Hàng ứ đọng,  nguy cơ đại hạ giá

Theo Tổng cục Thống kê, so với tháng trước, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10.2008 của cả nước giảm 0,19%, mức giảm đầu tiên kể từ đầu năm. 3 nhóm hàng hóa giảm giá, 7 nhóm tăng dưới 1%. Đây là những con số phản ánh tình trạng sức cầu đang giảm thấp khiến hàng hoá ứ đọng, dịch vụ giảm sút trong nền kinh tế.

Nhiều DN phản ánh tình trạng hàng hóa ứ đọng, tồn kho đang diễn ra khó phổ biến. Bà Dương Kim Thoa (Cty ôtô Đông Hải) nói: "Từ giờ đến cuối năm, thị trường ôtô rất khó sôi động như những năm trước, thậm chí để tồn tại và duy trì mức độ ổn định đã là rất khó đối với nhiều DN kinh doanh ôtô".

Theo bà Thoa, nhu cầu mua xe ôtô 10 tháng đầu năm 2008 giảm 50% so cùng kỳ năm trước. TCty Thép VN thì cho biết, do hàng loạt các công trình bị dãn, lùi tiến độ, thị trường BĐS đóng băng dẫn đến nhu cầu tiêu thụ thép giảm.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng (Cty Viettel) cho rằng, điều khiến các DN viễn thông lo lắng nhất hiện nay là nhu cầu tiêu dùng điện thoại di động của khách hàng thay đổi, do họ phải cắt giảm chi tiêu, hạn chế những cuộc gọi không cần thiết, điều đó có nghĩa là lưu lượng các cuộc gọi và tốc độ phát triển thuê bao, doanh thu bị giảm theo.

Chủ tịch một hội DN cho biết, một số DN thương mại kinh doanh chuỗi siêu thị đã phải hạ giá bán hàng hóa vì đến kỳ trả nợ NH. Theo ông này, nếu chỉ số CPI tiếp tục giảm đáng kể cùng lúc với giảm giá xăng dầu và sức mua của thị trường toàn cầu thì khả năng cuộc đại hạ giá hàng hóa của các DN VN có thể diễn ra trong tương lai gần và phạm vi rộng do các DN ứ đọng hàng quá lâu, không có vốn quay vòng và trả nợ.

Bên cạnh đó, theo dự báo của các cơ quan chuyên môn, thời gian tới, giá nguyên vật liệu sẽ tiếp tục giảm do ảnh hưởng từ những khó khăn chung của kinh tế thế giới và trong nước, thêm vào đó, giá xăng dầu cũng đã giảm mạnh nên giảm được chi phí vận chuyển. Đồng thời, sức tiêu thụ các mặt hàng này đang có xu hướng giảm từ 30% - 60%.

Tình hình này có thể dẫn đến tình trạng dù LS cho vay giảm, các NH muốn tìm đầu ra cho vốn huy động cũng chưa chắc đã dễ dàng. DN nếu vay NH tại mặt bằng LS hiện nay vẫn chưa thể có lãi, vì vậy tâm lý nhiều DN vẫn còn chờ đợt LS cho vay của NH giảm thấp hơn nữa. 

Ông Vũ Duy Thái, Chủ tịch Hiệp hội Công Thương Hà Nội cho biết một CTCP phát triển hạ tầng có số vốn hàng chục tỉ đồng thông báo cho vay cổ đông với mức lãi suất 18%/năm không cần tài sản thế chấp (trong khi NH yêu cầu tài sản thế chấp rất chặt chẽ) mà vẫn chưa giải ngân hết vốn.

Khách hàng trả nợ trước hạn

Đầu tháng tháng 10, một số NHTMCP phản ánh đã có một số khách hàng đề nghị trả nợ trước hạn. Khi khó khăn về thanh khoản thì việc khách hàng trả nợ trước hạn không có vấn đề gì, nhưng hiện NH đã dư thừa vốn và đang khó kiếm khách hàng tốt để cho vay ra thì khách đòi trả trước hạn lại là vấn đề "khó chịu".

Bởi vì những khoản vay đang trong hạn (thường LS ở mức 21%/năm) là từ những nguồn vốn NH đã phải huy động với LS từ 17%-đến trên 18%/năm. Nay khách hàng trả nợ mà NH không thể trả lại cho người gửi tiền. Vì vậy, đây là một gánh nặng về LS mà NH phải gánh chịu.

Theo thông lệ trên thế giới, nếu khách hàng trả nợ trước hạn phải chịu phí trả nợ trước hạn khá cao, tuy nhiên ở VN, NHNN đã cấm các TCTD thu các loại phí liên quan đến hoạt động tín dụng.

Giải thích về hiện tượng khách hàng trả nợ trước hạn, một số NH cho rằng do khách hàng không muốn tiếp tục phải trả LS cao mà trả để vay lại với mức LS thấp hơn. Tuy nhiên rất có thể nhiều khách hàng trong số này khi tính toán hiệu quả sản xuất, kinh doanh trong bối cảnh giảm phát như hiện nay đã tạm ngừng triển khai tiếp kế hoạch kinh doanh của mình nên trả lại vốn cho NH.

Tăng mạnh đầu tư  vào trái phiếu

Trong một vài tháng gần đây, đặc biệt trong tháng 10.2008, số dư mua chứng từ có giá, đặc biệt là trái phiếu Chính phủ của các NH tăng khá mạnh. Một chuyên gia của NHTM cho biết NH mua trái phiếu để dự phòng thanh toán của nền kinh tế vào cuối năm. Mua trái phiếu vào thời điểm này NH nhằm hai mục đích: Vừa dùng để cân bằng cơ cấu vốn, vừa dự phòng giấy tờ có giá (GTCG).

NH vẫn có lãi (tương đương cho vay 16-17%) và lại có GTCG (để sử dụng cầm cố khi cần vay vốn trên thị trường mở hoặc thị trường liên NH). Đây cũng là một bước đệm trong thời gian tiếp tục hạ LS huy động. Khi nào LS tiền gửi giảm đủ thì cắt giảm lãi suất cho vay tiếp. Năm 2007 và 3 tháng đầu năm 2008 khi tăng trưởng tín dụng "nóng" thì NHNN lưu ý và khuyến khích các NHTM dành một phần vốn thích đáng để mua trái phiếu để dự phòng khả năng thanh khoản.

Tuy nhiên, hiện nay việc các NH dành một tỉ lệ vốn khá lớn mua trái phiếu, cộng thêm việc để một mức dự trữ thanh khoản 50 nghìn tỉ đồng cũng là một vấn đề cần xem xét, điều chỉnh khi vấn đề đặt ra cấp thiết hiện nay là giải bài toán về vốn cho nền kinh tế.
Nguồn: Lao Động