Dù vậy, khả năng nới lỏng nhất định và điều hành linh hoạt nhằm trợ giúp DN tiếp cận vốn vẫn là tín hiệu lạc quan.

Lạm phát vẫn cao

Lạm phát trong những tháng gần đây đã có xu hướng giảm dần. Tuy nhiên lạm phát tính theo năm của Việt Nam vẫn ở mức rất cao, tốc độ tăng giá 3 quý đầu năm so với cuối năm 2007 hiện đã tăng thêm 21,87%.
 
Với cách tính trung bình kỳ, chỉ số giá trung bình của 9 tháng đầu năm nay tăng 22,76% so 9 tháng cùng kỳ năm trước. Dự báo mức lạm phát cả năm 2008 của Việt Nam ở mức 25%-26% (mức cao nhất trong khu vực Châu Á).

Lạm phát cao đã  và đang khiến các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, chi phí vốn tăng, nhiều DN giảm sản lượng hoặc ngừng trệ sản xuất... khả năng trả nợ suy giảm. Những vấn đề an sinh xã hội đặt ra khá gay gắt. Những bất ổn trong nền kinh tế-tài chính thế giới gần đây có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân vãng lai...

Thêm nữa, có lẽ cũng cần có sự nhìn nhận đầy đủ về nguyên nhân CPI giảm tốc mạnh trong 2 tháng gần đây, nên chú ý trong đó có việc người dân tiết kiệm chi tiêu do lạm phát (cầu giảm) và giá gạo giảm do được mùa.

Vì vậy, theo các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia, để kiềm chế lạm phát có hiệu quả Việt Nam phải phối hợp chính sách tiền tệ (CSTT) và chính sách tài khóa, tiếp tục thực hiện CSTT thắt chặt, trong đó lãi suất là công cụ quan trọng nhất.

Nghị quyết số 20/2008/NQ-CP vừa qua của Chính phủ vẫn khẳng định nhiệm vụ và giải pháp hàng đầu trong những tháng cuối năm 2008  là tiếp tục thực hiện giải pháp kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

Diễn biến khó lường từ khủng hoảng tài chính Mỹ

Dù  Bộ Tài chính Mỹ đang đề xuất khoản tài chính 700 tỉ USD để "giải cứu" thị trường tài chính nhưng người ta cũng chưa thể biết được giải pháp này có thể ngăn được khủng hoảng tại Mỹ xuống sâu hơn nữa không? Một sự kiện tài chính lớn và có nguy cơ kéo dài như vậy chắc chắn sẽ  ảnh hưởng toàn cầu và Việt Nam.

Thách thức mà khủng hoảng tài chính Mỹ có thể đặt ra cho thực thi CSTT cuối năm 2008 và đầu năm 2009 là ảnh hưởng của dòng vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt là vốn đầu tư gián tiếp và nay có khả năng cả vốn đầu tư trực tiếp (do khủng hoảng có thể làm giảm mạnh mức giải ngân của nguồn vốn này) đến khả năng kiểm soát cung tiền và tỉ giá của Việt Nam trong bối cảnh lạm phát vẫn ở mức cao.

Dòng vốn quá nhiều hoặc đảo chiều luôn là thách thức đối với việc thực thi CSTT, đặc biệt là đối với các quốc gia có nền kinh tế đô la hóa nặng. Trước tháng 9.2008, người ta còn dự báo khả năng dòng vốn vào Việt Nam năm 2008 là quá nhiều nhưng gần đây thì dự báo này đã phải xem xét lại.

Nếu nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam giảm, khả năng vay nợ ngắn hạn nước ngoài của các NH và doanh nghiệp hạn chế thì các NHTM buộc phải tăng lãi suất để huy động nguồn vốn trong nước.

Giữ ổn định hệ thống ngân hàng

Đã có những áp lực với NHNN từ cuối tháng 8.2008 để giảm LSCB. Tuy nhiên, muốn hạ được lãi suất kinh doanh NH phải xuất phát từ thực chất cung-cầu vốn. Hay nói cách khác phải căn cứ vào lãi suất đầu vào (huy động) của NH mới có căn cứ để định LS đầu ra (cho vay).

Hiện nay, cùng trong hệ thống NH có các mức LS  huy động VND tính bình quân theo số dư tuần làm việc khác nhau. Mức lãi suất của khối NHTM nhà nước là thấp nhất, tiếp theo là các TCTD phi ngân hàng và cao nhất là khối NHTMCP.

Nếu LSCB hạ thì phần lớn các NHTM nhà nước đã đủ khả năng để giảm lãi suất cho vay, nhưng nhiều NHTM cổ phần thì chưa thể vì chênh lệch LS cho vay-huy động của các NH này rất nhỏ. Nếu hạ LSCB sẽ đẩy các NH này vào tình cảnh khó khăn, làm ảnh hưởng đến sự ổn định của cả hệ thống.

Vì vậy, có thể NHNN sẽ hành động theo hướng vẫn giữ nguyên mức LSCB ở mức 14%/năm như một cái "trần". Dưới mức trần đó từng NH sẽ căn cứ vào nhu cầu và khả năng vốn của mình để điều chỉnh LS kinh doanh cho phù hợp.

Vì cạnh tranh và tìm kiếm lợi nhuận, bản thân từng NHTM sẽ phải tính toán rất kỹ giá nào có thể mua được vốn (huy động) và giá nào có thể bán được vốn (cho vay). Thực tế 2 tháng qua cho thấy, dù NHNN giữ nguyên LSCB nhưng lãi suất kinh doanh, đặc biệt là LS huy động của các NH đã giảm nhiều, LS cho vay đang trong xu hướng giảm một cách rộng rãi và nhiều khả năng sẽ tiếp tục giảm về mặt bằng mới trong tháng 10 này.
 
Việc giữ mức LSCB của NHNN sẽ không ảnh hưởng nhiều đến xu hướng hạ LS cho vay của các NHTM mà còn hỗ trợ các NH tiếp tục sàng lọc lại hệ thống khách hàng và cơ cấu cho vay.
 
Với khách hàng không đủ tiêu chuẩn, LS cho vay cao (đến trần) là để hạn chế nhu cầu vay, còn đối với khách hàng có năng lực tài chính tốt thì được hưởng mức LS thấp của  NH. Đây cũng là  biện pháp để NH sắp xếp lại cơ cấu cho vay, phân bổ nguồn vốn vào các lĩnh vực có hiệu quả cao của nền kinh tế.

Vẫn có tin tốt cho CK?

Như vậy, nhiều khả năng NHNN sẽ giữ nguyên mức LSCB là 14%/năm để phát đi tín hiệu tiếp tục thực hiện giải pháp kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, bên cạnh đó có thể NHNN sẽ có các biện pháp linh hoạt trong điều hành CSTT để thực hiện nhiệm vụ góp phần bảo đảm duy trì tăng trưởng kinh tế đạt mức kế hoạch đề ra.
 
Những biện pháp dự đoán có thể được đưa ra là giảm (nhẹ) mức dự trữ bắt buộc, cơ chế hỗ trợ cho các NHTMCP nhỏ,  chính sách tín dụng với doanh nghiệp nhỏ và vừa, DN xuất khẩu, nông nghiệp và nông thôn... Nếu được như vậy, dù không giảm LSCB nhưng đây cũng là những thông tin tốt cho thị trường tài chính nói chung, TTCK nói riêng.
Nguồn: Lao Động