Muốn phát triển, phải chọn công nghệ cao

ĐB Nguyễn Lân Dũng mở đầu: "Mỗi năm VN bỏ ra 1 tỷ đôla để mua dược phẩm. Một QG có dân số đứng thứ 13 thế giới nhưng cho đến nay chưa hề tự sản xuất được bất kỳ loại vitamin, loại thuốc kháng sinh nào, chỉ nhập nguyên liệu về để bào chế".

Theo ông Dũng, ở các QG phát triển, CN cao là chuyện sống còn. Nhờ định hướng chiến lược đầu tư vào lĩnh vực này, nhiều QG đã đi lên trong thế cạnh tranh vượt trội.

ĐB Nguyễn Danh (Gia Lai) minh họa: ""Isxaren trong vòng 20 năm qua đã trở thành thế lực công nghiệp hùng mạnh, chuyển đổi từ một nước nông nghiệp thành trung tâm công nghệ hiện đại và đó cũng là hướng đi của Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan và nhiều QG khác".

ĐB Nguyễn Đăng Vang (Bình Định) nhấn mạnh:"Muốn đất nước phát triển, cần phải đi thẳng vào CN hiện đại, CN cao thích hợp".

Ông Vang dẫn chứng, "Nhật Bản trong những năm đầu 60 là nước nghèo, GDP Hàn Quốc năm 1976 chỉ bằng nước ta như ngày nay. Nhưng sau 32 năm, Hàn Quốc đã trở thành QG đứng thứ 11 trên thế giới, còn Nhật đứng thứ 2 thế giới từ nhiều năm nay. Cũng trong vòng 50 năm gần đây nền văn minh trí tuệ, kinh tế tri thức đã đóng góp cho kinh tế toàn cầu khoảng 70%".

TS Nguyễn Lân Dũng - Đắc Lắk kỳ vọng: "Luật này ra đời sẽ như một bệ phóng làm thay đổi bộ mặt nền công nghệ KH nước ta, biến CN cao thành lực lượng sản xuất trực tiếp, phát huy lợi thế về tài nguyên vật chất cũng như tài nguyên trí tuệ của trí thức Việt Nam".

"Công nghệ cao nhưng hiệu quả kinh tế chưa cao"

Bộ trưởng Bộ KHCN Hoàng Văn Phong cho biết, để ưu tiên đầu tư, Chính phủ sẽ căn cứ vào chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và xu thế phát triển CN cao thế giới để ban hành danh mục sản phẩm trọng điểm.

Thẩm tra dự án luật, các thành viên Ủy ban KHCNMT Quốc hội cũng cho rằng xác định lĩnh vực CN cao cần ưu tiên là nhiệm vụ quan trọng cho lựa chọn sản phẩm cũng như đối tượng được hưởng ưu đãi, để tập trung phân bổ nguồn lực, chính sách.

ĐB Nguyễn Văn Phát (Thanh Hóa) phân vân: "Chọn đúng ưu tiên là một bài toán nhiều ẩn số". Theo ông Phát, Luật chỉ nên quy định những lĩnh vực CN cao then chốt, CN nguồn,  "việc rà soát, công bố các quy định nên tiến hành định kỳ 5 năm hoặc 10 năm".

Bà Nguyễn Thị Mai (Ninh Thuận) băn khoăn: "Trong 4 năm qua, chúng ta có 4 chương trình trọng điểm QG đã triển khai về CN thông tin, CN sinh học, CN vật liệu mới, CN tự động hóa. Tất cả đều được xác định là CN cao. Nên tổng kết, đánh giá để rút kinh nghiệm’.

ĐB Nguyễn Văn Toàn (Thừa Thiên Huế) trả lời luôn: "Thực chất chỉ có CN thông tin là kết quả thấy rõ, các lĩnh vực khác vẫn còn có một khoảng cách quá xa so với thế giới".

ĐB Nguyễn Đăng Vang (Bình Định) dè dặt: "Cần lưu ý phân biệt nghiên cứu CN cao và ứng dụng CN cao. Để nghiên cứu đòi hỏi một thời gian rất dài và nguồn vốn rất lớn. Tổng số tiền nghiên cứu dành cho khoa học năm 2005 của nước ta khoảng 350 triệu đôla, trong khi riêng nước Mỹ là 308 tỷ đôla mà chủ yếu cho nghiên cứu cơ bản".

Ông Vang tự trả  lời: "Với sức lực của chúng ta  thì nên theo kinh nghiệm của Nhật và nhiều nước khác khi nghèo là ứng dụng CNcao, dựa vào chuyển giao khoa học của hàng triệu nhà nghiên cứu trên thế giới".

GS.TS Nguyễn Lân Dũng phản biện: "Không phải ngành CN cao nào cũng đòi hỏi chi phí lớn, vì chi phí lớn phải được hiểu là hiệu quả thu về cũng rất lớn và rất nhanh. Ở Hoa Kỳ, doanh thu về công nghệ sinh học năm 2000  là 15 tỷ đôla, năm 2006 đã lên tới 25 tỷ".".

Ông Dũng dẫn chứng, nguyên liệu cho CN sinh học chủ yếu là bột sắn, bột ngô, gỉ đường, nghĩa là các nông phẩm nhiệt đới chứ không phải là các kim loại hay các hoá chất đắt tiền, trong khi đó sản phẩm lại là bột ngọt, lysin, axit amin, vitamin, kháng sinh, văcxin, hàng loạt các chế phẩm y học rất đắt tiền.

"Chẳng hạn, 1 viên taminflu giá chỉ có 2 đôla, nhưng những dây chuyền sản xuất taminflu có thể cho ra hàng triệu viên mỗi mẻ, diện tích để lắp đặt những đồ lên men thì nhỏ, không đáng kể", ông Dũng nói.

Ở Hoa Kỳ, doanh thu về công nghệ sinh học năm 2000  là 15 tỷ đôla, năm 2006 đã lên tới 25 tỷ", ông Dũng nói.

Ông Dũng tha thiết, VN có đủ điều kiện để phát triển CN sinh học đem lại hiệu quả nhanh, phục vụ trực tiếp cho nhiều ngành CN như thực phẩm, hóa chất, đặc biệt cho dược phẩm.

Chủ nhiệm UBKHCNMT Quốc hội Đặng Vũ Minh cho biết, ngoài 4 lĩnh vực CN cao, cần tập trung thêm hoạt động ứng dụng CN cao vào các ngành kinh tế, kỹ thuật. Chẳng hạn, ngành hàng không, đóng tàu đang ứng dụng nhiều thành tựu từ CN thông tin, vật liệu mới...

Ngoài lĩnh vực CN ưu tiên, nhiều ĐB còn phân vân về hiệu quả các khu CN cao.

ĐB Hứa Chu Khem (Sóc Trăng) băn khoăn: "Chúng ta hình dung 64 tỉnh, thành nơi nào cũng có khu CN cao, ai sẽ hoạt động trong đó? Ta phải có chiến lược và phát triển một cách hợp lý, có trọng điểm, chọn những đầu tư mạo hiểm hợp lý".

ĐB Dương Kim Anh (Trà Vinh) tính toán: "Hiện cả nước có 9 tỉnh, thành có CN cao, 21 khu CN cao. Nên tập trung ưu tiên đầu tư nâng cao chất lượng CN cao ở 21 khu này. Sau năm 2010 tổ chức tổng kết đánh giá hiệu quả, rút kinh nghiệm, từ đó nhân rộng ở các địa phương khác. Công nghệ cao nhưng hiệu quả kinh tế chưa cao".

Ưu đãi DN công nghệ cao: tiêu chí nên rõ ràng

"Mang tiếng kêu gọi đầu tư nhưng hiện trong danh mục cấp phép của Sở KHĐT các tỉnh chưa hề có mã số cho CN cao. Điều này khiến tổ chức, DN, cá nhân đầu tư xây dựng dự án trong lĩnh vực này còn rất dè dặt", ĐB Dương Kim Anh (Trà Vinh) nêu vấn đề. Bà Anh cho rằng, Nhà nước nên tạo cơ chế thông thoáng, thủ tục rõ ràng, môi trường khuyến khích để huy động mọi nguồn lực.

Theo Bộ trưởng Hoàng Văn Phong, dự án Luật đã nêu rõ, DN có các dự án CN cao sẽ được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu ở mức cao nhất  và được Chương trình quốc gia về công nghệ cao hỗ trợ kinh phí đào tạo, nghiên cứu và phát triển, sản xuất thử nghiệm. Ngoài ra, dự án CN cao được giao đất không thu tiền và miễn thuế sử dụng.

Ủng hộ những giải pháp đột phá này nhưng để tránh lạm dụng, ĐB Huỳnh Thành Đạt (TP.HCM) yêu cầu cần quy định các tiêu chí trình tự, thủ tục kỹ thuật chặt chẽ để xác định, công nhận các đề tài, đề án nghiên cứu, các DN CN cao cao, chuyên gia CN cao...

Lần đầu tiên thảo luận tại Hội trường về dự án luật này, các ĐB còn tranh cãi sôi nổi về đào tạo nhân lực, đội ngũ chuyên gia CN cao... Dự án luật này sẽ tiếp tục được thảo luận trong phiên họp sáng 28/5.
Nguồn: Vietnamnet