Các chuyên gia kinh tế cho rằng Việt Nam cần tập trung đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực công nghệ cao, nhằm tạo thuận lợi cho việc triển khai các dự án đầu tư nước ngoài, đẩy nhanh tốc độ giải ngân nguồn vốn đầu tư.

Việc thiếu hụt nhân lực trình độ cao chính là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vốn đầu tư trực tiếp nuớc ngoài ở Việt Nam. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đang tăng lên ở Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài đang bị hấp dẫn bởi nguồn lao động giá rẻ.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp này cho biết việc thiếu hụt kỹ thuật viên và nhà quản lý cấp trung đang có xu hướng ngày càng tăng, trong khi lao động có khả năng cải tiến sản xuất mới  là yếu tố quyết định cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Tuy đầu tư vào các ngành lắp ráp có thể được mở rộng tại Việt Nam trong vài năm tới để tận dụng chi phí lao động thấp nhưng trong tương lai, khi mức lương tăng lên, các nhà lắp ráp sẽ lại chuyển sang các nước khác có chi phí vận hành thấp hơn.

Trung Quốc và Ấn Độ đang có lợi thế so với Việt Nam về quy mô thị trường trong nước và chi phí lao động, trong khi Việt Nam còn phải cạnh tranh với hàng loạt các nước đi sau đang dần hấp dẫn hơn về chi phí lao động như Campuchia, Lào hay Mianma.

Việc thiếu hụt nguồn nhân lực trình độ cao cũng khiến nhiều dự án đầu tư nước ngoài quy mô lớn ở Việt Nam bị kéo dài. Với chuỗi dự án trị giá 5 tỷ USD tại Việt Nam, Tập đoàn Khoa học Kỹ thuật Hồng Hải (Foxconn) dự kiến sử dụng khoảng 300.000 lao động Việt Nam, lớn nhất trong các dự án FDI từ trước đến nay.

Để có nhân lực phục vụ dự án, Foxconn đã phải lên kế hoạch xây dựng riêng một trung tâm đào tạo nhân lực và tuyển thêm kỹ sư đưa đi đào tạo tại Đài Loan. Trong khi đó, nếu có sẵn nguồn nhân lực thì thời gian để vận hành những nhà máy của Foxconn sẽ được đẩy nhanh lên rất nhiều.

Vì vậy, theo ông Phạm Quang Ngọc, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, nhận định rằng với tốc độ cam kết vốn FDI như hiện nay,  nếu không có những chuẩn bị về nguồn nhân lực và có chính sách kinh tế hợp lý thì sức hấp dẫn của Việt Nam đối với nhà đầu tư nước ngoài sẽ bị ảnh hưởng. Và khoảng cách giữa tỷ lệ vốn đăng ký với vốn giải ngân sẽ khó được thu hẹp.

Ông Junichi Mori, Văn phòng quốc gia Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) tại Việt Nam, nhấn mạnh rằng để tiếp tục và tự chủ trong quá trình công nghiệp hóa, Việt Nam cần phát triển nguồn nhân lực kỹ năng cao ngay từ bây giờ, dù vẫn đang có lợi thế về nguồn lao động giản đơn.

Sau hơn 20 năm mở cửa kinh tế và tiếp nhận đầu tư nước ngoài, Việt Nam hiện mới bắt đầu hình thành một đội ngũ ít ỏi các nhà quản lý trong các doanh nghiệp FDI, những người tích lũy được nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế.

Tuy Chính phủ đã có những nỗ lực tăng cường hệ thống các cơ sở đào tạo nghề chuyên ngành kỹ thuật nhưng Việt Nam vẫn đang đối mặt với vấn đề thiếu hụt lao động kỹ thuật, đặc biệt là kỹ thuật viên và nhà quản lý cấp trung. Số lượng công nhân qua đào tạo chiếm số ít và cũng không được các doanh nghiệp đánh giá cao bởi chất lượng đào tạo không đáp ứng tiêu chuẩn của doanh nghiệp./.
Nguồn: TTXVN