Nợ quá hạn và chiếm dụng vốn

Thời gian gần đây, dù vay ngân hàng khó nhưng nợ của các DN vẫn tăng, chứng tỏ nhu cầu vốn vẫn rất cấp bách. Điều này thể hiện ở hệ số nợ và nợ dài hạn trên vốn của các công ty niêm yết vẫn tăng. Không có vốn ngân hàng, hoặc là các DN sẽ tìm đến các nguồn vốn ngoài ngân hàng hoặc chiếm dụng vốn của nhà cung cấp.

Trưởng phòng tài vụ một DN may xuất khẩu cho biết, khi vay vốn ngân hàng trở nên quá khó khăn, DN đành phải dùng chiêu cố tình nợ quá hạn để có vốn tiếp tục quay vòng. DN thà chịu lãi suất vay quá hạn còn hơn là ngừng sản xuất, mất khách hàng nước ngoài đã phải cố công giữ mối lâu năm.

Nhiều DN than, các khoản nợ của khách hàng, đối tác trong thời điểm hiện nay đã trở thành nợ khó đòi, DN đã thiếu vốn lại càng chìm sâu vào khó khăn. Điều đặc biệt là các khoản nợ giữa các DN với nhau không bị tính lãi, vì vậy trong lúc lãi suất ngân hàng quá cao mà cũng khó lòng vay được, nhiều DN cố tình chậm trả, giữ vốn của nhau để cầm cự.

Thời gian quay vòng vốn bị kéo dài do khó khăn từ khả năng thanh khoản của nhiều nhóm khách hàng lớn, nguồn vốn dự kiến dành cho kế hoạch mở rộng sản xuất kinh doanh phải chuyển sang phục vụ tính thanh khoản trong ngắn hạn làm cho hiệu quả sử dụng vốn đầu tư của DN bị giảm sút nhiều trong năm 2008.

Hạ lãi suất theo phong trào?

Ông Hà Văn Thắm, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Đại Dương thừa nhận ngân hàng nào có thừa vốn cũng không ai dám từ chối nhận tiền của người gửi. Nhận rồi thì phải cho vay. Thực tế có khá nhiều ngân hàng dư vốn muốn cho vay nhưng không tìm được khách hàng, do ngân hàng và khách hàng không gặp được nhau.

Đối với nguồn vốn đang dư thừa, ngân hàng chủ yếu dành cho vay liên ngân hàng, gửi dự trữ bắt buộc… Tuy nhiên, khi nhiều ngân hàng cùng thừa vốn thì vốn cho vay liên ngân hàng cũng ế ẩm. Hiện nay lãi suất liên ngân hàng chỉ ở mức 12-14%, trong khi giai đoạn đầu năm, có lúc bị đẩy lên tới trên 30% đối với lãi suất qua đêm.

Một đại diện của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển cho biết, để đối phó với tình trạng suy giảm khả năng thanh khoản, các ngân hàng buộc phải tăng cường huy động vốn ngắn hạn, trong đó vẫn phải thực hiện các dự án trung dài hạn theo cam kết từ trước. Điều này làm chi phí đầu vào tăng, gây mất cân đối kỳ hạn tài sản nợ.

Ngoài ra, lợi nhuận của ngân hàng thương mại còn bị suy giảm do tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng cao, chi phí trích lập dự phòng rủi ro tăng tương ứng với tình trạng gia tăng nợ xấu. Một phần đáng kể thu nhập ngân hàng phải dành cho các khoản dự phòng rủi ro đối với nợ quá hạn và nợ xấu đang dần tăng lên.

Nguồn vốn dư thừa hiện nay chủ yếu là thừa vốn vay ngắn hạn, vì hầu như khách hàng không chọn gửi dài hạn vì khó lường được diễn biến thị trường. Đây cũng là lý do khiến nhiều ngân hàng hiện nay áp dụng lãi suất thấp hơn cho các kỳ hạn dài.

Phó tổng giám đốc một ngân hàng TMCP cho biết, các ngân hàng đang trong thế kẹt vì lãi suất cho vay hiện nay đã hạ thấp, trong khi nguồn vốn mà các ngân hàng đang nắm trong tay hiện nay hầu hết được huy động từ thời điểm trước đó, khi lãi suất chưa hạ.

Cho vay ra ở thời điểm này là cầm chắc lỗ. Cho vay ra với lãi suất 18% thì huy động chỉ có thể thấp ở 14% thì mới có lãi được. Huy động 17-18% mà cho vay 18%  thì thành ngân hàng công ích. Vì vậy, nhiều ngân hàng chỉ có thể hạ lãi suất theo phong trào, theo hình thức mà thôi, còn không thể cho vay ra.
Nguồn: Vietnamnet