Đây là nội dung chính của hội nghị quán triệt và triển khai các nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Giá do Bộ Tài chính và Bộ Công thương tổ chức tại TPHCM ngày 5-1.

Bình ổn giá 14 nhóm mặt hàng

Theo Thông tư 104 của Bộ Tài Chính, 14 nhóm mặt hàng sẽ phải đăng ký giá và áp dụng các biện pháp bình ổn giá là: xăng dầu, xi măng, thép xây dựng, khí hóa lỏng, phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, muối, sữa, đường ăn, lúa, gạo tẻ thường, thuốc phòng chữa bệnh cho người, cước vận chuyển hành khách bằng đường sắt loại ghế ngồi cứng, một số loại thức ăn chăn nuôi gia súc. Đây là những hàng hóa và dịch vụ quan trọng, tác động mạnh đến sự phát triển của nền kinh tế.

Bên cạnh việc tuân thủ nguyên tắc kinh tế thị trường trong việc định giá hàng hóa, nhà nước vẫn tiếp tục điều tiết để bình ổn thị trường trong bối cảnh có biến động bất thường như tăng quá cao hoặc giảm quá thấp từ 15%-20%. Vì vậy, các DN kinh doanh 14 nhóm hàng này phải đăng ký giá với cơ quan quản lý nhà nước. Đây cũng là cách để bình ổn thị trường, tránh đầu cơ, tung tin thất thiệt để làm giá từ nhà sản xuất hoặc phân phối, gây bất lợi cho người tiêu dùng và ảnh hưởng nền kinh tế.

Ngoài 14 nhóm mặt hàng nêu trên, với một số nhóm mặt hàng trước đây Chính phủ quyết định mức giá bán lẻ thì đến đầu năm 2009 sẽ có sự thay đổi. Theo đó, các DN kinh doanh trong lĩnh vực này có thể tự quyết định giá bán. Ví dụ, đối với cước xe buýt, nhà nước sẽ chỉ trợ giá cho một số tuyến và sẽ đấu thầu các tuyến còn lại. Điều này đồng nghĩa, các DN tham gia cung cấp dịch vụ sẽ quyết định giá cước nhưng không vượt quá xa so với mức khống chế của nhà nước.

Tương tự, giá nước sinh hoạt cung cấp cho người dân sẽ do nhà nước quyết định nhưng nước cung cấp cho sản xuất sẽ do DN cung cấp tự điều tiết trên cơ sở phải lập phương án hợp lý. Mô hình quản lý giá theo xu hướng “mở” sẽ giảm bớt gánh nặng cho ngân sách và khuyến khích DN tham gia vào những lĩnh vực mà nhà nước chi phối giá cả đầu ra.

Quy định xử phạt... vẫn lúng túng

Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Nguyễn Hùng Dũng cũng đã phổ biến Nghị định 107 quy định xử phạt hành chính các hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá quá mức, đưa tin thất thiệt, buôn lậu và gian lận thương mại. So với những văn bản trước đây, nghị định này đã trao quyền xử lý nhiều hơn cho các lực lượng chức năng, đặc biệt là ngành quản lý thị trường.

Theo đó, việc không niêm yết giá bán của các DN sẽ bị xem là hành vi vi phạm Pháp lệnh Giá. Trường hợp nâng giá bán lên 20% hoặc găm hàng vượt quá 150% so với lượng hàng hoá tồn kho trung bình của ba tháng trước khi xảy ra sốt hàng, sẽ bị xem là hành vi găm hàng và đầu cơ. Đối với các hành vi kinh doanh hàng lậu, hàng giả, khung hình phạt cũng rộng hơn.

Tuy vậy, theo bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, mặc dù các văn bản xử phạt hành chính đã được bổ sung, sửa đổi nhiều lần nhưng quá trình thực thi vẫn còn nhiều lúng túng. Theo qui định, hàng giả giá trị trên 30 triệu đồng hoặc hàng nhập lậu trên 100 triệu đồng trở lên, có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ cho công an để truy cứu trách nhiệm hình sự. Thế nhưng, đã có nhiều vụ việc được chuyển qua cơ quan công an thì bị trả ngược lại vì cho rằng không đủ yếu tố hình sự. Trong trường hợp này, TP chỉ còn cách áp dụng khung hình phạt cao nhất.

“TPHCM là địa bàn có những vụ buôn lậu lên tới hàng tỷ đồng nhưng mức xử phạt cao nhất chỉ 100 triệu đồng là không đủ sức răn đe. Chính phủ cần tiếp tục điều chỉnh các khung hình phạt theo hướng quyết liệt hơn”- bà Hồng kiến nghị.

Hiện nay, có khá nhiều cơ quan chức năng cùng tham gia vào việc kiểm tra, giám sát thị trường. Tuy nhiên, các văn bản xử lý lại không đồng bộ và thường “đá” nhau. Để thống nhất, cần phải có sự rà soát, nghiên cứu từ đó đưa ra các khung hình phạt hợp lý.

Phát biểu kết thúc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho rằng, việc triển khai các nghị định hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Giá nhằm mục tiêu duy trì giá theo cơ chế thị trường, có sự điều tiết của nhà nước. Nếu chúng ta chủ động tháo gỡ khó khăn để xây dựng ngay các cơ chế điều hành giá trong thời điểm thực hiện việc kích cầu tiêu dùng thì hiệu quả sẽ rất lớn. Ngay sau hội nghị, các địa phương cần phải tiến hành xây dựng ngay cơ chế điều hành giá nhằm đối phó kịp thời với những biến động. Đây chính là “cây gậy” để kiểm soát cũng như điều hành giá hàng hóa vào những dịp sức mua tăng đột biến trên thị trường.

Nguồn: SGGP