng khoảng 0,4% - 0,5% chỉ số giá tiêu dùng.
Nguồn: Lao Động