Giải pháp chống lạm phát phải mang tính trọn gói

Vấn đề đặt ra hiện nay là phải xác định rõ mục tiêu: Tôn trọng sự vận hành của thị trường hay yêu cầu Nhà nước can thiệp?

Điển hình là việc đòi hỏi Nhà nước làm chuyện bất khả, đó là việc không tăng giá sản phẩm khi giá thành tăng, nhất là đối với những mặt hàng mà thị trường tự động quyết định.

Giá xăng dầu không nằm trong tay Nhà nước mà là do cung cầu trên thị trường thế giới quyết định. Việc giữ giá sẽ đòi hỏi bù lỗ, tình trạng xuất lậu và có thể đưa đến việc in khống tiền chi trả, tạo thêm lạm phát.

Giá điện cũng thế, nó phải có mục đích quân bình cung cầu, nhất là khi việc sử dụng điện để sản xuất cùng một giá trị hàng hoá ở VN gấp nhiều lần so với các nước khác. Điều này đáng lẽ đã phải làm vài năm trước khi nền kinh tế thế giới và cả VN ở trong tình trạng giảm phát.

Nhưng dù thời cơ đã qua, không thể không làm nếu như ngân sách không cho phép. Ở đây cần thấy giải pháp chống lạm phát phải mang tính trọn gói. Giá xăng, giá điện tăng lên sẽ đưa đến giảm chi tiêu, giảm đầu tư, và với các biện pháp kiểm soát cung tiền và tín dụng chặt chẽ, mức tăng giá nói chung sẽ bị kiềm chế. Nhưng chính điều này đòi hỏi toàn bộ lợi nhuận của tập đoàn điện thu thêm được phải nộp lại cho ngân sách, vì đây là tập đoàn độc quyền nhà nước.

Cùng một cách nhìn như thế cũng cần được áp dụng đối với lãi suất. Đặt trần lãi suất là một hành động phi thị trường, nhất là lại đặt trần thấp hơn cả tốc độ lạm phát. Trong tình hình lạm phát, lãi suất tăng là yêu cầu khách quan nhằm giảm cầu đặc biệt là đầu tư, và khuyến khích để dành. Cái cần đặt trần, chủ yếu nhằm chống cho vay nặng lãi kiểu bóc lột, là chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi.

Và điều cần cảnh giác

Điều cần đặc biệt cảnh giác để sửa soạn đối phó trong thời gian tới là sự thiếu hụt đồng USD, sự mất giá của VND và áp lực của nó đối với lạm phát, ngược lại những gì xảy ra trong thời gian qua.

Vừa qua, do đầu tư quá lớn, thiếu hụt cán cân thương mại với nước ngoài năm 2007 đã lên mức 12,4 tỉ USD, bằng 16,5% GDP (so với mức thiếu hụt của Mỹ là 5%, nguyên nhân sâu xa tạo ra khủng hoảng tài chính thế giới hiện nay). Đây là điều chưa từng xảy ra trong nền kinh tế VN.

Nếu kể thêm thiếu hụt thương mại dịch vụ, thì tổng thiếu hụt là 14,1 tỉ USD. 4 tháng đầu năm 2008, chỉ thiếu hụt cán cân thương mại đã lên đến 11 tỉ USD, hơn cả toàn năm 2007. Và nếu tiếp tục như hiện nay, thiếu hụt cả năm có thể lên đến trên 30 tỉ USD.

Thiếu hụt năm 2007 được giải quyết bằng ba nguồn tài chính từ nước ngoài đổ vào: (1) Kiều hối chuyển về nước 6,3 tỉ USD bằng 9,8% GDP, (2) đầu tư trực tiếp của nước ngoài khoảng 4 tỉ USD, và (3) phần còn lại là đầu tư gián tiếp vào thị trường chứng khoán và vay mượn ngắn hạn.

Với tình hình hiện nay, khả năng đầu tư gián tiếp có thể dự đoán là không tăng, nếu không nói là đổi chiều rút ra; đầu tư trực tiếp thực hiện cũng khó lòng tăng hơn năm 2007 như tín hiệu đẹp lúc đầu năm. Khả năng nguồn vốn bù đắp từ ngoài có thể là 7-10 tỉ USD năm 2008. Vậy sự thiếu hụt từ nhập siêu có thể tới 30 tỉ USD như hiện nay được bù đắp từ nguồn nào? Dự trữ ngoại tệ gần 30 tỉ USD hiện có thể cất cánh bay đi rất nhanh.

Yêu cầu ngoại tệ như trên tất nhiên sẽ làm đồng USD tăng giá, tạo thêm áp lực lạm phát, nhưng là quy luật kinh tế thiết yếu để giải quyết vấn đề nhập siêu.

Nói tóm lại, hãy sửa soạn cho việc lên giá của đồng USD và có biện pháp thích hợp.

Nguồn: Lao Động