Giá xăng có thể giảm, nếu...

Kết thúc phiên giao dịch sáng 21-11, giá dầu giao tháng 1-2009 tại New York chỉ còn 48,55 USD/thùng. Với mức giá này, chỉ trong 5 ngày giá dầu đã giảm tới 15%. Tại Singapore, thị trường nhập khẩu chính của các DNVN, giá xăng A92 đã rớt xuống dưới mức 40 USD/thùng, còn 39,84 USD/thùng. Như vậy, chỉ trong vòng 10 ngày của tháng 11, giá xăng đã rớt mạnh tới gần 20 USD/thùng. Đây cũng là mức giá thấp nhất trong vòng 3 năm qua.

Theo tính toán, với giá hiện nay, nếu trừ các khoản thuế và phí thì mức lời bình quân của các doanh nghiệp là từ 1.500 – 2.000 đồng/lít. Tuy nhiên, trả lời câu hỏi của chúng tôi khi nào giá xăng trong nước tiếp tục giảm, một số DN lớn cho rằng, nếu nhà nước không tính chuyện tăng thuế nhập khẩu và giá xăng thế giới không tăng thì nhiều khả năng đến đầu tháng 12 tới, họ mới tính chuyện giảm giá bán.

Một chuyên gia Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương cũng thừa nhận, kể từ khi nhà nước thả nổi giá trong nước theo giá thế giới thì mặt hàng xăng dầu đã và đang theo sát so với giá các nước.

Giá thế giới giảm là tín hiệu đáng mừng nhưng đó chỉ là một yếu tố để tham khảo vì giá trong nước thường có độ trễ nhất định như thời hạn giao hàng, vận chuyển…

“Thật ra bài toán giảm hay tăng giá xăng dầu chỉ phụ thuộc một phần vào giá thế giới. Trên thực tế, chính sách cho mặt hàng này mới là quan trọng. Thử làm phép tính, thuế nhập khẩu 25%, 10% thuế giá trị gia tăng, 10% thuế tiêu thụ đặc biệt, 500 đồng lệ phí/lít và 1.000 đồng/lít để bù lỗ… Như vậy, gần 50% giá thành một lít xăng là dồn về cho ngân sách. Nếu Nhà nước tiếp tục nâng mức thuế nhập khẩu như dự kiến thì tỷ lệ này sẽ cao hơn 50%” - một DN cho biết.

Cần chính sách mới kèm quota tối thiểu

Mặc dù nhà nước đã thả nổi giá xăng dầu theo giá thế giới nhằm trả lại giá trị thực cho mặt hàng này, nhưng cách điều hành theo quota tối thiểu trong thời gian qua đã và đang bộc lộ một số bất cập.

Trong thời điểm giá dầu thô chạm ngưỡng 140 USD/thùng, khiến giá xăng dầu tăng vọt thì nhiều DN đã không nhập đủ hàng theo quota, mà nhập cầm chừng hoặc không nhập. Đến khi giá giảm thì họ mới nhập khẩu ồ ạt.

Trong khi đó, một số DN lớn vẫn phải nhập hàng để đảm bảo an ninh năng lượng, khi giá giảm mạnh họ phải chịu lỗ để “giải phóng” hàng tồn kho, dù chưa biết sẽ được bù lỗ bao nhiêu. Họ “giải phóng” được bao nhiêu thì phải nhập về bấy nhiêu để kéo giá hàng tồn kho xuống.

Cách làm này không theo thông lệ, đặc biệt với các nước phải phụ thuộc hoàn toàn vào hàng nhập khẩu như VN, thay vì phải tập trung “giải phóng” hàng tồn khoảng 50% thì mới tiếp tục nhập. Hệ quả là lượng hàng tồn kho của cả nước cao và giá tồn kho cũng rất cao.

Trước tình hình trên, có ý kiến đề nghị nhà nước cần một chính sách điều hành mới kèm theo quota tối thiểu. Đối với việc dự trữ an ninh năng lượng, cũng cần có cơ chế chính sách cụ thể hơn cho các DN khi giá thế giới tăng hoặc giảm.

Một DN rất bức xúc khi cho rằng: “Là một DN nhà nước, chúng tôi sẵn sàng chịu lỗ cùng nhà nước để giải phóng hàng tồn. Chỉ yêu cầu nhà nước cần có những công cụ hữu hiệu hơn để điều hành, giám sát nhằm đảm bảo công bằng giữa các DN. Chỉ khi nào nhà nước kiểm soát cụ thể lượng hàng tồn kho của mỗi DN thì việc điều hành mới sát thực, khi đó giá trong nước mới tiệm cận nhanh hơn so với biến động của giá thế giới”. 
Nguồn: SGGP