Chuyên gia kinh tế cao cấp- bà Phạm Chi Lan đã có cuộc trao đổi thẳng thắn với chúng tôi:

* Thưa bà, trong sự phấn khởi về đầu tư FDI tăng kỷ lục trong 7 tháng đầu năm nay, bà có nhận xét gì khi chiếm tới 50% lượng vốn ngoại thu hút mới là những dự án quy mô lớn vào BĐS?

- Tôi cho rằng đây là biểu hiện đáng lo ngại và các cơ quan quản lý nhà nước nên thận trọng, chứ không nên chỉ nhìn thấy hiệu quả bên ngoài là việc thu hút được nhiều các dự án đầu tư nước ngoài (ĐTNN). Có một nghịch lý vô cùng lớn ở VN hiện nay là, chúng ta cấp giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT) quá dễ cho các nhà ĐTNN được sử dụng những mảnh đất rất rộng, vị trí đẹp, trong khi đối với DN trong nước lại hết sức hạn chế về sử dụng đất, thậm chí phải tranh giành nhau những mảnh đất với giá rất cao.

Nếu không cẩn thận với nguồn tài nguyên lớn này, những vị trí đất hữu dụng, đắc địa sẽ rơi vào tay người nước ngoài chứ các DN trong nước sẽ không bao giờ có cơ hội. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là nhà ĐTNN bỏ vốn đầu tư, họ chỉ tính đến lợi ích của họ, hầu như rất ít quan tâm đến lợi ích của người dân sống trong vùng dự án hoặc bản thân những người mất đất.

Nhưng chúng ta là nước chủ nhà, trước khi quyết định cấp phép đầu tư thì phải nghĩ trước hết đến lợi ích tổng thể của dự án, trong đó có lợi ích của hàng vạn người mất đất, chứ không nên chỉ làm hài lòng một vài nhà đầu tư với những lời hứa hẹn mang tiền vào.

* Nhưng chúng ta đang thiếu những dự án hạ tầng quy mô lớn và thiếu cả những hệ thống khu nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế, để thu hút người nước ngoài vào VN?

- Đấy chỉ là một phần. Tôi e ngại, các dự án bất động sản ồ ạt vào VN thời gian qua và sẽ vào VN tới đây sẽ phá vỡ quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội mà chúng ta đặt ra. Chúng ta không xây dựng chiến lược phát triển dựa quá nhiều vào đầu tư BĐS như vậy. Bởi với bất cứ nền kinh tế nào thì cũng đều dựa trên các ngành sản xuất ra của cải vật chất như công nghiệp - xây dựng, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ...; chứ chúng ta không thể biến VN thành nơi "thiên đường du lịch" mà chỉ có các khu nghỉ dưỡng cao cấp, các resort cho người nước ngoài đến đây hưởng thụ. Nếu cứ tiếp tục cấp phép cho các dự án BĐS dạng này, tôi e chẳng chóng thì chầy sẽ dẫn đến phá vỡ toàn bộ quy hoạch, điều này cần phải được xem xét và cân nhắc thấu đáo.

Thêm vào đó, các dự án BĐS chỉ dồn vào phân khúc thị trường cao cấp. Người nước ngoài đầu tư hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỉ USD không phải để hướng vào đối tượng người có thu nhập thấp, trong khi đây mới là đối tượng có nhu cầu thực sự về nhà ở và lĩnh vực chúng ta cần thu hút vốn đầu tư.

* Theo bà, các cơ quan quản lý nhà nước đã nhìn thấy vấn đề này chưa và có biện pháp gì để cải thiện tình hình?

- Tôi e ngại là chưa, bởi nhiều quan chức khi nói về thành tựu FDI vẫn rất hào hứng, vui mừng vì càng ngày càng thu hút được nhiều hơn, mà không nhìn thấy nguy cơ đằng sau những con số đó. Nhất là vừa qua, Chính phủ phân cấp cho các địa phương được quyền quyết định đầu tư rất cao. Chính vì vậy, các địa phương cũng vì mong muốn, khao khát đầu tư vào địa phương mình nên chấp nhận FDI vào để cải thiện hình ảnh.

Tuy nhiên, cũng theo cách phân tích hiện nay thì FDI đang thiếu một sự giám sát, điều hành ở tầm vĩ mô để hài hoà lợi ích giữa địa phương với tổng thể nền kinh tế, giữa dự án BĐS với các dự án kinh tế khác, nên đã không lường hết hậu quả.

- Xin cảm ơn bà!