Suy thoái kinh tế thế giới đang tác động đến Việt Nam. Ông có thể cho biết nó tác động đến doanh nghiệp như thế nào?

Xu hướng chung là đợt suy thoái kinh tế này tác động vào nước công nghiệp phát triển với mức độ nhanh, mạnh hơn. Dù kinh tế Việt Nam đang phát triển ở mức độ tương đối cao cùng với thế giới cho những mức độ chịu tác động từ suy thoái cũng không mạnh bằng.

Như Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa đánh giá, sang năm tác động suy thoái có thể khiến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chỉ đạt mức khoảng 5%; trong khi Chính phủ dự kiến ở mức 6,5%. Như vậy có thể thấy, tăng trưởng vẫn ở mức độ cao.

Khó khăn của chúng ta rất nặng nề nhưng về trung và dài hạn vẫn còn nhiều điều kiện và cơ sở để chúng ta khai thác được tiềm năng và vượt qua khó khăn trước mắt.

Qua đợt suy giảm kinh tế hiện nay có thể thấy, bức tranh của hệ thống doanh nghiệp trong đó các DNNVV  “yếu” về các điểm sau đây: cơ sở vật chất kỹ thuật,  tay nghề, công nghệ, khả năng chuyển hướng, khả năng điều hành quản lý chưa nâng lên kịp...

Thí dụ, nền kinh tế của ta xuất khẩu là chủ yếu; sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu; vốn nước ngoài, công nghệ nước ngoài là chủ yếu… Nền tảng yếu, tính phụ thuộc cao đang bộc lộ những yếu kém của chúng ta và ngày càng thấy rất rõ trong các yếu tố: vốn, tay nghề, quản lý, sức cạnh tranh, giá thành.

Những biện pháp để giúp các DNNVV qua khó khăn trước mắt này là gì, thưa ông?

Có 3 biện pháp. Thứ nhất: tất cả các doanh nghiệp trên cơ sở tác động vừa qua (lạm phát, giảm phát) phải kiểm điểm nghiêm túc mặt mạnh - yếu, mặt được - chưa được; mặt tiềm năng - khó khăn tập trung trước mắt cần giải quyết. Từ đó, trên cơ sở những chủ trương, chính sách đang xuất hiện trên thế giới và ngay trong nước doanh nghiệp hãy tiếp nhận, triển khai.

Thí dụ như: cơ cấu lại nợ, định hướng lại sản xuất kinh doanh, tìm lại thị trường, tìm khâu đột phá. Tóm lại, bản thân mỗi doanh nghiệp phải tự cứu mình. Đó là cách làm tốt nhất, hiệu quả nhất và không ai làm thay được.

Thứ hai là phải có sự hỗ trợ, giúp đỡ, kết nối các hiệp hội ngành hàng, của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, các cộng đồng doanh nghiệp với nhau để hỗ trợ nhau (nguyên liệu, công suất, lao động lành nghề, kể cả vốn). Bản thân các hộ kinh doanh cá thế, doanh nghiệp cũng phải hỗ trợ nhau về thông tin, địa chỉ…

Thứ ba là Nhà nước cần hỗ trợ DNNVV ở mấy điểm: Dành một số vốn với lãi suất thấp và số lượng nhiều hơn, kịp thời hơn để đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp; Phải giãn, hoãn, miễn giảm một số thuế cho doanh nghiệp; Cải cách thủ tục hành chính để họ bớt khó khăn, bớt chi phí, chớp lấy thời cơ; Tận dụng các yếu tố thuận lợi của kinh tế thị trường; Và cuối cùng chính là  cụ thể hóa kích cầu.

Theo ông, giới DNNVV nhìn nhận thế nào về gói kích cầu của Chính phủ mà lúc đầu được thông báo là 1 tỷ USD, và bây giờ là 6 tỷ USD?

Với gói 1 tỷ USD đề cập từ trước. Tiền này chúng ta lấy từ dự trữ ra để cho doanh nghiệp vay lãi suất thật thấp hoặc lãi suất bằng 0 để đưa vào kết cấu hạ tầng nông thôn, kết cấu hạ tầng nhà cho người có thu nhập thấp, rồi những văn phòng, cơ sở mà đô thị đang thiếu…

Từ đó cải thiện sức mua với các sản phẩm sắt, thép, xi măng, gạch, ngói đang ứ đọng. Cùng đó, ngân hàng phải có cho vay tiêu dùng trở lại, có chế độ cho vay mua nhà ở, mua xe trả góp. DNNVV thực ra đang nhìn vào gói được thông báo gần đây là chủ yếu.

Trong gói kích cầu 6 tỷ USD, có nội dung cho doanh nghiệp nhiều hơn. Cụ thể như bảo lãnh tín dụng 2-3 tỷ; giảm thuế khoảng 1 tỷ; bù lãi suất cũng hơn 1 tỷ. Như vậy một phần chủ yếu là dành cho DNNVV.

Vẫn có lo ngại cho rằng,  không phải DNNVV mà là DN nhà nước được hưởng gói kích cầu là chủ yếu?

Cái quan trọng nhất đúng là kích cầu vào “địa chỉ” nào cho hiệu quả. Theo tôi, đã là kích cầu đầu tư thì phải làm thế nào cho đầu tư vào yếu tố “cầu” nhiều hơn. Doanh nghiệp nào, công trình nào có đóng góp vào cái này mà đang gặp khó khăn, nếu đưa vốn vào, công trình sẽ thực hiện nhiệm vụ kích cầu, thì phải đưa vốn vào.

Thứ nữa là DN nào sử dụng nhiều lao động, tạo ra sức mua thì cũng cần đầu tư. Tất cả những địa chỉ tập trung cụ thể có thể kể ra đó là ngành nghề nông thôn, DNNVV, công trình xây dựng, công trình giao thông nông thôn có điều kiện hoàn thành trong năm 2009-2010.

Còn nếu chúng ta đưa vào những địa chỉ mà không mang lại hiệu quả, những tập đoàn lớn, sử dụng vốn không tập trung và kéo dài ra, tạo nên tư tưởng chi vốn, ỉ lại, xin vốn để mà tranh thủ, hay chia bôi, thì không những không góp phần chống suy giảm mà  còn kích thích lạm phát.

Nguyên tắc thì như vậy, nhưng thực tế rất dễ xuất hiện cơ chế xin- cho mà xưa nay DNNVV vẫn kêu rất nhiều và Nhà nước chỉ ưu tiên cho DN lớn. Trong gói kích cầu này cần đặt ra những yêu cầu gì về công khai,  minh bạch,  cạnh tranh, tránh lo ngại tiền kích cầu được đưa vào những khu vực không hiệu quả?

Không chỉ giới doanh nghiệp, người dân mà các nhà làm chính sách, các nhà điều hành cũng đang lo về vấn đề này. Họ đã có chương trình và chắc chắn là ngày 24/12 này Chính phủ sẽ duyệt.

Trong đó có cả những nội dung, cơ chế như vừa nói. Tất nhiên đó mới là chủ trương, còn phải cụ thể hoá. Bây giờ, người ta nhìn thấy khả năng quản lý của chúng ta, nhìn thấy nguyên nhân gây ra lạm phát từ trước.

Nguồn tiền này tung ra mà “dẫm” vào kiểu cấp vốn cũ thì  gây nguy hại, chứ chưa phải đã tốt đâu. Vấn đề là “gói” kích cầu cần đưa đúng địa chỉ, đúng thời gian, có cơ chế chặt chẽ kích thích sản xuất, chặn suy giảm.

Xin cảm ơn ông!
Nguồn: Tiền Phong