Những năm trước đây, tiêu thụ trong nước thể hiện ở chỉ tiêu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, đã tăng rất cao..

Như vậy, từ năm 2001 đến năm 2007, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đã liên tục tăng hai chữ số; bình quân một năm tăng 12,2%, cao gấp gần 1,6 lần tốc độ tăng GDP trong thời gian tương ứng. Đành rằng tốc độ tăng cao trên có nguyên nhân do tỷ lệ tiêu dùng thông qua sức mua trên thị trường tăng (tăng từ 71,6% năm 2001 lên 93,1% năm 2007), nhưng cũng có một nguyên nhân quan trọng là do tiêu dùng của dân cư tăng cao.

Nếu từ năm 2007 trở về trước, quy mô và tốc độ tăng tiêu thụ trong nước được các chuyên gia đánh giá là động lực của tăng trưởng kinh tế thì việc tiêu thụ tăng cao hơn tăng trưởng sản xuất trong nhiều năm đến bây giờ có thể phải coi là mầm mống của lạm phát có dấu hiệu từ năm 2004, tăng cao từ cuối năm 2007 đến nay. Đó không phải là thay đổi sự đánh giá mà chỉ là "mặt trái của chiếc huân chương"; hơn nữa, khi mà mục tiêu ưu tiên đã chuyển từ tăng trưởng kinh tế cao sang kiềm chế lạm phát, thì việc "thắt lưng buộc bụng" vừa là sự cần thiết tất yếu, vừa là cái giá phải trả và đánh đổi của việc kiềm chế lạm phát.

Theo công bố của Tổng cục Thống kê về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm, có thể nhận ra ba vấn đề của tiêu thụ trong nước.

Điều dễ nhận ra nhất là tốc độ tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng so với cùng kỳ rất cao, lên đến 30%, nhưng chủ yếu là do tăng giá tiêu dùng (bình quân so với cùng kỳ tăng 20,34%), còn về khối lượng tiêu dùng chỉ tăng 8%.

Khối lượng tiêu dùng trong 6 tháng đã tăng thấp hơn tốc độ tăng của cùng kỳ năm trước (8% so với 13,5%) và của các năm trước (như trên biểu đồ). Việc "thắt lưng buộc bụng" bước đầu đã được thực hiện và đây là một trong những yếu tố để góp phần kiềm chế lạm phát, cũng như kiềm chế nhập siêu.

Một điều cũng dễ dàng nhận thấy là tốc độ tăng khối lượng tiêu dùng vẫn còn cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế (tăng 8% so với tăng 7%) - có nghĩa là phần đông dân cư đã "thắt lưng buộc bụng", chung lưng đấu cật với nhà nước, với xã hội trong công cuộc kiềm chế lạm phát thì cũng còn một bộ phận dân cư vẫn có xu hướng tiêu dùng nhiều hơn và tiêu dùng hàng ngoại xa xỉ, tạo ra tình trạng "chảy máu" ngoại tệ vì nhập hàng ngoại cao cấp, xa xỉ, trong đó đáng kể nhất là ô tô, thiết bị điện tử xách tay, mỹ phẩm, điện thoại di động... Mới qua 6 tháng, đã nhập khẩu tới trên 42 nghìn ô tô nguyên chiếc (gấp trên 5,1 lần cùng kỳ) với 742 triệu USD (gấp trên 4,5 lần cùng kỳ), gần 90 nghìn bộ linh kiện ô tô (gấp trên 3,2 lần cùng kỳ) với 856 triệu USD (gấp gần 2,8 lần); tính chung về ô tô đã hết 1,6 tỉ USD (gấp gần 3,6 lần). Điện thoại di động quý I nhập khẩu khoảng 273 triệu USD, ước cả năm nhập khẩu có thể lên đến 1,2- 1,3 tỉ USD. Cũng trong quý I nhập khẩu mỹ phẩm lên đến 30 triệu USD, ước cả năm có thể lên đến hàng trăm triệu USD.

Một vấn đề khác cũng cần quan tâm là vai trò của các thành phần kinh tế trong thị phần tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Tỷ trọng của kinh tế nhà nước hiện chỉ còn 11,4%, của kinh tế tập thể chỉ còn 1,1%, của kinh tế cá thể vẫn còn tới 56%, của kinh tế tư nhân dù tăng khá cũng mới chỉ có 29,1%, của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài mới có 2,4%. Với thị phần của kinh tế cá thể lớn như trên nên tình trạng "té nước theo giá", "tát nước theo lương" sẽ khó tránh khỏi.
Nguồn: Thanh Niên