Nhằm tránh tình trạng "chảy máu" nhân lực bán lẻ ồ ạt thời gian tới, các DN cần tính tới chính sách "giữ chân" nhân viên bằng chế độ lương, thưởng tương xứng. Hệ thống giáo dục cần bám sát yêu cầu DN, hướng nghiệp và tạo cách hiểu đúng đắn cho lực lượng lao động nguồn về các nghề trong xã hội, trong đó có lĩnh vực bán lẻ. Tránh sự thiếu hụt nhân lực bán lẻ trong tương lai.

4% được đào tạo bài bản

Năm 2007, Ngân hàng thế giới cho biết, VN xếp thứ 4 thế giới với chỉ số bán lẻ đạt 74/100 điểm, còn theo Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ và dịch vụ của VN là 726.113 tỉ đồng, tăng tới 23,3% so với năm 2006. Đó là điều dễ hiểu bởi những năm gần đây, ngành bán lẻ VN xuất hiện thêm nhiều tập đoàn nước ngoài như Metro Cash&Carry, Bourbon, Parkson và các DN bán lẻ VN, như: Hapro, Phú Thái Group, Nguyễn Kim, Saigon Co.op...

Bà Đinh Thị Mỹ Loan - Tổng Thư ký Hiệp hội các nhà bán lẻ VN (AVR) - nhận định: "Khi hội nhập đầy đủ, các DN bán lẻ VN cần chú trọng tới nhiều biện pháp cạnh tranh, trong đó việc phát triển nhân lực rất quan trọng". Ông Vũ Vinh Phú - Chủ tịch Hội siêu thị Hà Nội - cho biết, ngành bán lẻ VN đã có từ lâu, nhưng hệ thống phân phối hiện đại mới có khoảng 140 siêu thị trong hơn 10 năm nay, trong đó 80% nằm tại Hà Nội và TP.HCM.

Nhân lực của ngành mới chỉ có từ 4-5% được đào tạo bài bản, phần lớn có nhược điểm: Thiếu tính chuyên nghiệp trong thị trường bán lẻ hiện đại, thiếu khả năng sử dụng ngoại ngữ tính cộng đồng, chậm thay đổi tư duy với môi trường mới.

Nhiều DN bán lẻ chưa nhìn nhận đúng vai trò của người bán hàng, trong khi đó: "họ trực tiếp quan hệ với khách hàng, tạo nên khách hàng quen thuộc - đối tượng góp tới 60% doanh thu của siêu thị" ông Phú nhận xét. Nhiều DN bán lẻ VN chỉ dừng ở mô hình vừa và nhỏ, vốn và kinh nghiệm còn hạn chế nên chưa chú trọng tới việc đào tạo nhân lực. Công tác dự báo doanh thu chưa tốt cũng dẫn đến việc không dự báo được nhu cầu về nhân lực. Hiện, hệ thống siêu thị mới chiếm từ 12-15% thị phần bán lẻ, dự kiến năm 2020 sẽ tăng lên 35-40%. Như vậy, ngành bán lẻ VN sẽ cần một số lượng đông đảo nhân lực từ giám đốc, trưởng phó phòng, nhân viên bán hàng, thu ngân...

Cần đào tạo cả 3 cấp độ

Để tránh tình trạng thua ngay trên sân nhà trước các "đại gia" nước ngoài có thế mạnh về vốn, kinh nghiệm quản lý, nguồn hàng... Ông Vũ Vinh Phú cho rằng các DN bán lẻ VN cần liên kết với nhau, quan tâm hơn nữa tới đào tạo nhân lực bên cạnh đầu tư vốn, công nghệ. Bởi: "Vốn và công nghệ có thể đi vay được nhưng con người thì phải đào tạo. Một siêu thị chỉ cần xây dựng từ 5-6 tháng, trong khi để có một đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp thì cần hàng năm trời..." ông Phú bộc bạch.

Bà Đinh Thị Mỹ Loan cho biết, Hiệp hội các nhà bán lẻ VN hiện có 120 thành viên, xu thế hội nhập buộc các DN bán lẻ phải nhìn lại mình. Bà Loan cho rằng cần quan tâm đào tạo nhân lực bán lẻ VN ở cả 3 cấp độ sơ - trung - cao, trong đó ưu tiên trước hết  cho nhân lực cao cấp (giám đốc, chủ DN) về tầm nhìn, năng lực "cấp quốc tế". Bởi họ sẽ hoạch định chiến lược phát triển kinh doanh, nhân sự trong DN của mình. Mặt khác, việc hợp tác giữa những DN bán lẻ VN và nước ngoài cũng được để ngỏ, bởi: "Đó là xu hướng tất yếu của hội nhập, hai bên có thể trao đổi kinh nghiệm quản lý nhân sự, kinh nghiệm và thông tin hỗ trợ nhau". Bà Loan giải thích.
Nguồn: Lao Động