Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, thực trạng "nông nghiệp bấp bênh, nông dân thiệt thòi, nông thôn lạc hậu" vẫn cần được tháo gỡ, để Việt Nam thoát khỏi nhóm nước đang phát triển có thu nhập thấp trước năm 2010 và cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Nông nghiệp bấp bênh thể hiện rõ nhất ở khả năng chống chịu với thiên tai, dịch bệnh còn yếu kém. Cơ sở hạ tầng cho nông nghiệp phát triển bền vững chưa bảo đảm, từ hệ thống đê sông, đê biển, hệ thống thủy lợi từ công trình đầu mối đến kênh mương, hệ thống giống, bảo vệ động thực vật, thu hoạch bảo quản, cơ sở chế biến. Thiệt hại vật chất do thiên tai, dịch bệnh hằng năm rất lớn, lên đến trên dưới 1% GDP, tác động chủ yếu đối với nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thủy sản, trong khi nhóm ngành này hiện chỉ còn chiếm 20% GDP.

Tốc độ tăng giá trị sản xuất nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thủy sản mấy năm nay có xu hướng giảm dần (năm 2000 tăng 7,3%, năm 2005 tăng 4,9%, năm 2007 tăng 4,6%), trong đó nông nghiệp còn giảm mạnh hơn (tương ứng là 5,4%, 3,2% và 2,9%); còn tốc độ tăng giá trị sản xuất chăn nuôi giảm mạnh liên tục trong ba năm nay (năm 2005 tăng 11,4%, năm 2006 tăng 7,3%, năm 2007 tăng 4,6%) và liên tục bị dịch cúm gia cầm, dịch lở mồm long móng, dịch lợn tai xanh đe dọa. Sản lượng lương thực bình quân đầu người đang giảm dần. Xuất khẩu gạo cũng đã giảm trong mấy năm nay. Diện tích đất trồng lúa đang giảm mạnh trong khi dân số vẫn còn tăng lớn. Đặc biệt, Việt Nam là một trong những nước sẽ bị thiệt hại lớn nhất khi băng tan, nước biển dâng,...

Nông dân thiệt thòi thể hiện ở chỗ chiếm tới 90% tổng số người nghèo của cả nước. Tăng trưởng của nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thủy sản thấp chỉ bằng 1/3 - 1/4 nhóm ngành công nghiệp - xây dựng và chưa bằng một nửa nhóm ngành dịch vụ. Tỷ trọng vốn đầu tư xã hội cho nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thủy sản giảm và hiện chỉ còn khoảng 7,5%, lại dành chủ yếu cho hệ thống đê điều, chống lũ bão là công trình không chỉ của nông nghiệp mà còn của nông thôn và thành thị; chi phí đầu vào tăng cao hơn giá bán đầu ra (3 tháng đầu năm 2008, giá lương thực tăng 30,14% so với cùng kỳ năm trước, giá thực phẩm tăng 31,62%, trong khi giá nhập khẩu phân bón tăng 71,3%, giá thức ăn chăn nuôi tăng gần gấp đôi, giá thuốc trừ sâu tăng trên 50%),...

Những yếu tố này làm cho năng suất lao động nông nghiệp thấp, thu nhập bình quân đầu người ở nông thôn chưa bằng một nửa khu vực thành thị, đồng thời có đến 60% nông dân không có tích lũy (chi bằng hoặc lớn hơn thu). Giá nhiều loại nông sản tăng, nhưng khi thu hoạch nông dân thường phải bán ngay khi giá còn thấp để có tiền trang trải nợ nần vay trong vụ trước và trả những khoản phải chi ngay trong vụ tới, nên phần giá tăng lại chạy vào túi những nhà kinh doanh, xuất khẩu. Chênh lệch giữa thu nhập và chi tiêu cho đời sống bình quân đầu người một tháng nếu ở khu vực thành thị là 220 nghìn đồng thì ở nông thôn chỉ có 95,6 nghìn đồng!

Nông thôn lạc hậu thể hiện ở rất nhiều chỉ tiêu, cơ sở hạ tầng nông thôn, từ điện, đường, trường, trạm, chợ, nước,... đều còn thấp kém. Trình độ trang bị công cụ ở nông nghiệp vẫn rất thô sơ, lao động chân tay là chủ yếu.
Nguồn: Thanh Niên