Kể từ khi Chính phủ quyết định giao cho doanh nghiệp tự định giá xăng dầu (ngày 16-9) thì đây là đợt giảm giá bán lẻ xăng đầu tiên. Tuy nhiên, dư luận hết sức băn khoăn trước mức giảm “nhỏ giọt” của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu với lý do còn phải bán hàng tồn kho đã nhập giá cao và phải “trả nợ” ngân sách.

Nhìn lại diễn biến giá xăng trong nước thời gian qua, người tiêu dùng không hài lòng về quyết định giảm 500 đồng/lít xăng của các DN. Đơn cử vào thời điểm cuối tháng 11-2007, giá dầu thô thế giới dao động ở mức 100 USD/thùng; cùng với diễn biến này, ngày 22-11, các DN kinh doanh xăng dầu đồng loạt   tăng giá bán lẻ với mức tăng được xem là “gây sốc”: 1.700 đồng/lít. Và giá xăng A92 ở thời điểm đó là 13.000 đồng/lít.

Cũng trong khoảng nửa tháng qua, giá xăng dầu đã có xu hướng giảm giá và đến ngày 6-10 tại châu Á, giá dầu đã xuống còn 89,71 USD/thùng. Đây là lần đầu tiên trong vòng 8 tháng qua giá dầu quay trở lại dưới ngưỡng 90 USD/thùng.

Theo tính toán của các chuyên gia, với giá này sau khi trừ đi các khoản phí giao thông, phí kho bãi, thuế nhập khẩu, VAT... các DN đang lãi  2.500 - 3.000 đồng/lít. Và giá xăng A92 hiện nay là 16.500 đồng/lít. So sánh 2 thời điểm trên mới thấy, người tiêu dùng vẫn phải chịu thiệt thòi khi các DN trong nước “nhìn nhau” làm giá.

Tuy nhiên, giải thích cho mức giảm giá 500 đồng/lít, ông Vương Đình Dung, Giám đốc Công ty Xăng dầu Quân đội, cho rằng, mức giảm này căn cứ vào giá nhập khẩu và cân đối các khoản lỗ của DN. “Chúng tôi không thể giảm nhiều hơn được vì lợi nhuận hiện nay chỉ khoảng 1.500 đồng/lít; trong khi Bộ Tài chính cũng vừa có yêu cầu trích 1.000 đồng/lít “trả nợ” ngân sách” – ông Vương Đình Dung nói.

Với mức giảm đồng loạt 500 đồng/lít từ tất cả các DN kinh doanh xăng dầu trong nước, người tiêu dùng có thể hiểu rằng, các DN này cũng phải “nhìn nhau” để điều chỉnh. Với cơ chế giao cho DN tự định giá bán lẻ xăng dầu, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Cẩm Tú cũng đã phân tích: có thể có tình trạng DN nhập giá cao hơn phải bán với giá cao hơn.

Về mặt nguyên tắc, DN có quyền nhưng trên thực tế khó hơn, không ai dại gì làm điều này vì khách hàng sẽ đi chỗ khác rẻ hơn. Trừ trường hợp Petrolimex vì DN này có hệ thống đại lý ở khắp mọi nơi, đặc biệt ở những nơi khó khăn chỉ có Petrolimex - nếu bán giá cao người ta vẫn phải mua. Nhưng đây là DN nhà nước giữ vai trò chủ đạo, và nhà nước sẽ có điều chỉnh làm định hướng cho các DN khác.

Nhưng trên thực tế, “anh cả” Petrolimex cũng chưa thể hiện được vai trò của mình khi trong đợt giảm giá xăng này; bởi cùng xuất phát từ lý do “chính đáng” là lượng tồn kho xăng nhập về thời điểm giá cao vẫn còn nhiều.

Theo ông Vương Thái Dũng, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex, phải 1 tháng nữa mới tiêu thụ hết số xăng đã nhập về với mức giá 130 USD/thùng. Kinh doanh lỗ lãi là chuyện phải tính toán của DN, nhưng nếu chỉ căn cứ vào lượng hàng tồn kho đã nhập với giá cao và “khoản nợ” phải trả cho Nhà nước để điều chỉnh giá là chưa sòng phẳng với người tiêu dùng.

Khi tuyên bố “thả” cho DN xăng dầu tự định giá, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cũng đã nhấn mạnh, với cơ chế này, nếu giá thế giới biến động thì giá xăng dầu trong nước sẽ tăng giảm linh động theo giá thế giới. Nhưng cũng nhìn từ khía cạnh này, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Cẩm Tú  cho rằng, giá bán lẻ xăng dầu căn cứ vào nhiều tiêu chí, giá dầu thô mà chúng ta hay so sánh chỉ là một yếu tố mang tính chất xu hướng, còn việc tính toán cụ thể phải dựa trên các thành phẩm của từng loại xăng dầu.

Hơn nữa, xăng dầu tiêu thụ ngày hôm nay không phải là giá của ngày hôm nay mà DN đã phải nhập trước đó ít nhất 20 ngày. Vì vậy, việc điều chỉnh giá bán lẻ trong nước “linh hoạt” theo biến động tăng giảm của giá thế giới là điều còn rất xa đối với các DN kinh doanh xăng dầu hiện nay.
Nguồn: SGGP