* Nếu tính theo cách mới (bình quân 3 tháng năm nay so với bình quân cùng kỳ năm trước) thì lạm phát 3 tháng đã lên tới 16,37%

Năm 2007, lạm phát đã "lồng lên" hai chữ số (12,63%). Bước sang năm 2008, lạm phát tiếp tục "lồng lên": tháng 1 là 2,38%, tháng 2 là 3,56%. Nếu tính theo năm (so với cùng kỳ năm trước) tháng 1 tăng 14,11%, tháng 2 tăng 15,67%.

Đứng trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước ngay từ đầu năm nay đã đưa ra một loạt các biện pháp mạnh nhằm "siết chặt tiền tệ", góp phần hút tiền từ lưu thông về, chặn đứng cơn sốt bất động sản... Tuy nhiên, do sự phối hợp của các Bộ, ngành chưa tốt và do độ trễ của chính sách, nên giá tiêu dùng tháng 3 vẫn tăng rất cao.

Theo thống kê, giá tiêu dùng thường tăng cao vào trước và sau Tết Nguyên đán. Sang tháng 3 thường giảm hoặc tăng thấp so với tháng trước. Thống kê tốc độ tăng giá tiêu dùng tháng 3 trong 18 năm (tính từ năm 1990 đến 2007), chỉ có 7 năm tăng (tháng 3 năm 1990 tăng cao nhất là 1,9%), còn có tới 11 năm giảm, 2 năm gần đây đều giảm lần lượt là 0,5% và 0,22%.

Thống kê mới nhất vừa công bố cho thấy, tháng 3 năm nay giá tiêu dùng tăng 2,99% so với tháng trước. Tốc độ này tuy thấp hơn tốc độ tăng của tháng 2, nhưng là tháng 3 có tốc độ tăng cao nhất trong 18 năm qua.

Như vậy là mới sau 3 tháng (tháng 3.2008 so với tháng 12.2007), giá tiêu dùng đã tăng 9,19%, là tốc độ tăng cao nhất tính từ năm 1990 đến nay, cao hơn tốc độ tăng trong cả năm của năm 2005 và năm 2006, bằng gần ba phần tư tốc độ tăng của cả năm 2007. Tăng như vậy là đã vượt cả mục tiêu đề ra cho cả năm 2008! Trong 10 nhóm hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng được thống kê, sau 3 tháng, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng cao nhất (14,45%), tiếp đến là nhóm nhà ở, vật liệu xây dựng (8,01%), phương tiện đi lại và bưu điện (7,32%), các nhóm hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng còn lại tăng từ  0,6% đến 6,19%.

Nếu tính theo năm, tháng 3 này giá tiêu dùng đã tăng tới 19,39% so với tháng 3 năm trước.

Và nếu tính theo cách mới, tức là tính bình quân 3 tháng năm nay so với bình quân cùng kỳ năm trước, thì lạm phát 3 tháng đã lên tới 16,37%, cao gấp đôi mức lạm phát theo cách tính bình quân cả năm 2008. Theo cách tính này, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống bình quân 3 tháng tăng tới 25,91%, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 17,94%, phương tiện đi lại và bưu điện tăng 10,04%, các nhóm hàng hóa và dịch vụ còn lại tăng từ 2,0% đến 11,93% so với bình quân cùng kỳ năm trước.

Trong cuộc họp thường kỳ tháng 3 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo là ưu tiên kiềm chế lạm phát thấp hơn năm 2007, tức lạm phát năm nay phải dưới 12,63% (tháng 12 năm này so với tháng 12 năm trước theo cách tính cũ).

Để đạt được con số đó, giá tiêu dùng 9 tháng còn lại chỉ còn được tăng dưới 3,15%. Đây là mức tăng không dễ đạt được. Nếu 9 tháng còn lại của năm nay tăng bằng với tốc độ tăng bình quân trong 9 tháng còn lại của 4 năm gần đây (tăng 5,46%) thì cả năm sẽ tăng trên 15,1%.

Tốc độ tăng, giảm giá tiêu dùng tháng 1, 2, 3 trong hai năm 2007, 2008 (% so với tháng trước)

Thực tế này đòi hỏi kiềm chế lạm phát phải mạnh hơn nữa, trong đó có một số biện pháp mà chúng tôi cho là cấp bách sau đây:

Không nên giảm lãi suất huy động xuống mức tối đa còn 11%/năm như Hiệp hội Ngân hàng đề nghị. Thậm chí còn phải tăng lãi suất huy động tiết kiệm để bảo đảm nguyên tắc lãi suất thực dương theo chỉ đạo của Chính phủ (ngay lãi suất ở mức 12%/năm thì vẫn còn thực âm), và điều quan trọng hơn là để hút được tiền từ lưu thông về, tránh áp lực tăng giá. Đây cũng là biện pháp có tầm quan trọng hàng đầu mà bài học chống lạm phát phi mã thành công cách đây hai chục năm đã cho thấy.

Tiếp tục duy trì và cần thiết có thể nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc lên hơn nữa. Trung Quốc có mức lạm phát thấp tính theo năm hiện chỉ bằng dưới một nửa của Việt Nam nhưng tỷ lệ dự trữ bắt buộc của họ đã tăng đến lần thứ 10, lên 15,5%, trong khi của ta hiện tại là 11%.

Xúc tiến và đẩy nhanh việc chuyển số dư tiền gửi của Kho bạc tại các ngân hàng thương mại nhà nước về Ngân hàng Nhà nước để vừa bảo đảm an toàn nguồn vốn ngân sách vừa góp phần kiềm chế lạm phát.

Mở rộng biên độ giao động tỷ giá so với tỷ giá bình quân liên ngân hàng; cho phép các ngân hàng thương mại được phép hoạt động ngoại hối ấn định tỷ giá mua, tỷ giá bán giao ngay. Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục mua ngoại tệ từ các tổ chức tín dụng một cách có chọn lọc, trước hết để hỗ trợ cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Tăng thu, thắt chặt chi tiêu công, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách Nhà nước. Hạn chế, không mở rộng thêm các khoản chi, rà soát lại các dự án đầu tư, loại bỏ các dự án không hiệu quả, giãn tiến độ các dự án chưa khởi công hoặc mới khởi công.

Bảo đảm cân đối các loại vật tư, hàng tiêu dùng thiết yếu.

Tăng cường các biện pháp quản lý thị trường giá cả, chống đầu cơ tăng giá, không tăng giá xăng dầu, điện, than, xi măng, sắt thép...

Có chính sách hỗ trợ người nghèo, hỗ trợ nông dân bị tổn thương do thiên tai và do tăng giá đột biến.

Ý kiến chuyên gia Nới lỏng biên độ tỷ giá một cách phù hợp Ảnh: M.P "Lạm phát ở Việt Nam chủ yếu là do yếu tố tiền tệ. Cụ thể là việc điều hành chính sách tiền tệ ở Việt Nam vẫn đang dựa vào cơ sở tiền. Trong khoảng hai thập niên gần đây, Trung Quốc đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân gần 10%, tốc độ tăng cung tiền bình quân là 22% và lạm phát bình quân khoảng 5,5%. Trong khi ở Việt Nam cũng trong khoảng thời gian tương tự, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân chỉ vào khoảng 7,5% nhưng tốc độ tăng cung tiền gần 30%. Đặc biệt giai đoạn 2003-2007, tốc độ tăng cung tiền của Việt Nam cao hơn hẳn, chênh lệch giữa tăng cung tiền so với tốc độ tăng trưởng và lạm phát lên đến 19,2% đã tạo ra áp lực lạm phát rất lớn. Một trong những yếu tố làm cho cung tiền tăng cao dẫn đến lạm phát là do chính sách gắn chặt  đồng Việt Nam với đồng USD trong khi dòng vốn chảy vào tăng đột biến. Trong tình hình hiện nay, việc chấp nhận tăng giá đồng tiền với một biên độ giao dịch tỷ giá linh hoạt hơn là giải pháp ít tốn kém nhất. Tuy nhiên việc nới lỏng biên độ tỷ giá nên được thực hiện từ từ để chống sốc. Bên cạnh đó, cần có những giải pháp kèm theo để giảm thiểu khó khăn và tổn thất cho khu vực sản xuất, nhất là xuất khẩu; giảm áp lực tăng giá đồng tiền bằng cách tiếp tục mua vào ngoại tệ và hạn chế dòng vốn gián tiếp chảy vào càng nhiều càng tốt. Chúng ta không phủ nhận vai trò của dòng vốn này nhưng đây là dòng vốn có sự biến động rất mạnh". Ông Huỳnh Thế Du - Giảng viên Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Thắt lưng buộc bụng trong chi tiêu Ảnh: M.P "Dùng giải pháp tỷ giá là đúng nhất hiện nay nhưng phải linh hoạt, nhất là đừng để các nhà đầu tư nước ngoài biết trước được hướng đi của chúng ta. Việt Nam đã có thời kỳ mở biên độ tỷ giá lên 10% trong khi biên độ trung bình hiện nay của nhiều nước là 5%. Việc mở rộng biên độ tỷ giá so với hiện nay (1% - PV) là một giải pháp để có thể thực hiện nhiều mục tiêu. Bên cạnh đó, Nhà nước phải làm gương trước trong việc thắt lưng buộc bụng trong chi tiêu. Kiềm chế lạm phát phải là sự đồng lòng của các bộ, các ngành và người dân chứ không phải của riêng Ngân hàng Nhà nước" - PGS-TS Trần Hoàng Ngân, Trưởng Khoa Ngân hàng (trường ĐH Kinh tế TP.HCM) Tăng hiệu quả đầu tư công Ảnh: M.P Cần nâng cao hiệu quả vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước và có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước; kiên quyết không đầu tư các công trình không có hiệu quả hoặc hiệu quả đầu tư thấp, kéo dài. Đây là thời điểm tăng cường quản lý ngoại hối; kiểm soát các dòng vốn đầu tư vào nền kinh tế, đặc biệt là vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài; mở biên độ tỷ giá hơn mức hiện nay, đi đôi với chính sách khuyến khích xuất khẩu, giảm nhập khẩu. Đặc biệt cần xem xét và kiểm soát nhập siêu, có chính sách điều tiết thuế tiêu thụ đặc biệt, các loại thuế nội địa khác để hạn chế nhập khẩu hàng tiêu dùng quá mức" - TS Nguyễn Hữu Từ, Vụ trưởng Vụ Kinh tế Văn phòng Trung ương Đảng Mai Phương (Ghi tại hội thảo "Lạm phát: nguyên nhân, tác động và giải pháp" do  Vụ Kinh tế Văn phòng Trung ương Đảng phối hợp với trường ĐH Mở TP.HCM tổ chức ngày 24.3)

Nguồn: Thanh Niên