Gần như không có nước nào trên thế giới lại có kiểu quản lý tiền tệ thiếu tập trung như của Việt Nam. Tình trạng này biểu hiện trên nhiều mặt.

Rõ nhất là tiền mặt không chỉ do Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại quản lý mà hiện còn do khá nhiều đơn vị quản lý. Trước đây, việc thu hút tiền do bưu điện thực hiện - còn gọi là tiết kiệm bưu điện. Gần đây, có hàng chục đơn vị thuộc các tập đoàn, tổng công ty chuyên ngành được thành lập các ngân hàng, các công ty đầu tư tài chính có chức năng kinh doanh giống như một ngân hàng. Tình trạng này, một mặt đã làm cho các tập đoàn, tổng công ty không tập trung được toàn bộ nguồn lực, trí tuệ vào lĩnh vực hoạt động chuyên môn chính của mình, trong khi các đơn vị không thể quản lý một cách dễ dàng. Ngân hàng, tiền tệ là một lĩnh vực chuyên môn rất đặc thù và có quan hệ với người dân rút, gửi tiền; đó là chưa nói tới là việc nhập vào một giữa hoạt động ngân hàng tiền tệ vào các tập đoàn có thể gây ra các rủi ro, đến mức các tập đoàn đa quốc gia lớn nhất trên thế giới cũng không làm như ở ta.

Điều 34 Luật Ngân hàng Nhà nước đã quy định Ngân hàng Nhà nước mở tài khoản và thực hiện các giao dịch cho Kho bạc Nhà nước. Riêng tại các huyện, thị xã không phải là tỉnh lỵ, Kho bạc Nhà nước mở tài khoản tại một ngân hàng thương mại quốc doanh. Song, trong thực tế, nhiều kho bạc tỉnh, thành phố đã mở tài khoản tại chi nhánh ngân hàng thương mại nhà nước, nơi có chi nhánh Ngân hàng Nhà nước. Hiện nay, mức độ gửi tiền của Kho bạc tại các ngân hàng thương mại chiếm trên 50% tổng tiền gửi Kho bạc tại Ngân hàng Nhà nước. Tính đến cuối năm 2007, tổng tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại 5 ngân hàng thương mại nhà nước đã lên đến trên 50 nghìn tỉ đồng. Đó là một lượng tiền khá lớn và đã tác động khá lớn đến vốn khả dụng của các ngân hàng thương mại, từ đó ảnh hưởng tới lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Mặt khác, việc kiểm soát tiền tệ và lãi suất của Ngân hàng Nhà nước gặp khó khăn hơn bởi việc kiểm soát nguồn của các ngân hàng thương mại. Đó là chưa nói tới, nếu nắm được lượng tiền gửi này của Kho bạc Nhà nước sẽ biến lượng tiền này thành một công cụ có hiệu quả cho việc điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Việc tập trung tiền tệ về Ngân hàng Nhà nước là rất cần thiết, trong đó việc chuyển số dư tiền gửi Kho bạc Nhà nước tại các ngân hàng thương mại nhà nước hiện nay về Ngân hàng Nhà nước là rất quan trọng. Thủ tướng Chính phủ đã chính thức chỉ đạo Bộ Tài chính sớm thực hiện chuyển số dư tiền gửi Kho bạc Nhà nước tại các ngân hàng thương mại về Ngân hàng Nhà nước. Đây là việc làm rất cần thiết trong điều kiện kiềm chế lạm phát là lựa chọn ưu tiên hiện nay.

Tuy nhiên, khi thực hiện chuyển trên sẽ có những tác động lớn.

Chịu ảnh hưởng lớn nhất là các ngân hàng thương mại, bởi đây là nơi mà các kho bạc nhà nước gửi tiền. Trong điều kiện thanh khoản gặp khó khăn hiện nay, việc thực hiện ngay toàn bộ số dư tiền gửi trên thì gánh nặng sẽ đột ngột tăng lên đối với các ngân hàng thương mại nhà nước.

Các ngân hàng thương mại cổ phần cũng không thể không bị ảnh hưởng. Khó khăn này do tính liên thông trong hệ thống ngân hàng thương mại. Các ngân hàng thương mại cổ phần trong thời gian qua cũng đã vay tiền trên thị trường liên ngân hàng, trong đó chủ yếu là của các ngân hàng thương mại nhà nước với lãi suất khá cao.

Tình hình trên cũng sẽ tác động làm cho lãi suất huy động của ngân hàng thương mại nhà nước phải đưa lên ngang bằng với các ngân hàng thương mại cổ phần, chẳng những để giữ chân khách hàng mà nay còn phải đáp ứng nhu cầu tăng dự trữ bắt buộc, mua tín phiếu bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước, chuyển số dư tiền gửi Kho bạc Nhà nước về Ngân hàng Nhà nước,... Rồi kỳ đáo hạn của các khoản vay kỳ hạn ngắn thời gian qua cũng nhanh đến,... nên các ngân hàng thương mại nhà nước cũng không tránh khỏi những khó khăn.
Nguồn: Thanh Niên