Quyết định mang tính thị trường

Mới cách đây hơn chục ngày, NHNN vẫn thông báo giữ nguyên các mức lãi suất bằng VND áp dụng từ ngày 1.6 với lý do sau hai tuần thực hiện cơ chế điều hành lãi suất mới của NHNN (từ 19.5 đến 30.5), lãi suất huy động và cho vay bằng VND đang dần đi vào ổn định.

Có ý kiến cho rằng, quyết định ngày 10.6 của NHNN là quyết định tình thế vì chỉ sau khoảng 5 ngày đầu tháng, có dấu hiệu tiền gửi vào quỹ NH giảm, nhu cầu vay liên NH tăng, các NH liên tục tăng lãi suất huy động và mức lãi suất tiền gửi VND cao nhất đã đến mức gần 17%/năm.

Về tỉ giá, từ chỗ dự kiến biên độ dao động sẽ +/-2% cho cả năm 2008 thì nay mới hơn 5 tháng đầu năm thì biên bộ này đã + 2%. Giải thích về hành động này, NHNN cho biết: "Để phản ánh sát hơn tình hình cung-cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ liên NH, khắc phục tình trạng găm giữ ngoại tệ".

Lãnh đạo NHNN cũng nhấn mạnh: Đây là một ứng xử bình thường như NHTƯ các nước khác đối với cung-cầu ngoại tệ. Tuy nhiên, việc NHNN nhanh chóng đưa ra hai quyết định với mức điều chỉnh được cho là khá cao là một bất ngờ. Vì vậy, các quyết định này có tác động khá mạnh đến thị trường.

Tác động của việc tăng lãi suất

Ngay bản thân các NH cũng có ý dự báo khác nhau về diễn biến lượng tiền gửi NH sau khi lãi suất tăng. Mặc dù đều cho rằng lãi suất đã hấp dẫn người gửi tiền hơn, nhưng không nhiều người cho là tiền gửi sẽ tăng mạnh.

Phó TGĐ một NHTMCP lớn nói: "Chúng tôi dự báo là tiền gửi dân cư chỉ tăng nhẹ và cũng vẫn diễn ra sự chuyển dịch tiền gửi giữa các NH. Tuy nhiên, tiền gửi DN lại có thể tăng".

Giải thích lý do, ông này cho biết, hiện đã xuất hiện tình trạng ứ đọng hàng, không chỉ diễn ra qua việc các container đọng tại các cảng biển mà có hiện tượng hàng hoá tiêu thụ chậm hẳn đi trong nội địa. Một số DN, nhất là các DN điện máy và  hàng tiêu dùng khác, đang có lượng lớn hàng tồn kho. Cộng thêm tình hình trần lãi suất cho vay của NH tiếp tục tăng, nhiều khả năng một số DN sẽ không chịu đựng được lâu hơn nữa phải hạ giá hàng, bán ra để giải quyết tài chính. Tiền bán hàng sẽ quay về NH.

Một câu hỏi nữa cũng được rất nhiều người quan tâm là lãi suất tăng sẽ ảnh hưởng thế nào đến các thị trường khác, đặc biệt là TTCK và bất động sản? Ý kiến chung là bất động sản chưa có tác động ngay. Còn về TTCK thì tác động của lãi suất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến một số NĐT vẫn còn cầm cố CK vay vốn NH, nhưng số NĐT này hiện không còn nhiều.

Trong khi đó, đã có những ý kiến nhận định sắp tới sẽ là một thời gian chứa đựng nhiều bất ngờ đối với TTCK. Các NĐT (cá nhân và các quỹ) với mục đích đầu tư dài hạn đang theo dõi chặt chẽ thị trường để chọn thời điểm thích hợp. Trong 2,3 phiên gần đây, khối lượng và giá trị giao dịch CK tăng mạnh có thể là một dấu hiệu cho thấy sự quan tâm hơn đến thị trường của các NĐT.

Cần những hành động phối hợp

Khi thay đổi lãi suất và tỉ giá, NHTƯ của quốc gia nào cũng mong muốn đạt được hiệu quả như lý thuyết tiền tệ. Tuy nhiên, thực tế các nền kinh tế không phải lúc nào cũng như vậy.

Có 2 ví dụ về vấn đề này. Năm 1980 vài nước Nam Mỹ phải đương đầu với siêu lạm phát, mọi thành phần kinh tế mất niềm tin vào đồng nội tệ và kể cả mức lãi suất cực cao cũng không giải quyết được tình hình. Năm 1999, NHTƯ Nhật đã hạ LS xuống đến 0%, nhưng người tiêu dùng và các NĐT vẫn tiếp tục gửi tiền tiết kiệm và chi tiêu rất ít.
 
Hai quyết định điều chỉnh lãi suất và tỉ giá ngày 10.6 vừa qua của NHNN được dư luận chung đánh giá là kịp thời, phản ánh sát hơn diễn biến cung-cầu thị trường. Vì vậy sẽ có hiệu quả trong việc xử lý tình huống và góp phần kiềm chế lạm phát (có thể có độ trễ).
 
Tuy nhiên, theo ý kiến của một số chuyên gia, kể cả nước ngoài thì tình hình lạm phát hiện nay và những khó khăn của nền kinh tế là hậu quả trực tiếp của các vấn đề tăng trưởng lâu dài của đất nước.

Bản thân việc thắt chặt tiền tệ chưa đủ để giải quyết được vấn đề lạm phát. Tăng cường lãi suất nhưng thiếu các hành động nhằm giảm thâm hụt tài chính có thể làm giảm hiệu quả của chính sách tiền tệ, mặc dù chi phí vay mượn cao hơn sẽ gây khó khăn cho việc giảm thâm hụt tài chính trong một thời gian ngắn. Để kiềm chế lạm phát có hiệu quả, Nhà nước nên kiểm soát chặt chẽ hơn đầu tư công và quy chuẩn hoá các tập đoàn nhà nước.

Nguồn: Lao Động