Thực ra, đây là 3 giải pháp "cởi trói" để tăng tiền cho vay ra nền kinh tế, trong bối cảnh tốc độ tăng CPI đã thấp hơn và nền kinh tế đang vấp phải những khó khăn về vốn.

Hỗ trợ tăng trưởng kinh tế

Tiếp tục tăng lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc (DTBB) - lên 5%/năm - là một động thái của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để tăng tính thanh khoản cho nền kinh tế thông qua việc hỗ trợ NHTM (có thêm lãi tiền gửi DTBB) giảm chi phí, từ đó có điều kiện giảm lãi suất cho vay.

Đại diện một NHTM nhà nước cho biết, hiện các DN gặp nhiều khó khăn do lạm phát tăng cao, chi phí vốn tăng, ngừng trệ sản xuất... nên khả năng trả nợ NH suy giảm. Lãi suất cho vay VND của các NH hiện phổ biến ở mức 20%-21%/năm, lớn hơn nhiều so với tỉ suất lợi nhuận của đa phần các DN. Nợ xấu tại các NH do đó có nguy cơ tăng nhanh trong các tháng cuối năm khi các khoản nợ đến hạn. Đã có dự báo lo ngại khoảng 30% DN nội địa sẽ phải đối mặt với nguy cơ phá sản.

Điều các NHTM lo ngại nhất hiện nay là nếu DN tiếp tục khó khăn vì không tiếp cận được hoặc không chịu nổi lãi suất cho vay của NH thì sự thua lỗ, phá sản của các DN cũng đồng nghĩa với với sự thua lỗ của các NH.

Thời gian gần đây, từ các hội nghề nghiệp, các doanh nghiệp và một số chính quyền địa phương cũng đã "kêu cứu" về tình trạng khó khăn tiếp cận vốn tín dụng và lãi suất NH quá cao.

Trên thực tế, hoạt động kinh tế giảm, nhu cầu tụt thấp và tỉ lệ lạm phát giảm mạnh trong 2 tháng gần đây là biểu hiện của nền kinh tế đang thiếu tính thanh khoản. Khi các NH có điều kiện để hạ lãi suất có thể sẽ khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp vay tiền để sản xuất, kinh doanh, đầu tư và sẽ thúc đẩy nhu cầu cũng như tăng trưởng kinh tế.

Bắt đầu từ 1.10, tín phiếu NHNN bắt buộc sẽ được sử dụng như một công cụ trên thị trường mở. Được biết, khoản tín phiếu này (20.300 tỉ đồng) do NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng mua đầu năm nay nhằm "giam" lại một lượng tiền vào kho của NHNN, không cho lưu thông, để kiềm chế tốc độ tăng lạm phát.

Trong những thời điểm (tháng 3,4,5) hệ thống khó khăn vì một số NH căng thẳng về thanh khoản, đã có nhiều ý kiến đề nghị NHNN cho phép các NH được cầm cố tín phiếu NHNN bắt buộc trên thị trường mở để vay tiền của NHNN về đảm bảo khả năng thanh toán, nhưng NHNN đã từ chối, vì như vậy có nghĩa là lại "bơm" tiền ra trong khi kinh tế lạm phát còn cao.

Tuy nhiên, đến tháng 9, CPI đã giảm khá mạnh, GDP tăng chậm so cùng kỳ. Mặc dù LS cho vay cao, nguồn vốn đã khá dư dả, nhưng nhiều NHTM đã có biểu hiện không muốn cho vay ra nền kinh tế vì sợ DN không có khả năng trả nợ, nhưng cũng vì lo đảm bảo tính thanh khoản do e ngại viễn cảnh của kinh tế vĩ mô trong nước và những bất ổn (có thể xảy ra) do tác động của thị trường tài chính thế giới nên NHNN đã chấp thuận.
 
Tác động lớn nhất từ quyết định này là các NHTM sẽ yên tâm hơn khả năng đảm bảo tính thanh khoản của hệ thống. Từ đó sẽ giảm phần dự trữ (tiền gửi tại NHNN, tiền mặt tại quỹ, tỉ lệ đảm bảo thanh toán...) hiện nhiều NH đang để mức cao so với tỉ lệ quy định, tăng thêm phần vốn cho vay ra nền kinh tế.

LS hạ, nhưng cơ hội vay vốn chưa chia đều

Trong những ngày tới, chắc chắn một loạt các NHTM sẽ tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Mặt bằng LS cho vay VND ngay trong tháng 10 có thể về mức 18% đến 20%/năm. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc tất cả các đối tượng khách hàng có thể tiếp cận được vốn tín dụng.

Việc giảm LS trong thời điểm này cũng đồng nghĩa với việc giảm doanh thu, nên các NH khó có thể áp dụng mức ưu đãi cho toàn bộ khách hàng có nhu cầu về vốn. Mức LS cho vay giảm, nhưng các NH vẫn tiếp tục sàng lọc hệ thống khách hàng và cơ cấu cho vay.

Việc xét duyệt vay vốn của các NH vẫn sẽ rất chặt chẽ. Chỉ khách hàng có năng lực tài chính tốt và các lĩnh vực có hiệu quả cao của nền kinh tế mới có thể vay được NH. Bên cạnh đó, khách hàng có sử dụng nhiều hoặc trọn gói dịch vụ NH mới được ưu tiên. Khách hàng có tình hình tài chính xấu, hoạt động sản xuất-kinh doanh yếu kém, không có tiềm năng vẫn rất ít cơ hội tiếp cận vốn NH.
 
Về lĩnh vực BĐS: Lãi suất hạ, lượng vốn tín dụng cung cấp cho nền kinh tế tăng thêm sẽ có tác dụng làm giảm sức ép giải chấp bất động sản, chứ cũng chưa có nhiều vốn "bơm" thêm vào thị trường này.

Nhiều lãnh đạo NH cho biết chủ yếu cho vay ngắn hạn, rất hạn chế cho vay trung, dài hạn để tránh rủi ro về kỳ hạn vì tiền gửi NH chủ yếu là nguồn 3-6-9 tháng. Chỉ đến khi các chỉ số kinh tế vĩ mô thực sự có dấu hiệu ổn định tốt, lãi suất huy động hạ thấp hơn, tín hiệu nới lỏng chính sách tiền tệ được phát ra một cách rõ ràng thì cơ hội tiếp cận vốn tín dụng mới nhiều hơn cho mọi đối tượng khách hàng - trong đó có lĩnh vực BĐS, mà điều này theo dự báo chỉ có thế bắt đầu diễn ra vào nửa cuối năm 2009.
Nguồn: Lao Động