Để có thể bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, góp phần duy trì sự phát triển bền vững của hệ thống tài chính ngân hàng thì hoạt động giám sát các tổ chức tín dụng của cơ quan giám sát nói chung và của tổ chức bảo hiểm tiền gửi nói riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Từ những tiếng chuông  cảnh báo
Dư chấn của sự đổ vỡ Ngân hàng Northern Rock chưa qua, thì thời gian gần đây khủng hoảng tín dụng do cho vay dưới chuẩn của một số ngân hàng Mỹ đã để lại những hậu quả nặng nề không chỉ đối với nền kinh tế Mỹ mà còn ảnh hưởng đến kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới.

Theo Reuters, TCty Bảo hiểm tiền gửi Hoa Kỳ (FDIC) đã thông báo bán toàn bộ tài sản của First Priority Bank với 6 chi nhánh trị giá 259 triệu USD cho ngân hàng Sun Trust Bank. Đây là ngân hàng thứ 8 kể từ năm 2008 và là ngân hàng thứ 11 trong vòng 18 tháng qua bị nhà chức trách Liên bang chuyển nhượng quyền sở hữu cho các NH khác do hậu quả tín dụng ở Mỹ. FDIC cũng cho biết, khoảng 90 NH và tổ chức tài chính với tổng giá trị tài sản 26,3 tỉ USD đang nằm trong diện có thể bị đóng cửa và trưng thu do không còn đảm bảo các điều kiện hoạt động.

Đối với VN, một quốc gia có hệ thống tài chính - ngân hàng đang phát triển cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro thì hoạt động giám sát của các cơ quan giám sát lại càng có ý nghĩa và quan trọng. Để phát huy được vai trò đó, các cơ quan giám sát nói chung và tổ chức BHTG nói riêng đang khẩn trương hoàn thiện cơ chế giám sát để từng bước nâng cao hiệu quả của hoạt động này nhằm góp phần duy trì sự phát triển ổn định của hệ thống tài chính- ngân hàng. Hiện tại, BHTGVN đang thực hiện giám sát định kỳ quý đối với 100% số tổ chức tham gia BHTG bao gồm 76 NHTM, 10 tổ chức tín dụng phi ngân hàng, 992 QTDND cơ sở và QTDND TƯ.

Chất lượng báo  cáo được cải tiến trên cơ sở khai thác thêm thông tin khách hàng và áp dụng phương pháp mới về phân tích rủi ro, rà soát, hoàn thiện các chỉ tiêu báo cáo điện tử và quy trình thu nhận thông tin báo cáo để xây dựng hệ thống thông tin theo ngyên tắc bảo mật và thuận lợi cho khách hàng. Căn cứ kết quả theo dõi, giám sát và phân tích rủi ro, BHTGVN đã có nhiều cảnh báo các tổ chức tham gia BHTG hoạt động yếu kém, có nợ xấu tăng nhanh, vi phạm các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động và đề ra các biện pháp xử lý giúp các đơn vị phát triển ổn định.

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2008, TGĐ BHTGVN đã cho biết thêm: Trong thực tế, cán bộ nghiệp vụ ngoài việc đẩy mạnh triển khai hoạt động theo kế hoạch đặt ra còn chú ý hơn tới cảnh báo rủi ro và xây dựng phương pháp đánh giá riêng cho từng NHTM. Sau những buổi làm việc giữa hai bên NHTM đã có phản hồi, đề nghị xem xét hỗ trợ trong việc xây dựng hệ thống đánh giá và giám sát rủi ro theo phương pháp của BHTGVN. Đây có thể nói là "điểm nhấn" trong hoạt động giám sát nói riêng và hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của BHTGVN nói chung.

Nâng cao vai trò của BHTG trong hệ thống tài giám sát  tài chính quốc gia
Chuyên gia kinh tế - TS Võ Trí Thành - Trưởng ban nghiên cứu chính sách hội nhập Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế T.Ư từng đánh giá về vị trí của BHTGVN trong hệ thống giám sát tài chính: "Mục tiêu của BHTGVN là đảm bảo sự phát triển an toàn và lành mạnh hệ thống tài chính ngân hàng và tạo niềm tin cho công chúng vào hệ thống và xử lý đổ vỡ. Trong xu hướng hợp nhất và đa năng hóa của thị trường tài chính, BHTGVN có vai trò quan trọng trong hệ thống giám sát. BHTGVN là thành viên quan trọng và có tiếng nói độc lập trong việc đánh giá và giám sát hệ thống tài chính ngân hàng".

Tuy vậy, trên thực tế thì vị trí và vai trò của BHTGVN trong cơ cấu giám sát tài chính quốc gia chưa thật rõ ràng. Điều này, theo các chuyên gia kinh tế nhận định có thể xuất phát từ cơ chế giám sát ngân hàng của VN hiện nay chưa thật thống nhất và khoa học. Trong cơ cấu giám sát này, BHTGVN cùng với  Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính  là những cơ quan giám sát bảo đảm sự an toàn của  hệ thống tài chính - ngân hàng. Tuy nhiên, các đầu mối về giám sát tài chính - một hoạt động cực kỳ quan trọng của hệ thống tài chính được phân bổ ở nhiều nơi, quyền hạn xử lý chưa được phân tách rõ ràng, tạo nên sự chồng chéo và giảm hiệu quả trong giám sát, lãng phí nguồn nhân lực.

Như vậy, có thể nói, để hoạt động giám sát thực sự là chốt chặn an toàn cho nền kinh tế, yêu cầu đặt ra là phải đổi mới toàn diện hệ thống giám sát cả về tổ chức và phương thức thực hiện. Vấn đề đặt ra là phải xác định đúng đắn vai trò của tổ chức BHTG trong hệ thống giám sát tài chính - ngân hàng để từ đó, cùng với hoạt động của cơ quan xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập, cơ quan thông tin kinh tế, hoạt động giám sát của tổ chức BHTG sẽ góp phần ngăn ngừa và cảnh báo sớm các rủi ro với đúng vai trò của "chốt chặn an toàn cho hệ thống tài chính- ngân hàng".
Nguồn: Lao Động