Hoạt động ngân hàng gặp nhiều khó khăn

Từ đầu năm 2008 đến nay diễn biến kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước có rất nhiều bất lợi cho hoạt động ngân hàng. Đặc biệt là lạm phát tăng cao nhất trong 15 năm qua. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI)  6 tháng đầu năm 2008 tăng lên 18,44%. Chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất huy động vốn đồng Việt Nam lên tới 18-19%/năm, USD lên tới 7,0 – 8,0%/năm và lãi suất cho vay tăng cao tới 21%/năm, tín dụng bị kiềm chế.

Tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ biến động mạnh và diễn biến phức tạp. Giá vàng thế giới và trong nước tăng cao nhất từ trước tới nay, lên 19,35 triệu đồng/lượng. Thị trường chứng khoán sụt giảm mạnh. Đặc biệt trong một số thời điểm thanh khoản của một số NHTM cổ phần căng thẳng, vốn khả dụng thiếu, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng bình quân trên 20%/năm, cá biệt có một số thời điểm lên tới 30% thậm chí hơn 40%/năm.

Dư luận băn khoăn là hoàn toàn có cơ sở, bởi vì ngoài những khó khăn đã nêu, thì các NHTM  còn gặp phải rất nhiều những khó khăn khác.

Nhiều NHTM cổ phần có dư nợ cho vay chứng khoán, cầm cố cổ phiếu khá lớn nhưng giá chứng khoán và cổ phiếu sụt giảm mạnh. Nhiều khách hàng vay vốn NHTM đầu tư chứng khoán, cổ phiếu thua lỗ, không có khả năng trả đủ nợ cho ngân hàng, nhiều trường hợp phải mặc cổ phiếu cầm cố cho NHTM bán.

Thị trường bất động sản giảm giá rất mạnh, giao dịch bị đóng băng. Trong khi nhiều NHTM cổ phần có tỷ lệ cho vay bất động sản rất lớn. Do lãi suất, do thiếu vốn, do lo sợ khách hàng không trả được nợ... nên nhiều NHTM cổ phần hạn chế cho vay ra, tín dụng bị kìm chế. Kinh doanh ngoại tệ gặp khó khăn.

Một số NHTM cổ phần có tỷ lệ đi vay trên thị trường liên ngân hàng rất lớn, chiếm tới 50% hoặc cao hơn so với dư nợ cho vay. Do thị trường tiền tệ biến động, nên các NHTM này có nhiều thời điểm phải đi vay trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất trên 20%/năm, thậm chí tới 30%/năm và cá biệt tới 40%/năm, nhưng lãi suất cho vay chỉ có tối đa là 21%/năm.

Lãi suất huy động rất cao, tiền gửi đồng Việt Nam lên tới 18-19%/năm, cộng thêm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, dự trữ bảo đảm thanh toán, tồn quỹ tiền mặt... trong khi lãi suất cho vay không được quá 21%/năm, nên chênh lệch còn được bao nhiêu?

Vẫn còn nhiều băn khoăn

Các nhà quản trị ngân hàng cho rằng, thực tế trong 6 tháng đầu năm kết quả kinh doanh của các NHTM cổ phần còn khả quan là do có những khoản thu lãi cho vay lớn, đem lại lợi nhuận đáng kể từ những khoản đã cho vay trong năm 2007. 

Nhiều ngân hàng có tỷ trọng khá số dư vốn huy động trên thị trường với lãi suất bình quân dưới 0,90%/tháng từ trong năm 2007 và một số khoản cho vay trước ngày 19/5/2008 với lãi suất trên 21%/năm (trước ngày 15/7/2008 NHNN vẫn cho thu lãi suất theo hợp đồng, nhưng theo quy định ban hành từ ngày 15/7/2008 thì không được thu quá 21%/năm), nên chênh lệch lãi suất còn chấp nhận được, bên cạnh đó tín dụng những tháng đầu năm 2008 còn tăng trưởng khá.

Ông Nguyễn Đức Hưởng, Tổng giám đốc NHTM cổ phần Liên Việt cho biết, ngân hàng này tuy mới khai trương hoạt động được vài tháng với số vốn điều lệ trên 3.000 tỷ đồng. Số vốn đó cho vay trên thị trường liên ngân hàng với số dư bình quân 2.500 tỷ đồng và lãi suất bình quân 19%/năm, thì mỗi tháng có thu nhập gần 40 tỷ đồng, đến hết năm 2008 sẽ đạt trên 300 tỷ đồng; trong khi chi phí chưa có gì lớn vì mạng lưới và số lượng nhân viên chưa nhiều. 

Bình luận về số liệu mà 8 NHTM cổ phần đã công bố, một số ý kiến nhận xét, hiện tại các ngân hàng đều được hiện đại hoá cao, nên số liệu đưa ra là tương đối chính xác. Vì tất các dữ liệu đều cập nhật tự động trong hệ thống vi tính và có tính chính xác, tin tưởng. Bên cạnh đó, trong số 8 NHTM cổ phần đã công bố thì có 6 NHTM cổ phần nói rõ con số lợi nhuận, 2 NHTM cổ phần không nói cụ thể số lợi nhuận, chỉ nói chung chung về tăng trưởng. Mặc dù khó khăn nhưng nhiều NHTM cổ phần vẫn đạt khá nhờ đa dạng ngành nghề và dịch vụ, nhờ thế mạnh về dịch vụ cụ thể của mỗi ngân hàng.  

Song cũng nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay hầu hết các NHTM cổ phần đã hiện đại hoá, sử dụng các chương trình phần mềm hiện đại trong hoạt động ngân hàng. Vốn và số liệu quản lý tập trung theo hệ thống NHTM trong toàn quốc tại hội sở chính, hàng ngày lên được cân đối sơ bộ, cuối tháng và cuối quý cũng có ngay cân đối sơ bộ khá chính xác về các chỉ tiêu chủ yếu trong hoạt động kinh doanh. Nhưng tại sao đến giữa tháng 7/2008 rồi mà mới có khoảng 20% số lượng NHTM cổ phần công bố thông tin, còn lại gần 30 NHTM cổ phần chưa công bố. Sự chậm trễ này có mục đích gì không?

Một số NHTM cổ phần quy mô nhỏ, NHTM cổ phần mới chuyển từ mô hình NHTM cổ phần nông thôn lên NHTM cổ phần đô thị, kết quả kinh doanh ra sao? Đến nay vẫn còn là ẩn số. Một số nhà đầu tư có kinh nghiệm, nhà quản trị ngân hàng lâu năm cho rằng, trong bối cảnh hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm 2008 như trên thì các NHTM cổ phần lớn và có bề dày còn bị ảnh hưởng thì những NHTM cổ phần quy mô nhỏ, NHTM cổ phần có tỷ trọng vốn đi vay trên thị trường liên ngân hàng lớn càng bị ảnh hưởng nhiều.

Cũng theo dự báo thì nửa cuối năm 2008, tín dụng bị siết chặt hơn theo định hướng tăng trưởng không quá 30% đến hết năm 2008. Bên cạnh đó thì khả năng trả nợ những khoản cho vay tiêu dùng, cho vay đầu tư bất động sản, kinh doanh chứng khoán, cho vay mua ô tô trả góp của khách hàng sẽ khó khăn hơn, trong khi đó chi phí xăng dầu, ấn chỉ hoạt động, cùng hàng loạt chi phí khác tăng...Trong tình hình đó, liệu các ngân hàng có giữ được lợi nhuận như 6 tháng đầu năm như đã công bố không ?

Nguồn:  Vietnamnet