Thanh khoản của hệ thống NHTM Việt Nam vẫn chưa được cải thiện nhiều, NHNN vẫn liên tục phải bơm vốn qua kênh thị trường mở (OMO) nhưng số lượng đăng ký tham gia hàng ngày của các NHTM đều cao hơn rất nhiều so với số lượng NHNN bơm ra, dẫn đến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng vẫn ở mức cao, vì sao vậy?

Nguyên nhân tiền không vào ngân hàng...

Ngày 9/6, ông Trần Bắc Hà – Chủ tịch HĐQT BIDV đã nhận định:

Có 6 lý do chính khiến nguồn vốn chưa vào hệ thống NHTM.

Theo ông Hà, thời gian qua, tỷ giá VND/USD tăng mạnh do yếu tố tâm lý, người dân và nhiều doanh nghiệp đã dùng VND để mua USD tích trữ, đầu cơ, dẫn đến nguồn vốn huy động VND tăng chậm; 5 tháng đầu năm chỉ số giá đã tăng xấp xỉ 16% (bình quân 3,2%/tháng) trong khi lãi suất huy động của các NHTM phổ biến chỉ từ 15-16%/năm (bình quân 1,25-1,35%/tháng) đã không hấp dẫn người gửi tiền;

Trong điều kiện các NHTM hạn chế nguồn vốn cho vay, một bộ phận người dân và một số doanh nghiệp có dòng tiền mặt lớn không thực hiện gửi tiền và các giao dịch thanh toán qua ngân hàng mà trực tiếp cho vay đến các cá nhân/doanh nghiệp khác trên thị trường đen với lãi suất lên tới 5-7%/tháng.

Một số NHTM đáp ứng chậm trễ nhu cầu rút tiền của người dân làm lòng tin vào hệ thống NHTM Việt Nam giảm sút, đã có hiện tượng người dân rút tiền ra khỏi ngân hàng (cả VND và USD) để cất giữ tại nhà; Do mức tăng giá đầu vào nguyên, nhiên vật liệu, biến động lớn xuất hiện đầu cơ chờ tăng giá, đặc biệt là các nguyên liệu đầu vào cho sản xuất như phối sắt thép, xi măng nên có lượng vốn lớn được dồn vào đầu cơ các sản phẩm là chi phí đầu vào cho sản xuất.

“Với lãi suất cơ bản hiện nay, lãi suất cho vay tối đa chỉ 18%/năm, các NHTM không thể huy động với lãi suất cao hơn nữa, ở mức lãi suất huy động như hiện, do bị khống chế lãi suất cho vay tối đa 18%, tất cả NHTM đều thua lỗ (do chênh lệch lãi suất cho vay – huy động không đủ bù đắp chi phí), nếu tiếp tục duy trì lãi suất như hiện nay sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình hình tài chính của các NHTM.

Thứ nữa, NHNN chưa công khai minh bạch thông tin dự báo, dự đoán mức điều chỉnh tăng giảm lãi suất cơ bản, chỉ số giá tiêu dùng, dự trữ ngoại hối và khả năng can thiệp thị trường”.- Ông Hà nhấn mạnh.

Khi được hỏi, ông Nguyễn Thanh Toại, Phó Tổng Giám đốc NHTMCP ACB cũng thừa nhận sau đợt tăng lãi suất huy động vừa qua, đúng là tiền đồng vào các NHTM có tăng nhưng không tăng nhiều. Theo ông, trong thời điểm này, đây là khó khăn chung của toàn ngành.

Chiều cùng ngày, trao đổi với Tiền phong, một chuyên gia ngân hàng cũng đã chỉ ra những lý do tương tự dẫn đến việc “khan tiền” chảy vào các NHTM. “Đứng ở góc độ tâm lý, đúng là có việc nguời  dân đang tích trữ tiền ở nhà.

Về điều này rất khó xác định được về định lượng nhưng chỉ cần mỗi người một ít thôi là thị trường sẽ rất thiếu rồi. Cùng đó, câu chuyện hàng ế ở cảng  cũng cho thấy nhiều DN đã tích trữ, đầu cơ trong khi đó, lượng hàng này đã ngốn không ít một cơ số ngoại tệ. Và phần nữa, là NHNN đã rút một luợng tiền...” - chuyên gia này nói.

Tăng nguồn vốn, đâu là giải pháp

Như vậy, lãi suất huy động VND hiện nay chưa đủ hấp dẫn đối với người gửi tiền là một nguyên nhân quan trọng làm nguồn vốn hạn chế vào ngân hàng, đồng thời sự phát triển của thị trường cho vay đen có khả năng gây hậu quả lớn đến sự ổn định xã hội.

Theo quan điểm của nhiều nhà phân tích kinh tế, một trong những biện pháp tiền tệ quan trọng để chống lạm phát là nâng lãi suất lên.

Bài phân tích của HSBC ngày 2/06 cũng khuyến cáo nên tăng lãi suất cơ bản do chỉ số giá tăng. Vấn đề cấp bách đặt ra là phải hút được tiền từ trong dân cư vào hệ thống ngân hàng, biện pháp cần thiết là phải ổn định và tăng cường lòng tin của dân chúng thông qua sự ổn định hệ thống NHTM.

Có ý kiến cho rằng: Với lạm phát tháng 5/2008 lên tới 25,4%, lãi suất cơ bản trong tháng 06/2008 cần được điều chỉnh tăng lên tối thiểu 14%/năm, theo đó lãi suất cho vay tối đa các NHTM lên tới 21%, và lãi suất huy động đảm bảo hoà vốn có thể điều chỉnh lên tới 17-18%/năm mới đảm bảo lòng tin và tạo sự hấp dẫn cho người gửi tiền.

Tuy nhiên, một tổng giám đốc NHTM lại phản biện có nâng LS lên nữa tiền cùng khó vào NHTM và với mức cao như vậy, DN đi vay khó lòng chịu nổi.

“Phải đánh tan tâm lý e ngại của người dân. Cơn sốt USD vừa qua là một ví dụ. Tuy thị trường chợ đen chỉ chiếm một phần rất nhỏ nhưng nó đã gây tác động tâm lý và phản ứng không tích cực từ phía dân chúng.”- Vẫn vị chuyên gia ngân hàng trên nói với Tiền phong.

Theo chuyên gia này những tuyên bố mà Thủ tướng Chính phủ đưa ra cuối tuần qua trong cuộc làm việc với JP Morgan là rất đúng nhưng “điểm quan trọng nữa là lúc này cơ quan chức năng ví như NHNN cần phải hành động nhanh và quyết liệt”- Ông nói. 

Nguồn: Tiền Phong